De aanwezigheid van het asielcentrum in Ter Apel levert Westerwolde enorme extra jeugdzorglasten op. Foto: ARCHIEF/Corn� Sparidaens
Westerwolde kibbelt met het rijk over de enorme extra jeugdzorglasten waarmee ze wordt opgezadeld door de aanwezigheid van het azc in Ter Apel. Vijf vragen.
Wat is er aan de hand? Waar ligt de oorsprong van deze problematiek?
Het was lang zo dat het COA betaalde voor de jeugdzorg die in asielzoekercentra aan in psychische nood verkerende kinderen werd gegeven. Met ingang van 2019 is dat veranderd. Nu hebben gemeenten die een azc binnen hun grenzen hebben, die taak op hun bordje. Ze krijgen een budget van het rijk en moeten daaruit de jeugdzorgkosten voor asielkinderen betalen. Westerwolde is dus verantwoordelijk voor de jeugdzorg in het grote asielcentrum in Ter Apel. Het budget dat ze kreeg van het rijk was aanvankelijk voldoende om de kosten te dekken.
Waar en hoe ging het dan fout?
Met ingang van 2022 werd het zogenoemde woonplaatsbeginsel in de jeugdzorg in het algemeen van kracht. Het houdt in dat de gemeente waar de betreffende jongere staat ingeschreven, financieel verantwoordelijk is voor die jeugdzorg. En daarmee veranderde de situatie voor Westerwolde. Asielkinderen die in Ter Apel arriveren, worden ingeschreven in de gemeente Westerwolde. Ze verblijven er vaak maar kort en verhuizen dan naar een azc elders in het land om daar hun procedure voort te zetten. Maar ze blijven ingeschreven staan in Westerwolde. Daardoor kan het gebeuren dat een kind dat bijvoorbeeld in het azc in Maastricht verblijft, daar jeugdzorg krijgt en dat de jeugdzorgorganisatie de rekening naar Westerwolde stuurt. Op basis van het woonplaatsbeginsel.
Wat heeft dit tot nu toe betekend voor het huishoudboekje van Westerwolde?
Westerwolde heeft over 2022 en 2023 voor een bedrag van 1,2 miljoen euro aan rekeningen gekregen voor jeugdzorg aan kinderen die in azc’s elders in het land verblijven. Over dit jaar zijn tot nu toe rekeningen voor een som van ongeveer zes ton binnengekomen.
Hoe zijn de bestuurders van Westerwolde daarmee omgegaan?
Ze weigerden die rekeningen aanvankelijk te betalen. Later deden ze dat toch, maar trokken tegelijkertijd aan de bel bij de rijksoverheid. Ze zeiden dat bedrag van 1,2 miljoen euro gecompenseerd te willen hebben. Er volgde uitvoering overleg maar volgens wethouder Wietze Potze is het geld nog altijd niet binnen. ,,We hebben bij het ministerie van volksgezondheid, welzijn en sport een verzoek voor een deel van het bedrag ingediend, het ministerie van veiligheid en justitie heeft gezegd garant te staan voor het bedrag. Maar we hebben nog geen eurocent ontvangen.’’ De kwestie leidde deze week tot een debat in de Tweede Kamer.
Wat moet er volgens Westerwolde gebeuren om aan die ‘vreemde’ rekeningen een einde te maken?
Volgens de gemeentebestuurders is het een oplossing om een asielkind na zijn of haar verhuizing uit Ter Apel meteen te laten inschrijven in de gemeente waarin zijn of haar nieuwe azc staat. Maar ze willen vooral dat de rijksoverheid een structurele oplossing bedenkt. Ze hebben hun handen vol aan de overlast die het asielcentrum in Ter Apel met zich meebrengt en willen niet ook eens deze extra kopzorg erbij hebben. ,,Het kost ons enorm veel tijd om uit te zoeken of een rekening voor een kind is dat in Ter Apel verblijft of niet’’, zegt Potze. ,,Voor een kind in Ter Apel betalen we graag maar het kan niet zo zijn dat wij uit het hele land rekeningen krijgen. Den Haag moet dat regelen.’’
