Eén seconde onder die koude douche en ik wist het al: dit laat ik liever aan Wim Hof over. Afgelopen week had ik geen warm water, en de monteur kon pas na zes dagen komen.
Er zat niets anders op dan koud douchen. Geen ramp, zou je zeggen. Maar zodra iets vanzelfsprekends wegvalt, valt vooral op hóe vanzelfsprekend het was.
Ik probeerde de situatie om te denken. Koud douchen is tegenwoordig een hype. Volgens aanhangers van de ijsman is het goed voor je immuunsysteem, scherpt het de geest en bevordert het de vetverbranding. Allemaal prachtig, maar met mijn lange haar is het geen pretje. Het uitspoelen alleen al voelde als een beproeving; bibberend, met het geduld van een monnik.
Gewoon laksheid
Toch hield ik het een paar dagen vol. Niet uit overtuiging, maar eerder uit een milde vorm van rebellie tegen mijn eigen comfortverslaving. In mijn vriendenkring heeft bijna iedereen inmiddels een regendouche, dubbele wastafels of zelfs een Japans toilet dat je van onderen reinigt met een strategische straal. Zelf heb ik mijn badkamer nooit laten verbouwen. Ik houd mezelf graag voor dat het een stille daad van burgerlijke ongehoorzaamheid is, maar het is gewoon laksheid.
Ik moet denken aan hoe anders we vroeger met hygiëne omgingen, toen een badkamer thuis geen vanzelfsprekendheid was. Bij mij om de hoek, op het Javaplein in Amsterdam-Oost, staat een horecazaak die ooit een badhuis was. Voor 45 cent kreeg je daar 10 minuten warm water. Waarna er op de deur werd geklopt: de volgende stond te wachten. In het weekend was het er druk. Men kwam met handdoek en zeepbakje onder de arm, en vertrok gewassen, maar zonder scrub, haarmasker of huidserum.
Rivier als badkamer
Hoe rook de wereld toen? Was het normaal om te ruiken naar arbeid, naar leven, naar de werkelijkheid? En werd dat volkomen geaccepteerd omdat niemand beter wist? Mijn moeder, opgegroeid in Vietnam, had de rivier als badkamer. Vanaf haar huis op palen sprong ze regelrecht de rivier in, waarin ook werd afgewassen én naar het toilet werd gegaan. Toen mijn oma ooit Nederland bezocht, kon ze niet wennen aan het warme water dat zomaar uit de muur kwam. Voor haar voelde dat bijna buitenaards.
Sportschool
Na vier dagen gaf ik het op. Ik ging douchen in de sportschool, zonder te sporten. Het voelde als valsspelen. Een luxe ontsnappingsroute voor een ongemak dat door vele generaties nooit als ongemak werd gevoeld. In een samenleving waarin comfort de standaard is, en hinder als fout wordt gezien, vergeten we hoe bijzonder het eigenlijk is. Wij leven in een tijd van overdaad. Misschien moeten we af en toe iets inleveren. Een beetje ongemak om waardering te hervinden. De geur van vooruitgang is meestal onzichtbaar, tot je plots merkt dat hij verdwenen is.
