Groningen wil op deze plek bij de Meeuwerderbaan een van de twee betonnen pilaren met een stukje viaduct laten staan. Foto: Jan Willem van Vliet
‘Alleen een buitenstaander kan zo’n blinde vlek hebben.’ Het is maar een van de reacties op de plannen om een klein deel van het oude ringwegviaduct in Groningen te laten staan.
Drie bewoners van het Winschoterdiep in Groningen oogsten succes met hun petitie tegen de komst van een ‘Geheugenpaviljoen’ bovenop de ringwegtunnel naast het Oude Winschoterdiep en willen die aanbieden aan de gemeente.
Viaduct doorklieft Oosterpoortwijk sinds jaren 60
De gemeente Groningen, die ooit plannen had om langs het water te bouwen en die plek nu openhoudt als onderdeel van het Zuiderplantsoen, wil er een stukje van het bestaande ringwegviaduct (circa 30 bij 7 meter en 5 meter hoog) laten staan. Het zou, deels in rode verf gezet en opgefleurd met groen, een mooie herinnering worden aan de bijna 60 jaar dat de weg de Oosterpoortwijk doorkliefde.
Deze tekening van het Geheugenbalkon geeft volgens omwonenden een veel te rooskleurig beeld van de toekomstige situatie. Tekening: Aanpak Ring Zuid
Dat idee viel niet goed bij een paar direct omwonenden. Ze startten een petitie in de hoop dat de stad het plan intrekt. Aan de huidige weg-op-palen valt niks moois te ontdekken zeggen ze, en daar wensen ze dus ook niet aan herinnerd te worden - laat staan er door in de schaduw te worden gezet.
Buurtbewoners die zich verheugden op totale sloop en een ‘vrij’ uitzicht, steunen de petitie die inmiddels door 1500 mensen uit de hele stad is ondertekend.
‘Geen herinnering aan dwalingen van de mensheid’
‘Je moet wel buitenstaander zijn om niet in te zien dat omwonenden waarschijnlijk niet zitten te wachten op een permanente herbeleving van deze planologische dwaling uit de jaren zestig’, schrijft iemand die een ‘wrange grap’ suggereert. Een andere noemt het een gotspe om zo’n groot stuk te laten staan en een kunstwerk te noemen.
Andere reacties: ‘Geen akelige herinnering aan een spuuglelijke snelweg.’ ‘Een lomp gedrocht.’ ‘Bizar.’ ‘Afschuwelijk. ’’Foeilelijk.’ ‘Ik word gewoon verdrietig van zoiets.’ ‘Wanstaltig.’ ‘Waarom, niemand gaat dat toch missen?’ ‘Dat beton weten we nou wel, niemand gaat dat missen.’ ‘Een monsterlijk uitzicht.’
Zo ziet het Geheugenbalkon eruit vanaf de fietsbrug over het Oude Winschoterdiep. Tekening: Aanpak Ring Zuid
En: ‘Ik wil geen gedrocht als herinnering aan een jarenlange periode van overlast, slapeloze nachten van de bouw en de ringweg zelf, haal weg!’ ‘Geen stuk rommel in een nieuw park.’ ‘Als mensen willen weten hoe lelijk het was, hebben we de foto’s nog wel.’ ‘Lelijk ding. Weg ermee.’ ‘Ik wens een gemoedelijk plantsoen. Geen oorlogsmonument zonder slachtoffers.’
Sommigen schrijven herinneringen op. ‘Al toen ik in 1981 vanuit Overijssel in Groningen kwam, dacht ik dat Groningers knettergek waren om een brede weg dwars door een park toe te staan. Deze ecologische en stedenbouwkundige ramp verdient geen herdenkingsplek, hooguit wat oude beelden op internet om te schrikken van tot welke dwalingen de mensheid in staat is.’
Ondertekenaars willen meer groen
Een enkeling vindt het wel een leuk plan (‘Prachtige herinnering aan hoe het nooit meer moet’), maar veel mensen hopen op meer groen (‘Ik kijk uit naar de ruimte die ons is beloofd’) of een geheugenparkje. En zijn opgelucht dat de weg eindelijk verdwijnt. Genoemde alternatieven: een vlindertuin. ‘Bloemen, bijen, bomen en struiken. Meer heeft dit plantsoen niet nodig.’
Als alternatief wordt ook een nieuwe ‘poort’ tussen wijk en plantsoen genoemd. Ook een leuke: ‘Ruil het viaduct maar met de originele Herepoort uit de tuin van het Rijksmuseum.’ Het alternatieve plan uit de buurt voor de Spijker, het laten staan van één smalle pilaar, vindt eveneens gehoor.
Bij de ondertekenaars bestaat ook wrevel over de keuze voor de bedenkers omdat die na hun studie aan Minerva naar Amsterdam zijn verhuisd. Een enkeling vindt dat de stad er geen geld in moet steken. ‘Er worden zelfs al onzinbelastingen verzonnen omdat het zo slecht gaat. Elke cent kan op minstens tien plekken beter worden gebruikt.’
Kunstpunt, dat verantwoordelijk is voor de plannen, zegt dat er goed over de plannen is nagedacht en met buurtbewoners is overlegd. „Deze reactie is superjammer. Het kunstwerk staat voor de gelaagdheid van de geschiedenis van deze plek’’, zegt woordvoerder Ansjelly van Veen.
Oude Oostersluis ligt er ook nog
Het bewaren van niet meer gebruikte infrastructuur komt bijna niet voor. De provincie liet delen van de oude Oostersluis in Groningen, die begin jaren 90 werd vervangen, grotendeels op de oude plek staan. Maar die bruggen liggen plat en zijn nauwelijks te zien.
Bruggen en andere delen van de oude Oostersluis in Groningen zijn na de ingebruikname van de nieuwe blijven liggen. Foto: Jan Willem van Vliet
Het voormalige poortje in het Noorderplantsoen (onderdeel van de historische verdedigingswerken rond de stad), zou je ook een voorbeeld kunnen noemen. Net als de oude fabrieksschoorstenen (Cova, Simplon, suikerfabriek), de elevators boven de Noorderhaven en het Eemskanaal noordzijde, havenkranen aan het Eemskanaal, het spoordraaibruggetje achter de Euroborg (Oude Stamspoor) en het seinhuis van het Hoofdstation.
Voor het hergebruik van oude (industriële) gebouwen bestaat meer belangstelling. Soms worden juist acties gevoerd om die te behouden, al lukt dat vaak niet.
Een petitie van boomgroep de boomgroep Extinction Rebellion (XR) Groningen is door bijna 1300 mensen getekend. De organisatie slaat daarmee alarm over de kap van acht bomen. Die moeten weg voor een ander deel van het Zuiderplantsoen: bij de Herewegbuurt. Daar wil de gemeente een voetpad maken tussen de Sterrebosstraat, de huidige ringweg en het Sterrebos. Daar komt de ringweg in het najaar onder de grond. Volgens de boomgroep onderschat de gemeente de betekenis van de bomen voor het noordelijke restant van het Sterrebos.
