Studenten geneeskunde tijdens een college op de Rijksuniversiteit Groningen, in 2009. Foto: Kees van de Veen
Om het huisartsentekort in Groningen, Drenthe en Friesland aan te pakken moeten studenten uit deze regio met voorrang worden toegelaten tot de studie geneeskunde.
Deze oplossing stelt onderzoeker Lianne Mulder voor in een studie die zij uitvoerde in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). „Mijn onderzoek laat zien dat provincies als Friesland, Groningen, Drenthe en Zeeland niet voor niets kampen met huisartsentekorten”, laat Mulder weten. „Zij brengen al 25 jaar lang de minste geneeskundestudenten voort.”
Artsen keren na hun studie vaak terug naar hun geboorteregio. Op de opleidingen geneeskunde zijn studenten uit met name de Randstad oververtegenwoordigd. Studenten uit krimpgebieden in Friesland, Groningen, Drenthe, Limburg en Zeeland zijn juist ondervertegenwoordigd.
Terug naar geboortegrond
Het gaat niet alleen om absolute aantallen. Ook in relatieve zin kiezen minder jonge noorderlingen voor een studie geneeskunde. Ruwweg telt de Randstad 1 geneeskundestudent op 200 inwoners, tegenover 1 geneeskundestudent op 600 of meer inwoners van Noord-Nederland.
Leid meer geneeskundestudenten uit de krimpregio’s op tot huisarts en dit zal automatisch leiden tot het oplossen van de huisartsentekorten in die gebieden, stelt Mulder.
Garantie
In haar onderzoek stelt ze ingrepen voor die een kentering kunnen betekenen en die zij graag gelegaliseerd zou zien. Ze komen allemaal neer op het voorrang geven aan studenten uit de genoemde regio’s op de opleidingen geneeskunde. Dit kan voorrang via loting zijn, het reserveren van plekken op de opleiding, via quota.
In landen als Duitsland, het Verenigd Koninkrijk en Australië gebeurt dit al, ook om personeelstekorten in de zorg op het platteland het hoofd te bieden.
Om geneeskundestudenten uit de regio aan te moedigen ook daadwerkelijk voor het vak van huisarts te kiezen, kan opnieuw een Duits voorbeeld worden gevolgd, adviseert Mulder. Studenten die daar geneeskunde willen studeren, kunnen soms een contract tekenen waarin ze worden verplicht om na afronding van hun studie huisarts te worden in een regio met tekorten. In ruil hiervoor krijgen ze gegarandeerd een plek op de opleiding.
Loting in plaats van selectie
Erik Teunissen, hoofd van de huisartsenopleiding van het UMCG, noemt het een interessant idee. Maar hij zou ook graag zien dat er op andere manieren wat gedaan wordt om een diversere instroom aan geneeskundestudenten te krijgen. ,,In Groningen zijn we dit studiejaar gestart met loting, in plaats van selectie. In het laatste geval krijg je vooral studenten met twee hoogopgeleide ouders”, zegt Teunissen.
Een volgende stap zou kunnen zijn dat er wel geselecteerd wordt, maar dan op basis van competenties als samenwerken, communicatief zijn en goed kunnen reflecteren. ,,Dat zijn ook de kwaliteiten die je nodig hebt als huisarts, niet per se dat je de hoogste cijfers op scheikunde of natuurkunde kunt overleggen”, zegt Teunissen.
Dat er meer gestuurd wordt op het vooral toelaten van studenten uit Noord- en Oost-Nederland vindt Teunissen wel een goed idee. ,,Dat je geneeskunde gaat studeren in je eigen regio. Nu krijgen we nog veel studenten uit de Randstad, die na hun studie weer vertrekken uit ons gebied en die geen oplossing zijn voor het personeelstekort hier.”
