Kiet Winter vertelt over zijn ervaringen in het aardbevingsgebied tijdens het IMG-symposium. Foto: Peter Wassing
Een middag lang was er aandacht voor het geestelijk leed onder jongeren in het aardbevingsgebied. Het IMG presenteerde donderdag het onderzoek tijdens een symposium in Forum Groningen en hoopt op een plan. „Zo ongelooflijk theoretisch, ik word er misselijk van.’’
Er mogen dan heel wat beleidsmakers, ambtenaren en wethouders in de zaal zitten tijdens het symposium in Forum Groningen, de groep waar het om draait krijgt volop aandacht. „Hoe ervaar jij dit zelf?’’, vraagt presentatrice Renée van der Sluis aan de 21-jarige Kiet Winter van jeugdorganisatie JongerenTop.
Die hoeft niet lang na te denken over een reactie. „Er is héél veel wantrouwen’’, zegt Winter over het sentiment onder zijn generatiegenoten in het aardbevingsgebied. „Je verliest het vertrouwen als beloftes keer op keer niet worden nagekomen. Dat gevoel overheerst bij mij en bij mijn vrienden.’’
‘Het aanbod is te versnipperd’
Ruim twee uur is er donderdag ingeruimd om te bespreken wat kan worden gedaan voor Groningse kinderen en jongeren met emotioneel leed. Bestuurslid Els van Schie van Instituut Mijnbouwschade Groningen (IMG) liet de Hanze onderzoeken wat daarvoor nodig is en hield een symposium met zo’n tweehonderd aanwezigen over het onderzoeksrapport in de Rabo Studio van het Forum.
De bespreking van het onderzoek tijdens het IMG symposium met Ria Reis (links), Susan Ketner (midden) en presentatrice Renee van der Sluis . Foto: Peter Wassing
„Veel jongeren kunnen de weg naar zorg niet vinden, omdat het niet goed is geregeld. Het aanbod is te versnipperd’’, zegt onderzoeker Ria Reis stellig tijdens het eerste programmaonderdeel. De onderzoeker somt een lijstje adviezen op en noemt het noodzakelijk om een gezamenlijke aanpak te kiezen. Bij de aanbevelingen zijn veel knikkende gezichten in de zaal te zien. ,,Mooi verhaal’’, zegt iemand zacht.
‘Groningen bovenaan lijstjes waar je niet bovenaan wil staan’
Mede-onderzoeker Susan Ketner windt er ook geen doekjes om. ,,Groningen staat bovenaan allerlei lijstjes waar je niet bovenaan wil staan.’’ Zo is de armoede in Groningen hoger dan waar ook in Nederland, maar ook de mentale gezondheid is dramatisch. Niet in de minste plaats onder jongeren in het aardbevingsgebied, een groep waar volgens het IMG acuut aandacht voor moet komen.
Aandacht voor het jongerenleed is er donderdag in elk geval zeker. Iedereen is het erover eens: ze moeten zo snel mogelijk geholpen worden. Maar hoe dat moet worden bereikt, daarover lijken de meningen te verschillen. Zo heeft gasgedeputeerde Top haar eigen visie op het onderzoek, blijkt als ze plaatsneemt op het podium voor haar panelgesprek met GGD-baas Jaap Koopman en Esther Pijs van het ministerie van Economische Zaken.
‘Bel aan de deur aan: hoe is het met je gezin?’
Top noemt het wrang dat oplossingen voor mentale problemen onder jongeren versnipperd zijn en ziet daarin een breder probleem. Volgens haar is onduidelijkheid de oorzaak van veel ellende in het bevingsgebied. Mensen weten niet waar ze aan toe zijn, dát moet je oplossen, vindt Top. ,,Er is sprake van symptoombestrijding. Je moet de oorzaak aanpakken, anders ben je aan het dweilen met de kraan open. Er is ook een duidelijke aanpak aan de voorkant nodig.’’
De hamvraag is aan welk touwtje je dan moet trekken. Volgens Top gaat het om een complex probleem en kan samenwerking ook een valkuil zijn. Als je efficiënt wil werken, kun je niet bij elke stap iedereen betrekken, meent zij. Ze zou het liefst proactief en van onderaf te werk willen gaan. „Bij mensen aan de deur aanbellen met de vraag: hoe gaat je versterking? Maar ook: hoe is het met je gezin?’’
‘Al zo veel ideeën en plannen geweest’
Nicole van Eijkern gelooft ‘heilig’ in die deur-tot-deuraanpak om mentale problemen binnen gezinnen te ontdekken. De gedupeerde ergert zich aan de enorme bulk aan informatie die mensen als zij over zich heen gestort krijgen via websites en brieven. „Het is zo ongelooflijk theoretisch, ik word er gewoon misselijk van. Ik ben niet dom, maar je begrijpt soms gewoon niet wat op de site van het IMG staat.’’
Volgens haar ligt daar de oplossing: zorgen dat bewoners en dus ook jongeren begrijpen waar ze aan toe zijn. „Pak het groot aan door klein te beginnen, bij mensen thuis. Leg het goed uit.’’ Van Eijkern ziet niet veel in een planmatige aanpak om emotioneel leed op te lossen. „Er zijn al zo veel ideeën en plannen geweest. Maak toegankelijk wat er al is. Zo simpel kan het zijn.’’
‘Zou absoluut werken voor hele gebied’
Diana Feringa komt als hulpverlener bij Vangnet Bijzondere Situaties veel gezinnen en kinderen tegen met wie het heel slecht gaat. Momenteel helpt de commissie zo’n 60 gezinnen. Feringa roemt de complete aanpak die daarbij wordt gehanteerd. ,,Mensen hebben echt behoefte aan een integrale aanpak, dus één oplossing voor hun hele gezin. Ik denk dat het absoluut zou werken als je dat mogelijk maakt voor het hele gebied.’’
Dan stapt presentatrice Van der Sluis met de microfoon naar Henk Nijboer, vooraan op de tribune. Die voelt zich geroepen om maar even te staan en zich voor te stellen aan de zaal. Het oud-Kamerlid moet als kwartiermaker immers bepalen hoe de meest prangende problemen in Groningen moeten worden opgelost. Op zijn schouders rust een grote verantwoordelijkheid.
‘Beloof dat dat een van de belangrijkste wordt’
Jongeren met mentale problemen staan zeker op de radar, verzekert Nijboer. ,,Het valt mij ontzettend tegen hoe belabberd het met de jeugd gaat. Een doffe ellende, daar móét wat aan gebeuren. Ik kan beloven dat het helpen van de jeugd een van de belangrijkste voorstellen wordt die ik ga aanbevelen.’’
Top zegt toe dat ze zo spoedig mogelijk met Henk Jan Bolding in gesprek gaat over het onderzoeksrapport. Beiden zitten bij de Bestuurlijke Tafel Sociaal en Gezondheid, een werkgroep voor sociale emotionele ondersteuning in het aardbevingsgebied. Bolding kon donderdag niet aanwezig zijn.
Kiet Winter denkt dat jongeren hoe dan ook baat hebben bij transparantie. ,,We willen weten waar we aan toe zijn. En wij kunnen echt meedenken met beleid. Wij spreken met andere jongeren, kunnen daar feedback ophalen en hun belangen behartigen.’’ Dat lijkt goed te komen. Dinsdag gaat hij namens JongerenTop met Nijboer en landelijke en regionale bestuurders in gesprek.
