Het beroemde Peerd van Ome Loeks kan allang geen eten meer vinden op het Stationsplein van Groningen. Foto: DVHN/Matthijs Sorgdrager
Het Peerd van Ome Loeks, dat nu voor het Hoofdstation in Groningen staat, verhuist straks misschien weer naar een groene weide, als de plannen van wethouder Philip Broeksma doorgaan.
Na de nieuwe Zuidelijke Ringweg (met ongelijkvloerse knooppunten), de Grote Markt (herinrichting en OV eraf) en het Hoofdstation (doorkoppeling van de sporen met een ondergronds reizigersplein en grote fietsenkelders) is de koek voor grote infraprojecten in Groningen nog niet op.
Voor de nieuwe westelijke ringweg zijn plannen in de maak en elders in de stad wil de gemeente doorgaand verkeer uit woonwijken halen door hoofdroutes (onder andere Eikenlaan en Diepenring bij Dudok) op te knippen.
Drie bureaus onderzochten of dat ook mogelijk is op de Stationsweg voor het Hoofdstation. Dat is nu nog een drukke oost-west (sluip)verbinding. Wethouder Philip Broeksma (GroenLinks) van onder andere verkeer concludeert dat het kan en wil van de overheersende aanwezigheid van wegverkeer en infrastructuur af.
Waar wil Broeksma de knip maken?
Op de Stationsweg voor het Hoofdstation, tussen Emmabrug en Herebrug. De prominente verkeersroute langs het Verbindingskanaal is de wethouder een doorn in het oog.
Sinds de start van Operatie Ring Zuid, voor de ombouw van omzetting van de verkeerssituatie van de oude naar de nieuwe Zuidelijke Ringweg, is het op de Stationsweg drukker dan ooit. Foto: DvhN
„Het is daar veel te druk met auto’s (dagelijks circa 15.000) en bussen (1300). Nu de nieuwe ringweg bijna klaar is en het busstation in 2026 naar de zuidkant van het station verhuist, hebben we de kans om het stationsgebied noord te veranderen in een prettige omgeving voor voetgangers (13.500) en fietsers (9500). We willen het met veel groen veranderen in een aantrekkelijk deel van de binnenstad.”
Wat zijn de gevolgen voor het verkeer?
Er liggen nog geen uitgewerkte verkeersplannen, maar volgens Broeksma kan een groot deel van het verkeer op de Stationsweg probleemloos verhuizen naar de ringweg. Aan de kant van de Emmabrug hoeft zelfs geen bestemmingsverkeer meer te rijden als de taxi’s en Kiss&Ride-verkeer naar het station een route zouden krijgen via Cascade (vanaf de Eeldersingel). Dit is nog onderwerp van onderzoek.
Aan die kant van het stationsgebied blijven dan wandelaars, fietsers en noodzakelijk werkverkeer over: monteurs en leveranciers, resterend openbaar en publiek vervoer, de vuilnisdienst, veegauto, hulpdiensten en langzaam verkeer.
Groningen wil het doorgaande verkeer van de Stationsweg halen om het stationsgebied 'terug te geven' aan voetgangers en fietsers. Foto: Siese Veenstra
De Herebrug-zijde van de Stationsweg is wel nodig voor bestemmingsverkeer (onder meer Glaudéterrein, bestaande kantoren en 55.000 vierkante meter nieuwbouw). Daar komt ook een busroute tussen Herebrug en toekomstige bustunnel onder het spoor.
Waar blijven al die auto’s?
Die verdwijnen onder meer naar de ringweg en wegen verderop in de stad. Het autoverkeer op de Rabenhauptstraat/ Parkweg oostzijde (Rivierenbuurt) neemt met 40 procent toe tot 2000 auto’s per dag. Volgens de gemeente is dat zo weinig dat ze de straat nog steeds als verblijfslocatie kan inrichten.
De Parkweg westzijde in de Grunobuurt wordt drukker: 6000 auto’s na een toename met 15 procent. „Daar creëren we een zo veilig en leefbaar mogelijke situatie met 30 kilometer per uurr als uitgangspunt.”
Foto van het toen nieuwe streekbusstation, met in de verte -onder een overkapping- de toenmalige en inmiddels standplaats voor stadsbussen voor het stationsgebouw. Het busstation verhuist in 2026 naar de zuidkant van het station. Foto: Corné Sparidaens
Verkeerskundigen verwachten ook meer verkeer op een deel van de Diepenring (10 procent) en het Emmaviaduct (30 procent). Als ze de kans krijgen wordt het ook druk op de parallelle sluiproute door de Binnenstad Zuid (Coehoornsingel). Broeksma wil extra verkeer tussen Emmaplein en Herebrug/ Oosterbrug/ Steentilbrug voorkomen met extra maatregelen, zoals een knip op de Winschoterkade.
Alle cijfers hebben betrekking op gemiddelde werkdagen. Groningen vergelijkt de situatie met de voor 2040 berekende verkeersintensiteit. De stad verwacht dan 30 procent minder autoverkeer in de stad door invoering van een lagere maximumsnelheid, andere weginrichting en meerdere knippen.
De toename op het Emmaviaduct zou betekenen dat er in 2040 ongeveer even veel auto’s rijden als nu. Afnames komen bovenop de berekende 30 procent.
Wordt het ook ergens rustiger?
Ja, natuurlijk op de Stationsweg zelf en ook op de Eeldersingel en het Zuiderpark. Daar daalt het aantal auto’s met 30 procent en blijft zo weinig verkeer over dat ze volgens Broeksma een stuk ‘mensvriendelijker’ kunnen worden ingericht. Dat geldt onder meer voor Peizerweg (Zeeheldenbuurt), Hoendiep (Schildersbuurt) en Griffeweg (Oosterpoort). Op de Sontweg (Ikea) is sprake van een soortgelijke afname.
Hoe kom je met de fiets bij het station?
Fietsers krijgen ook te maken met nieuwe situaties. Groningen wil het stationsgebied, in navolging van de binnenstad, zo aantrekkelijk mogelijk maken voor voetgangers. Daarom wordt Werkmanbrug bij het Groninger Museum hoofdzakelijk een voetgangersbrug.
Er komen in het stationsgebied verbeterde fietsroutes langs het Verbindingskanaal naar de Emmabrug en de Herebrug (de drukste fietsbrug, met dank aan wielrijders uit onder andere Helpman en Haren). Bij die bruggen wordt bij de verkeerslichten de ‘groentijd’ voor fietsers tussen station en binnenstad vergroot.
Philip Broeksma. Foto: Deborah Roffel
Groningen ziet de Werkmanbrug en de toekomstige fietstunnel onder het Hoofdstation niet zitten voor doorgaand fietsverkeer. Een nieuwe aparte fietsbrug bij het museum is duur en de plek die bouwtechnisch het meest voor de hand ligt, is dat route-technisch weer niet.
„De meeste fietsers die van het station komen, rijden nu al via de Emmabrug richting Hoendiep en Zernike. Wie naar het oosten wil, gaat straks over de Herebrug”, zegt Broeksma. Om doorgaand (oost-west) fietsverkeer weg te houden uit het stationsgebied en de winkelstraten in de binnenstad, is volgens hem wel een comfortabel alternatief nodig. Hij denkt aan de singels. „Met een betere fietsverbinding tussen Praediniussingel en Westerhaven/ Hoendiep en een nieuwe fietsbrug tussen de Radesingel en Oosterkade.”
Wanneer is het zo ver?
Dat kan nog wel even duren. Het verkeersplan is onderdeel van een ruimtelijk plan dat de inrichting van de buitenruimte, bouwvolumes en rooilijnen van (toekomstig) vastgoed in het gebied vastlegt. De vergroening van het voorplein hangt af van de toekomst van de ondergrondse stalling onder het voorplein. Die is nog onduidelijk.
Eind jaren '90 verdwenen de stadsbussen ten gunste van een zwart stationsplein, dat later veranderde in een fietsenstalling. Foto: Jan Zeeman
De gemeente verwacht dat het eerste deelproject op z’n vroegst in 2028 van start gaat. Mogelijk begint de renovatie van de Glaudé-panden en de nieuwe bouw op de locatie Oude Stationweg 1-3, dat wordt gesloopt, eerder. De panden worden dit jaar wind- en waterdicht gemaakt om verdere teloorgang te voorkomen.
De gemeenteraad moet zich volgens de huidige planning in 2025 uitspreken over de structuurschets, het verkeerscirculatieplan en de ontwikkelvisie. Waarschijnlijk krijgt het huidige busstation, dat in 2026 door Qbuzz wordt verlaten, eerst een tijdelijke invulling. De verwachte investeringskosten voor het Stationsplein Noord en de Stationsweg zijn in 2023 geraamd op tussen 51 en 61 miljoen euro.
■ Bureau Goudappel wil op het stationsplein een ‘zachte drempelloze scheiding’ aanbrengen tussen fiets- en wandelgedeelten. Groenvoorzieningen moeten zorgen voor logische en veilige loop- en fietsstromen en oversteekplaatsen.
■ Tunneltjes voor wandel- en fietsstromen zijn volgens de gemeente niet wenselijk. Die wil bovendien niks weten van het idee om het fietsparkeren in te delen in langdurige (verder bij het station vandaan) en kortdurende (vlakbij de trein) plekken. Volgens de gemeente is dat in de praktijk niet te organiseren.
■ Door de knip op de Stationsweg neemt de verkeersbelasting op de kruispunten bij de Emmabrug en iets mindere mate de Herebrug af. Dat levert de resterende weggebruikers, met name fietsers, extra groen licht op.
■ Het is nog niet duidelijk wat er met het Stadsbalkon gebeurt en waar het fietspad uit de nieuwe fietsenstalling onder het station boven de grond komt. Mogelijk kunnen fietsers straks vanuit de tunnel linksaf én rechtsaf. Als dat niet lukt heeft de route naar de Emmabrug de voorkeur van de gemeente. Daar gingen vorig jaar de meeste fietsers naartoe.
■ De vergroening van het voorplein hangt af van de toekomst van de ondergrondse stalling onder het voorplein.
■ Gemiddeld passeren 8100 fietsers per werkdag de Werkmanbrug (aantal voetgangers: 13.500). Van hen blijft een derde in de binnenstad, fietst een derde verder naar de noordkant van de stad, ruim 10 procent naar het oosten en ruim 20 procent naar het westen van de binnenstad.
■ Op een zomerdag in juni passen circa 20 landbouwtrekkers de Stationsweg. Ze worden gebruikt door loonbedrijven, grondwerk, bouwbedrijven, overheden (gemeente, waterschap) en natuurorganisaties. Groningen vindt de route veiliger dan via de Eikenlaan of de Van Ketwich Verschuurlaan.
■ Per dag maken vertrekken ongeveer 1300 bussen (vorig jaar ca 75.000 reizigers) gebruik van het busstation aan de Stationsweg: de helft slaat linksaf, de andere helft rechtsaf. Na de verplaatsing van het busstation naar de zuidzijde, rijden circa 650 bussen door een tunnel onder het spoor naar de Stationsweg en de Herebrug. Er vertrekken dagelijks 21 internationale bussen (Flixbus) en even veel touringcars vanaf de Stationsweg.
Drie bureaus
RoyalHaskoningDHV bekeek de huidige verkeer-, vervoers- en parkeerstromen. Sweco rekende uit waar het verkeer blijft bij een blokkade. En Goudappel bedacht een alternatief verkeerssysteem. Ze hielden rekening met ontwikkelingen op het gebied van woningbouw, economie en bevolkingsgroei.
