Twee van de momenteel machtigste mannen op aarde raakten onlangs met elkaar in gesprek over iets dat hen in de toekomst onbeperkte macht zou kunnen geven. En totaal onverwacht konden wij stiekem bij dat gesprek mee luisteren. Wie zijn die twee mannen, waar vond het gesprek plaats en waar ging het over?
De verrassende antwoorden: het zijn de president van Rusland Vladimir Poetin en de president van China Xi JinPing. En het gesprek vond plaats op de weg die ze samen met een aantal andere notabelen liepen naar de plaats vanwaar zij de ontzagwekkende militaire parade ter China’s viering van 80 jaar vrede na de Tweede Wereldoorlog zouden bijwonen. Waarover zij spraken? Of verrassender, waarover zij niet spraken?
Ze spraken niet over politiek. Ze spraken evenmin over militaire of economische hot topics of over strategische kwesties. En ze spraken ook niet over kwalen waar mannen op hun leeftijd vaak aan lijden en hoe bij de behandeling daarvan hun artsen wederzijds van betekenis kunnen zijn. Desalniettemin ging het gesprek, afgaande op hun houding, gelaatsuitdrukkingen en gebaren over een onderwerp dat hen beiden zeer interesseerde.
Beide mannen zijn zeer optimistisch of hoopvol
Sterker nog, dankzij een ‘hot mic’ zoals journalisten dat noemen, een microfoon die een van de vertalers per ongeluk had laten aanstaan, weten we dat het een onderwerp is dat de mensheid sinds mensenheugenis fascineert en die twee vandaag de dag onmiskenbaar ook. Te weten? Eeuwige jeugd of onsterfelijkheid.
Blijkens hun uitspraken zijn beide mannen zeer optimistisch of hoopvol, het is maar hoe je het noemt, over de mogelijkheden van de mens tot significante levensverlenging (Xi: ,,We kunnen met zijn allen nog in deze eeuw gemakkelijk 150 jaar worden’’) of het uitbannen van de dood dankzij biotechnologie en vorderingen op verwante terreinen (Poetin: ,,Transplantatie van organen kan ons jonger en jonger maken en misschien zelfs wel onsterfelijk’’).
Spirituele noden
Ik betwijfel zeer of hun toekomstverwachtingen in deze enige wetenschappelijke onderbouwing hebben. Maar ik betwijfel niet dat ze voorbeeld en uitdrukking zijn van een diepgaand verlangen, bij zowel Vladimir als Xi persoonlijk, daarvan nog zoveel mogelijk in hun eigen levens te kunnen waarmaken of mee te maken. Zoals tallozen vóór hen hebben geprobeerd, nu nog proberen en na hen zullen blijven proberen.
Het is de vooraanstaande Amerikaanse psycholoog en hoogleraar aan de Universiteit van Harvard William James (1842-1910) geweest die als eerste onsterfelijkheid, of nog preciezer gelóóf in onsterfelijkheid, als een belangrijk onderzoeksthema heeft aangemerkt en door wie het nog altijd te weinig erkende vertrekpunt daarvoor als volgt werd geformuleerd: ‘Immortality is one of the great spiritual needs of man’: onsterfelijkheid is een van de grote spirituele noden van de mens.
Hoe daarmee te leven?
In zijn werk betoogt James dat wij allen of in ieder geval de meerderheid van ons de wens koesteren onsterfelijk te zijn. Het is de belofte van onsterfelijkheid die door de eeuwen heen mensen heeft gemotiveerd zich aan te sluiten bij medemensen, in welke formatie dan ook. Of het nu een kerkgenootschap is, een filosofische school, een politieke stroming, een onverslaanbaar geachte militaire macht, een Nobelprijswaardig onderzoeksprogramma, een goeroe en diens volgelingen, etcetera, etcetera.
Er is alleen een probleem, zo maakt het gesprek tussen de twee presidenten duidelijk. Stel we krijgen wat we wensen, onsterfelijkheid. Weten we dan wat daarmee te doen? Hoe daarmee te leven?
