Kamer vindt Wiersma’s stikstofplan te karig. ‘Een halfdode mus’

Er kwam eerst een filmpje op de site van de BBB en ook de Telegraaf meldde vrijdag al snel het nieuws over de stikstofplannen van landbouwminister Femke Wiersma. Maar de Tweede Kamer moest nog wachten op een officiële Kamerbrief.

„Gaat de minister voortaan de Kamer via de Telegraaf informeren of doen we het zoals we gewend zijn via een Kamerbrief?”, vroeg Laura Bromet van GroenLinks-PvdA donderdag tijdens het Kamerdebat.

Ook in de coalitie was men niet gecharmeerd over de communicatie van Wiersma. „Ongemakkelijk” noemde VVD’er Thom van Campen het „dat de mailbox van de Kamer vrij leeg bleef terwijl er op een heel belangrijk onderwerp al politiek werd gecommuniceerd.”

De inhoud was, wat de meeste partijen betreft, bovendien te karig om bouwprojecten op gang te brengen, boeren te legaliseren die al zes jaar buiten hun schuld om zonder vergunning zitten (PAS-melders) en andere zaken vlot te trekken die door de stikstofimpasse belemmerd worden.

Diverse rechterlijke uitspraken – onder andere in de zaak die Greenpeace aanspande – wezen erop dat daarvoor de stikstofuitstoot omlaag moet gaan en gewerkt moet worden aan natuurherstel. Ook coalitiegenoten als VVD en NSC betreuren het dat Wiersma hier nog te weinig duidelijkheid over biedt. Harm Holman zegt ook verrast te zijn over „het hallelujaverhaal” van afgelopen vrijdag. „Dit is een halfdode mus.”

Wiersma meldde trots dat er „weer hoop gloort voor bouwers, boeren en vooral de PAS-melders” vanwege een wetenschappelijke onderbouwing voor het versoepelen van de stikstofregels. Daardoor zou in veel minder gevallen een natuurvergunning nodig zijn voor de stikstof die door bedrijven of bouwprojecten op een beschermd natuurgebied belandt.

Voor het berekenen van die stikstofneerslag wordt nu een rekenkundige ondergrens gebruikt van 0,005 mol en het kabinet wil dit verhogen naar 1 mol. Als dat wordt ingevoerd zijn veel PAS-melders – die aanvankelijk voor 28 februari moesten worden gelegaliseerd – in één keer legaal. Naar deze ondergrens werd al langer gezocht en de Londense hoogleraar Arthur Petersen leverde er uiteindelijk de onderbouwing voor.

Maar hoe die onderbouwing er precies uit ziet werd pas vlak voor het debat duidelijk. Aanvankelijk wilde Wiersma het pas delen nadat de Raad van State advies zal hebben uitgebracht over het aanpassen van de ondergrens, wat over een paar maanden wordt verwacht.

Maar het kan dan nog anderhalf jaar duren voordat de nieuwe ondergrens ingevoerd kan worden, meldde Wiersma dinsdag, omdat er eerst nog een soort proefproces komt om te controleren of het juridisch houdbaar is. Anne-Marijke Podt van D66 vond daarom dat Wiersma de boeren vrijdag blij maakte met een dode mus. „Dit is een bizarre manier van communicatie. Die boeren hebben een fijn weekend gehad en werden dinsdag wakker met een kater.”

De meeste boeren weten wel dat er geen 100 procent zekerheid is totdat de ondergrens getoetst is, reageerde Wiersma. „Ik spreek voortdurend met de media over lopende zaken, dat is over de rekenkundige ondergrens niet anders.” Daarop benadrukte fractievoorzitter Caroline van der Plas van de BBB nog dat: „Boeren geen domme dodo’s zijn die een filmpje kijken en denken: jee we zijn gered. Ze snappen dit heel goed.”

Petersen wees er ook op dat uiteindelijk Nederland er niet aan ontkomt om de totale stikstofuitstoot fors omlaag te brengen. Het ongeduld in de Tweede Kamer is groot over het uitblijven van helderheid over hoe het kabinet dit precies wil doen. De ministeriële commissie, onder leiding van premier Dick Schoof, komt naar verwachting op 2 april met meer informatie hierover.

Die liet eerder weten dat er geen taboes op tafel liggen om dit aan te pakken. Bromet wilde graag weten hoe dit zich verhoudt tot de uitspraak van Wiersma in de Telegraaf dat zij gedwongen uitkoop van boeren niet mee gaat maken. „Hoe komt ze bij de opmerking dat milieudoelen gehaald kunnen worden zonder inkrimping van de veestapel?”, zei Bromet. „Mijn advies: stop ermee en wordt Kamerlid van de BBB.”

Esther Ouwehand van de Partij voor de Dieren diende uiteindelijk een motie van wantrouwen in, omdat ze vindt dat „de minister van Landbouw ook bereid moet zijn om maatregelen te verdedigen wanneer die tegen haar eigen persoonlijke voorkeur in gaan.”