Als je jong bent, klinkt het als iets abstracts, pensioen. Misschien irritant zelfs als je het maandelijks ingehouden ziet worden op je loonstrookje.
Je bedenkt wat je anders met dat geld had kunnen doen: sparen voor die Tesla, op vakantie met je geliefde, een uitbouw. Maar sparen voor je oudedagvoorziening, dat woord alleen al, oudedagvoorziening, dat klinkt zo archaïsch alsof het gaat om een zorgwinkel met hulpmiddelen voor ouderen. Mensen die je soms hoort praten over hun pensioen, je kijkt ernaar en denkt: het is blijkbaar echt een ding.
Roze strippenkaart
Mijn buurman kondigde trots aan dat hij dit jaar lekker met pensioen zal gaan. Al nam hij het woord ‘lekker’ wel gelijk terug. Hij had zich in zijn jonge jaren zo verheugd op die roze strippenkaart in de bus en op de stadspas waarmee hij gratis alle musea zou kunnen aftikken, maar dat is allemaal niet meer. In zijn werkende leven heeft hij veel van zijn dromen uitgesteld naar later, ‘als ik met pensioen ben’. De winters overbruggen aan de Spaanse Costa. Dat zit er niet in. Zijn aanvullende pensioenplan bleek een woekerpolis, dus even geen onnodige uitjes. Al weet hij niet hoe lang hij nog heeft om te kunnen denken ‘nu even niet, maar daarna…’.
Online rekentools
Op mijn beurt word ik aankomende maand 40. Langzaam verschuift het abstracte idee van pensioen naar een steeds realistischere toekomst. Als zzp’er heb ik nog niets geregeld voor mijn pensioen. De afgelopen week dook ik in de wereld van de verschillende aanbieders. Bij de online rekentool van de één lijk ik veel te laat te zijn om nog op een modaal pensioen uit te komen, bij de ander krijg ik te zien hoeveel ik ben misgelopen door afgelopen jaren niets in te hebben gelegd. Maar ze stellen allemaal de vraag: hoeveel wil je uitgekeerd krijgen per maand? En dan moet je ineens een voorspelling doen over de toekomst. Moet er financiële ruimte zijn voor een sangria aan de Spaanse kust, maar ook voor een douchekruk en wandbeugel?
Met de toenemende vergrijzing die over ruim 20 jaar onhoudbaar zal zijn, is het naïef om te denken dat de AOW in de huidige vorm nog zal bestaan. Misschien wordt de AOW-leeftijd opgerekt, naar 69, 70 jaar – niet ondenkbaar dat het tegen de tijd dat ik met pensioen zou kunnen gaan, helemaal afgeschaft zal worden.
De rij overslaan
Mijn buurman klaagde niet over de uitgestelde leeftijd, meer over al dat andere, het nostalgische, het leuke dat hij misloopt aan gepensioneerd zijn. Zijn pensionado-status, dat je op een dag vol trots met je ouderenpas in de lucht kan zwaaien, de deuren die voor je opengehouden worden, dat je de rij mag overslaan en gratis naar het museum mag.
Maar ik denk: nu leven of later leven? Zoals je bij een woekerpolis je geld ziet verdampen, zo zijn dromen die niet uitkomen het emotionele equivalent daarvan. Er bestaat iets als een financieel saldo op de bankrekening, maar er is ook iets als een emotioneel saldo. Gezondheid is niet te koop en tijd haal je nooit meer in.
