Trinko Keen verovert op 51-jarige leeftijd nationale titel. Is tafeltennis een oude mannen-sport? 'We zijn een ontwikkelingsland'

Jan Tammenga (52) is coach/teammanager van eredivisionist Klimaatgroep Stars uit Middelstum. Eerder dit jaar, op 51-jarige leeftijd, speelde hij nog een paar partijen in de eredivisie. Hij is dan ook niet verbaasd dat zijn generatiegenoot Keen de nationale titel heeft veroverd.

De fysieke gesteldheid van tafeltennissers is namelijk niet van doorslaggevend belang, stelt hij. ,,Tafeltennis is een spel dat je heel slim kunt spelen. En naarmate je minder fit wordt, ga je nog slimmer spelen. Zo heeft Trinko Keen een opslag – met heel veel spin – die veel spelers nauwelijks terug kunnen krijgen. Daarbij weet hij precies wanneer hij de bal welk effect moet geven en op welke plekken op tafel hij de ballen moet spelen. Bovendien maakt hij nauwelijks fouten.”

Keen rekende in de finale af met de 18-jarige Berry Berden. ,,Maar het is niet zo dat Trinko met twee vingers in de neus heeft gewonnen”, benadrukt Tammenga. ,,Berry won de eerste twee games. Vervolgens paste Trinko iets aan in zijn spel, waardoor het beter ging lopen. Dat is ervaring, het resultaat van ontzettend veel trainingsuren op hoog niveau.”

Tafeltennistrainer Anne Vlieg uit Franeker, die lange tijd onlosmakelijk verbonden leek met het tafeltennis in Middelstum, noemt het veelzeggend dat Keen opnieuw Nederlands kampioen werd. ,,Hij heeft zijn beste tijd al lang gehad. In die tijd had hij aansluiting bij de Europese subtop, maar nu al lang niet meer. Dat zegt dus ook meteen iets over het niveau in Nederland.

Ook volgens Tammenga zegt Keens winst iets over de staat van het tafeltennis in Nederland. ,,Trinko is echt wel achteruit gegaan, hoor. Maar het niveau in Nederland is nu lager dan tien of twintig jaar geleden. Dat komt voor een deel door veranderde trainingsmethodes. Vroeger werd veel nagedacht over hóe je moest spelen, ging het vooral over slim spelen. Nu is het: hard, hard, hard.”

Anne Vlieg: ,,We hebben heel lang getracht de Chinezen het hoofd te bieden door dezelfde dingen te doen. Maar dat is een hopeloze zaak. In China heb je honderdduizenden tafeltennissers die keihard trainen, in Nederland misschien tien of vijftien. Bovendien kunnen we het fysiek nooit winnen van de Chinezen. Zij kunnen met hun wat gedrongen postuur enorme power genereren. Om hetzelfde te kunnen, zouden wij enorm veel bij moeten trainen.”

Vlieg noemt de trainingen in Nederland ,,kwaliteitsloos”. ,,In trainingen wordt vooral heel veel in monotome ritmes gespeeld. Daarmee wordt het spel te weinig eer aan gedaan. Tafeltennis is een heel complexe sport. Je moet daarom ook in die compexiteit trainen.”

Een ander struikelpunt is volgens Tammenga dat in Nederland te weinig geld in het tafeltennis wordt gestoken. ,,Ik heb me daar al eerder over uitgesproken. Al die mensen die zondag in de zaal stonden, deden dat omdat ze van de sport houden. Met de intrinsieke motivatie zit het wel goed... Maar wil je de sport ontwikkelen, moet je investeren in trainers en faciliteiten. Bij Klimaatgroep Stars hebben we niet eens een trainer...”

Een schip met geld lijkt vooralsnog niet in zicht. ,,Zolang het NOC*NSF pas met geld komt als er medaillekansen zijn op Olympische Spelen, kunnen wij niet verder”, zegt Tammenga. ,,Want die kansen zijn er niet. Het zou zelfs wonderbaarlijk zijn als een Nederlander zich zou kunnen meten met de Chinezen, de Zweden en de Duitsers. In feite zijn wij in deze sport een ontwikkelingsland en zouden we geld aan China moeten vragen.”

De inwoner van Groningen is evenwel geen zwartkijker. Hij ziet best kansen om het niveau van de sport op te krikken. ,,Er moeten goede plannen komen. De knowhow is er wel. Toen ik bij het NK stond in te spelen met Shuohan Men, zag ik ook Trinko en een paar andere mannen van onze generatie inspelen. Als je die mensen allemaal bij elkaar zet... Maar dan moet er wel geld zijn.”

Volgens Vlieg draait het niet per se om geld. ,,Ik denk nog steeds dat er heel veel mogelijk is. Ook de gouden generatie – mensen als Trinko Keen, Danny Heister, Frank Boute, uiteraard Bettine Vriesekoop, Mirjam Hooman, Gerdie Keen en onze eigen Diana Bakker - zijn in clubsituaties opgeleid. Maar – dat moet ik er wel bij zeggen – de maatschappij is enorm veranderd: alles draait om zo snel mogelijk succes boeken. En dat zit er bij tafeltennis niet in. Ook Trinko Keen moet zich nog steeds een enorme inspanning getroosten om zover te komen.”

Hoewel er, getuige de finaleplek van Berry Berden bij de mannen en de winst van de 19-jarige Emine Ernst bij de vrouwen, wel degelijk jong talent is in Nederland, is er weinig jonge aanwas. Terwijl tafeltennistafels in bijvoorbeeld voetbalkantines of bedrijfsgebouwen altijd in gebruik lijken, worden weinig kinderen lid van een vereniging.

Waar wringt dan de schoen? Vlieg: ,,Dat is pingpong, een balletje overslaan met kutmateriaal. Maar dan merk je niet hoe leuk het is om zoveel effect aan een bal te geven dat je tegenstander niet anders kan dan de bal naast de tafel te slaan.”

,,Simpel: er zijn geen voorbeelden. Zoals Bettine Vriesekoop dat vroeger wel was”, meent Tammenga. ,,Verder is tafeltennis een moeilijke sport, waarmee je op z’n vroegst als 6-jarige kunt beginnen, die in de regel ook nog eens slecht in beeld wordt gebracht. Eigenlijk zou je aan de hand van herhalingen moeten laten zien hoe een bal wegdraait.”

Vlieg beaamt dit. ,,Tafeltennis is de meest fascinerende en uitdagende sport die er is. Maar wanneer zie je het nog? Alleen bij een NK zitten de tribunes vol. Maar verder..? En als je het al op tv ziet, dan zijn het flarden van een wedstrijd. Vaak nog de laatste punten ook. Dat zijn meestal de lelijkste punten, omdat de wedstrijden dan al beslist zijn. Een sexy sport zal het niet zo snel worden.”

De sport is overigens wel in opkomst bij ouderen. De Nederlandse Tafeltennisbond en het het Nationaal Ouderenfonds timmeren behoorlijk aan de weg met OldStars tafeltennis, tafeltennis voor senioren. Tammenga: ,,Tafeltennis is heel geschikt voor mensen op leeftijd. Zeker als het, zoals bij OldStars, gepaard gaat met wat gezelligheid. Misschien kunnen we via de route ook kinderen gaan werven.”