Gebruik van sociale media is niet gratis | column Nhung Dam

Ik geef toe, om gebruik te kunnen maken van hun diensten, lees ik slechts met een schuin oog hun paginalange algemene voorwaarden of nieuw privacybeleid voor ik op akkoord klik. Toch is het goed er juist nu even bij stil te staan.

Het blijft vaag wat ze met onze data willen doen, maar dat ze aan de hand van onze foto’s, stemmen, teksten hun modellen willen trainen om bijvoorbeeld nieuwe fictieve personen te creëren die op ons lijken, is niet uitgesloten. Meta stelt dat zijn gebruikers volwassen mensen zijn die vrijwillig hun data geven. We betalen wellicht niet in geld voor het gebruik van Meta’s diensten, maar de prijs is veel hoger, we betalen met onze gegevens.

Mijn sociale media gebruik ik voor mijn werk; ik post foto’s en filmpjes van achter de schermen, van mijn voorstellingen, filmdagen, repetities. Soms plaats ik een privéfoto van mijn familie of van een gerecht dat ik die avond heb gemaakt. Door te blijven posten, maken we onszelf langzamerhand vervangbaar. In mijn werkveld gaat het over bijvoorbeeld stemmenwerk dat wegvalt. AI kan een groot deel van het werk inmiddels prima overnemen en nabootsen, getraind met onze data.

We hebben geen Frank Lammers meer nodig voor de reclames van de Jumbo of Hadewych Minis voor de enthousiaste aanbieding twee halen één betalen van Kruidvat. Prima, zou je als consument kunnen denken, maar voelen we het ook zo wanneer er een persoon wordt gecreëerd die op ons lijkt? Een raar idee dat je op een dag een foto van jezelf voorbij ziet komen, zonder dat je het zelf bent. En sterker nog, daar zelf toestemming voor hebt gegeven.

De investering van een opleiding afronden, de jarenlange ervaring die je erna opbouwt, geven we gratis weg aan een ander om ons te vervangen. Het idee dat modellen gaan trainen met mijn stem, gezicht, de manier waarop ik teksten schrijf, mijn humor – het is doodeng, deze wurggreep. Zijn we vervangbaar? We willen graag denken dat we unieke, authentieke wezens zijn. Dat zijn we niet. Zeker niet als we massaal hersenloos op akkoord klikken bij dit nieuwe privacybeleid. Gebruikers kunnen bezwaar maken, hoe je dat doet kun je online vinden. Even inlezen en met een paar klikken heb je dat gedaan. Een ander alternatief is je account verwijderen. Dat brengt mij op de vraag: Ben ik liever onzichtbaar of vervangbaar?