Caspar van den Berg is doorgaans een betrokken bestuurder. Foto: Niels Westra
Niemand minder dan VVD-senator Caspar van den Berg diende dinsdag het voorstel in om de definitieve sluiting van de gaskraan in Groningen uit te stellen. Wie is deze slimme wetenschapper annex bestuurder die gewoonlijk voor de belangen van het Noorden opkomt?
Johan Remkes drukt zich aan de telefoon zo voorzichtig mogelijk uit. „Het zou kunnen dat de VVD-fractie een bepaalde lijn heeft aangegeven, terwijl Caspar van den Berg er zelf redelijk genuanceerd in stond.” Bedoelt hij met ‘genuanceerd’ dat Van den Berg er anders over denkt? „Dat zou best eens kunnen.”
Het was de politieke rel van de week. De Tweede Kamer had met grote meerderheid van stemmen besloten dat de gaskraan definitief dichtgaat, tot grote opluchting van Groningen. Alleen de Eerste Kamer moest er nog een klap op geven, maar dat zou een formaliteit zijn. Groot was dan ook de woede in het aardbevingsgebied dat het besluit ineens werd uitgesteld.
Wat bijdroeg aan de verbazing was dat het voorstel werd ingediend door VVD-senator Caspar van den Berg. Hoogleraar bestuurskunde in Groningen, decaan ad interim van Campus Fryslan in Leeuwarden en bijzonder hoogleraar Transities in de Publieke Sector in Leiden. Van den Berg doet al jaren onderzoek naar regionale ongelijkheid in Nederland en toonde zich begaan met de achtergestelde positie van het Noorden.
‘Hij was een fijne begeleider’
Dat blijkt ook uit de vele studies die hij heeft verricht. Zo deed hij in opdracht van Remkes onderzoek voor het Nationaal Programma Groningen en samen met hem naar de kostenoverschrijdingen bij de bouw van de Zuidelijke Ringweg. Vlak voor zijn benoeming als voorzitter van de UNL (Universiteiten van Nederland), waar hij op 1 juni aan de slag gaat, heeft hij Remkes nog gebeld met de vraag of het consequenties had voor zijn taken in de Eerste Kamer. „Daar heeft hij keurig over gecommuniceerd. Hij legt de onderwijsportefeuille neer. Daar is hij integer mee omgesprongen.”
Bram van Vulpen, die bij Van den Berg is gepromoveerd, typeert hem als een ‘welsprekend’ en ‘invoelend’ persoon. „Hij was een fijne begeleider. Hij was betrokken bij zowel het onderwerp als bij mij. Ik kon goed met hem opschieten. Onze politieke meningen lagen wel uit elkaar, maar dat is nooit een probleem geweest.”
Van Vulpen situeert hem aan de linker vleugel van de VVD. Van den Berg loopt niet met zijn lidmaatschap van de partij te koop. Dat draagt hij volgens hem zelden uit.
‘Ik vraag me af hoe hij zijn vele werkzaamheden combineert’
Hoogleraar plattelandsontwikkeling Bettina Bock was eveneens betrokken bij het proefschrift van Van Vulpen. Ook zij heeft lof voor Van den Berg. „Hij is vriendelijk en geïnteresseerd. Er zijn ook promotoren die op afstand werken, maar dat doet hij niet. Ik vraag me af hoe hij zijn vele werkzaamheden combineert.”
Van den Berg (43) is opgegroeid in het Gelderse Giesbeek. Hij studeerde in Utrecht en Londen, verbleef een jaar in Zuid-Afrika en woont nu met zijn partner en twee kinderen in Den Haag.
Bij Campus Fryslan was Van den Berg de opvolger van Andrej Zwitter, hoogleraar politieke theorie aan de Rijksuniversiteit Groningen. Ze kennen elkaar goed. Van den Berg bedrijft volgens hem toepasbare wetenschap met een politieke inslag. Dat vindt hij belangrijk in deze tijd van politieke polarisatie.
‘Hij is een schakel tussen wetenschap en politiek’
Het heeft Zwitter ‘verrast’ dat Van den Berg zijn wetenschappelijke werk heeft ingeruild voor een bestuursfunctie bij de UNL. De instelling kan zich geen betere president wensen. „Hij is een schakel tussen wetenschap en politiek. Die rol kan hij ontzettend goed vervullen.”
Dat Van den Berg namens de VVD plaats nam in de Eerste Kamer, verbaasde hem evenmin. Het lag voor de hand dat de partij bij hem uitkwam voor die functie. „Hij is een integer, karaktervol mens die staat voor de waarden die hij uitdraagt.”
Of Van den Bergs politieke ambities verder reiken dan de Eerste Kamer, kan Zwitter moeilijk beoordelen. Als leider binnen de universiteit was hij altijd ‘integer’, ‘vertrouwensvol’ en ‘eerlijk’. „Zulke mensen hebben we in de politiek nodig, dus ik hoop dat hij nog meer ambities heeft.”
Bettina Bock kan zich er ook iets bij voorstellen. Van den Berg maakt niet enkel carrière om maatschappelijk vooruit te komen, maar toont ook verantwoordelijkheidsgevoel. „Hij wil in zijn werk echt het verschil maken.”
‘Hij zit boordevol talent en is nog jong’
Zwitter acht het zelfs mogelijk dat hij ooit nog minister of premier wordt. „Ik ken hem behalve als mens, leider en onderzoeker ook als verbinder. Daarbij is hij ook nog een familiemens. Hij zit boordevol talent en is nog jong.”
Dat laatste verklaart misschien ook zijn uitglijder dinsdag in de Eerste Kamer. Helemaal indachtig wat hij anderhalf jaar geleden in een interview in deze krant verkondigde: ‘Er is wel degelijk steun voor de democratie als staatsvorm, maar als de mensen die het spel vervolgens spelen er in de ogen van de burgers een potje van maken, wordt het functioneren van die democratie minder gewaardeerd.’
Op de vraag of Remkes Van den Berg ziet als een politiek toptalent, antwoordt de veteraan: „Van den Berg kan voor de VVD en voor het land nog wel iets betekenen, maar uit de gang van zaken rond het gasbesluit komt naar voren dat je iedere dag bijleert. Dat is bij Caspar van den Berg ook aan de orde.”
