Een coalitie met de PVV zal het land naar de afgrond leiden: financieel, rechtstatelijk en geopolitiek | opinie

Welke verstandige partij zou het aandurven om te regeren met een partij die bereid is om bijna alle kernpunten uit haar verkiezingsprogramma op te geven, enkel en alleen om aan de regering te mogen deelnemen? De VVD en NSC hebben zich daartoe in beginsel bereid verklaard en zijn met de PVV begonnen aan een proces dat op enig moment moet leiden tot een (erg) rechts kabinet.

Kan dat tot iets duurzaams leiden? Nee, volgens de wetten van de politieke logica is dat niet mogelijk.

Want hoe betrouwbaar is een coalitiepartner die haar eigen kiezers niet eens trouw is als het gaat om de belangrijkste programmapunten waarop zij die partij de grootste hebben gemaakt? En hoe stabiel kan een kabinet zijn waarin zo’n kaalgeplukte PVV-kip niets heeft binnengehaald waarmee ze goede sier kan maken richting haar kiezers?

Althans, ik kan geen ‘grote onderwerpen’ verzinnen waarop de PVV serieus kan gaan scoren met concrete maatregelen in de komende onderhandelingen. Tenminste niet als het gaat om de belangrijkste zaken waarvoor 2,4 miljoen burgers op Wilders hebben gestemd. Ik loop een paar van die vitale PVV-punten even bij langs.

Om te beginnen gaan alle ongrondwettelijke programmapunten, en dat zijn er heel wat, direct van tafel, nog voor de onderhandelingen over de inhoud echt zijn begonnen. Hierin zitten onder meer al die voorstellen om de islam nog meer in het verdomhoekje te zetten en de Nederlandse moslims als tweederangs-Nederlanders te behandelen.

Het eigen risico in de zorg wordt natuurlijk niet afgeschaft, zoals de PVV wil, en ook de zorgpremie gaat niet fors omlaag, want beide voorstellen jagen de zorgbegroting te veel omhoog. De PVV-voorstellen voor de woningmarkt zullen er niet voor zorgen dat er veel meer nieuwe huizen gebouwd worden. Het Oekraïne-beleid zal niet gestopt worden, maar gewoon met volle kracht voortgezet worden.

Op het terrein van asiel en migratie zullen er alleen ‘mooie intenties’ verkocht kunnen worden, want de maatregelen die de PVV op deze terreinen voorstelt zijn bijna allemaal praktisch onuitvoerbaar, economisch desastreus en/of juridisch onhaalbaar. Bovendien gaat het veranderen van de wetten en verdragen waarin asiel en migratie geregeld worden jaren duren, of gaat dit al bij voorbaat niet lukken.

Ook van de vele kostbare voorstellen die de PVV doet om het ‘eigen volk’ meer geld in de portemonnee te geven, zal weinig terecht komen, want er hangt een zodanig hoog prijskaartje aan dat de VVD en NSC dat nooit zullen accepteren, waarbij nog komt dat de PVV niet aangeeft hoe ze deze uitgaven wil dekken.

Al die uitgaven zonder dekking knellen te meer als je beseft dat een ambtelijke werkgroep heeft berekend dat het volgende kabinet minstens 17 miljard moet bezuinigen.

De PVV denkt haar extra structurele uitgaven deels te kunnen financieren door de incidentele uitgaven aan het klimaat- en stikstofbeleid geheel te schrappen. Maar de overheid heeft zich via wetten en verdragen al verregaand gecommitteerd aan een robuust pakket doelstellingen en maatregelen op beide terreinen waar een nieuw kabinet zich niet onderuit kan wurmen.

Dus ook wat betreft dit PVV-paradepaardje is er voor Wilders weinig binnen te halen. Dat hij een streep door het ‘waanzinnige klimaat- en stikstofbeleid’ zal halen, is dus vooral retoriek. Hij zat dit nooit waar kunnen maken.

Wat blijft er voor Wilders dan nog over om aan het eind van de onderhandelingen mee te kunnen pronken richting zijn kiezers? Eigenlijk niets substantieels.

Hoe groot is dan de kans dat de PVV uiteindelijk mee gaat doen aan een kabinet dat fors moet bezuinigen, maar waarin ze niet substantieel kan scoren als het gaat om het terugdringen van de instroom van migranten, het fors verhogen van de koopkracht en het afschaffen van het klimaat- en stikstofbeleid? Je zou denken dat de PVV nooit aan zo’n kabinet begint, maar je moet er altijd rekening mee houden dat Wilders zo graag wil meeregeren, dat hij genoegen neemt met een paar miljoen aan ‘kettingen en kraaltjes’ en met allerlei cosmetische toezeggingen en afspraken die later in de tijd verder uitgewerkt gaan worden.

Als hij de (inderdaad) historische stap naar regeringsdeelname maar kan zetten. Dan is zijn missie al geslaagd.

En als hij er dan na een jaar de stekker uittrekt omdat hij de afgesproken bezuinigingen toch niet aan zijn kiezers wil verkopen of omdat rechters allerlei kabinetsvoorstellen in strijd met de wet of de eigen beleidsregels verklaren, dan heeft hij weer een geweldig thema voor de volgende verkiezingen: niet de burger en het parlement maken hier de dienst uit, maar de rechterlijke macht. Succes verzekerd. Maar ook levensgevaarlijk voor het aanzien van de rechtstaat. Niet iets om vrolijk van te worden.

Dit scenario zullen de VVD en NSC willen voorkomen, mag je hopen. Mijn inschatting is dan ook dat niet Wilders op enig moment zal breken omdat hij niets concreets kan binnenhalen, maar dat de VVD en NSC na verloop van tijd de stekker uit het formatieproces zullen trekken als ze ‘de samenleving’ voldoende ‘bewijzen’ kunnen overleggen dat een coalitie met de PVV het land naar de afgrond zal leiden: financieel, rechtstatelijk en geopolitiek.

Het lijkt me onwaarschijnlijk dat beide partijen op deze punten gevaarlijke experimenten zullen aandurven. Je mag hopen dat hier gaat gelden ‘beter ten halve gekeerd, dan ten hele gedwaald’.