President Donald Trump klopte zich in zijn lange toespraak in het Amerikaanse Congres vooral zelf op de borst. Foto: AFP/Roberto Schmidt
Veel typerende borstklopperij en bombastische uitspraken in de toespraak van president Trump, afgelopen nacht. Maar ook de eerste barstjes binnen de Republikeinse partij na de afgekondigde importheffingen en economische effecten.
Dat constateert hoogleraar economie Steven Brakman van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG). Hij ziet kleine scheuren in de eensgezindheid bij de conservatieven. ,,Je zag het ook in het Congres waar sommige Republikeinen bij de woorden van Trump over de tarieven bleven zitten en niet dolenthousiast opsprongen en meejoelden.’’
Brakman is daarover niet verbaasd, maar hij vindt het wel opvallend. De Amerikaanse economie is volgens hem zowel het uithangbord als de achilleshiel van Trump. ,,Hij is een zakenman, die alleen maar geld wil verdienen'’, zegt Brakman. ,,Maar de beurs vertelt een ander verhaal. De Dow Jones reageert negatief en bedrijven zien hun winst verdampen. Ook binnen de Republikeinse partij en bij de achterban zijn zorgen over de handelstarieven.’’
‘Inflatie wordt aangejaagd’
Brakman noemt die zorgen terecht. ,,De importheffingen zullen de inflatie alleen maar aanjagen, want ze leiden tot enorme prijsstijgingen. Trump weet dat ook en is daar gevoelig voor. Hij zei al tegen de Amerikanen dat de maatregelen wel even pijn gaan doen.’’
Tegelijkertijd constateert Brakman beweging bij de handelsminister van Trump, Howard Lutnick. ,,Die heeft al gezinspeeld op mogelijk minder zware importheffingen voor Mexicaanse en Canadese goederen. Dus wellicht is een deal in de maak.”
Boomerang
Dat Trump zich al wat indekt tegen de gevolgen van zijn economische stappen is ook Ruslandexpert Hans van Koningsbrugge niet ontgaan. ,,Die forse importheffingen komen natuurlijk als een boomerang terug. Dat kan intern rimpelingen veroorzaken.’’
In zijn toespraak zei Trump dat hij een belangrijke brief van de Oekraïense president Zelensky heeft gehad over de grondstoffendeal met de VS, waarin Zelensky zich bereid toont om de overeenkomst te ondertekenen. Of Trump dat ook van plan is, liet hij in het midden. Ook ging de Amerikaanse president niet in op het opschorten van de wapenleveranties aan Oekraïene.
Russische muur
Van Koningsbrugge hoorde afgelopen nacht veel van hetzelfde, met een wat gematigder toon richting Oekraïene en president Zelensky. ,,Maar bij Trump is het volstrekt onduidelijk hoe dat gaat uitpakken. Kijk, Rusland wil alleen vrede op de eigen voorwaarden. Meer land en meer invloed. Tegen die Russische muur lopen de onderhandelaars vanzelf aan.’’
Volgens Van Koningsbrugge is het voor Europa zaak om de eigen richting te bepalen en zelf met vredesvoorstellen te komen. ,,Zodat Trump het initiatief uit handen wordt geslagen. Europa moet wel contact blijven houden maar hem verder rustig laten sudderen in zijn retoriek.’’
Doornroosje
De Ruslandexpert zegt geen hoge verwachtingen te hebben van de medewerking van de VS. Een situatie waar Europa zelf ook debet aan is, meent Van Koningsbrugge. ,,De tijd van cadeautjes is voorbij, Doornroosje is wakker geworden’’, typeert hij.
De toespraak was de langste die een president ooit hield in het Congres en leek sterk op een verkiezingsrally. Al binnen enkele minuten moest Trump zijn toespraak onderbreken, nadat de Democratische Afgevaardigde Al Green uit Texas de president had uitgejoeld. Even later werd hij door een ordehandhaver uit de zaal gehaald.
Chaos
Ruslandexpert Van Koningsbrugge kijkt met verbazing naar het groeiende nationalisme binnen het Amerikaanse Congres. ,,Waar is dat voor nodig’’, vraagt hij zich af. ,,Onbegrijpelijk ook dat veel vooraanstaande Republikeinen zich door de woorden van Trump laten meeslepen. Zijn handelsmerk is toch het veroorzaken van chaos.’’
Nederlands emigrantenstel in Canada: ‘Situatie met Trump pakt slecht uit’
Harmé en Gerjan Stikker (beiden 65) emigreerden in 2002 vanuit Oostwold naar Canada en begonnen daar een akkerbouwbedrijf. Ze verbouwen koolzaad, bonen, tarwe en hennep. Hun zoon Tjark heeft het bedrijf inmiddels overgenomen.
,,We gaan de gevolgen van de handelsoorlog vast en zeker merken’’, zegt Harmé vanuit de VS waar hij en zijn vrouw van het mooie weer genieten. Elk jaar ontvluchten ze de koude wintermaanden van Canada.
,,Ik denk dat deze situatie voor zowel Canada als Amerika slecht uitpakt. Alles zal duurder worden. Ik dacht altijd dat de soep nooit zo heet gegeten zou worden als ie wordt opgediend, maar Trump gaat door. Hij wil dat Amerikanen lokaal kopen, niet in het buitenland. Ik vrees dat het iedereen veel geld gaat kosten, maar we merken het nu nog niet omdat het net is ingegaan.’’
Volgens Harmé en Gerjan zijn Canada en Amerika op elkaar aangewezen qua im- en export. Ze zeggen dat het grote verschil tussen beide landen is dat een Canadees tevreden is met een jaarinkomen van 100.000 dollar en dat een Amerikaan altijd meer wil. En Amerika hecht meer aan vrijheid die gepaard gaat met eigen verantwoordelijkheid, zegt Harmé. Zijn vrouw heeft een voorbeeld: ,,Hier in Arizona mag je motorrijden zonder helm. Dat doet dan ook 80 procent van de motorrijders. En omdat ze kwetsbaarder zijn, rijden ze voorzichtiger.’
Ze kennen mensen die zich grotere zorgen maken dan zij. Zo zit een aardappelboer bij hun in het dorp in de rats omdat hij aardappelrassen teelt die hij verkoopt aan Amerikanen. ,,Zij weten niet wat de gevolgen van de importheffing zijn. Straks kopen de Amerikanen hun producten domweg niet meer omdat ze te duur zijn. En hun aardappels goedkoper aanbieden: dat kunnen ze niet.’’
