Hugo de Jonge en Hans Vijlbrief (voorgrond) lopen de zaal van het dorpshuis in Garmerwolde binnen. Foto: Peter Wassing
Elke woningeigenaar in Groningen en Noord-Drenthe kan straks zijn huis geheel of voor de helft kosteloos laten isoleren. Dat is de belangrijkste conclusie van het verduurzamingsplan dat het kabinet presenteerde. Ook voor huurders komt een potje.
Het kabinet reserveert 1,65 miljard euro voor de isolatieaanpak van koopwoningen. Het Rijk, de provincie, de gemeenten uit Groningen en de gemeenten Aa en Hunze, Noordenveld en Tynaarlo hebben gezamenlijk een subsidieplan gemaakt om alle koophuizen te isoleren. Woningcorporaties krijgen daarnaast 200 miljoen euro om huurwoningen te isoleren.
Eigenaren die na 25 april 2023 hun huis hebben geïsoleerd of nog van plan zijn dat te doen, komen voor de nieuwe subsidie in aanmerking. Dat was de dag dat kabinetsreactie Nij Begun openbaar werd gemaakt. Het gaat in totaal om 40.000 woningen in het versterkingsgebied, 300.000 woningen daarbuiten en ook nog eens 7000 minima. Over die aantallen zo meer.
Richting labeltje aardgasvrij
Bij de presentatie in Dorpshuis De Leeuw in Garmerwolde waren demissionair staatssecretaris Hans Vijlbrief (Mijnbouw), demissionair minister Hugo de Jonge (Wonen en Binnenlandse Zaken), gasgedeputeerde Susan Top en wethouder Ingrid Sterenborg-Kooij van de gemeente Stadskanaal present.
Het duurzaamheidspakket van ‘maatregel 29’ geldt voor alle Groningers, óók voor degenen buiten het aardbevingsgebied. Het doel is duidelijk: woningen in Groningen en Noord-Drenthe moeten zo snel mogelijk richting labeltje ‘aardgasvrij’. Volgens het kabinet is het plan een belangrijke eerste stap om gedupeerden tegemoet te komen nadat Groningen jarenlang niets meer dan een wingewest was.
Zwaarst getroffenen en meest kwetsbaren
Het kabinet mikt met het plan vooral op het helpen van twee groepen: zij die het zwaarst te lijden hebben gehad onder de aardbevingen en zij die in de onderste inkomenslaag van de samenleving zitten en het kwetsbaarst zijn voor hoge energiekosten. In Groningen kleuren de grafieken over energiearmoede donkerrood vergeleken met de rest van Nederland.
Hans Vijlbrief en Hugo de Jonge ontvangen een cadeautje van gedupeerde Gerrie Schotman. Foto: Peter Wassing
Bij het plan maakt het kabinet onderscheid tussen vier groepen. Ten eerste zijn er de bewoners met een zware versterking, die minstens vier maanden in een wisselwoning moeten verblijven. Voor hen geldt de al bestaande maatregel 28. Zij vallen dus buiten dit nieuwe verduurzamingsplan. De overige drie groepen kunnen aanspraak maken op de woensdag toegelichte maatregel 29.
Veertigduizend euro
De tweede groep betreft bewoners met een huis in het versterkingsgebied dat al veilig is verklaard of slechts licht versterkt hoeft te worden. Deze eigenaren krijgen 100 procent subsidie voor de isolatiemaatregelen, tot een maximumbedrag van 40.000 euro. In totaal gaat het hier om zo’n 40.000 huishoudens. De hoogte van het exacte bedrag verschilt per woning.
De derde groep zijn de minima, mensen met een inkomen tot 140 procent van het wettelijk minimumloon. Dat is 1932 euro bruto per maand. In totaal gaat het hier om zo’n 7000 woningen. Ook deze bewoners krijgen 100 procent van de kosten vergoed die nodig zijn voor hun isolatie, wederom met een max van 40.000 euro.
Duwtje in de rug
Dan resteert de vierde en grootste groep, alle overige eigenaren van heel Groningen en de drie Drentse gemeenten. Dat zijn ongeveer 300.000 huishoudens. Zij krijgen tot 50 procent van de noodzakelijke maatregelen vergoed, dus de helft vergeleken met groep 2 en groep 3. Voor hen geldt een maximumbedrag van 20.000 euro. Mochten zij de overige 50 procent niet kunnen ophoesten, dan kunnen ze geld lenen bij het Warmtefonds.
Hugo de Jonge in gesprek met Marjo van Bergen, geestelijk verzorger in het aardbevingsgebied. Foto: Peter Wassing
Met de plannen hoopt het kabinet het Noorden een duwtje in de rug te geven en zo de hoge energiearmoede in het gebied te verminderen. Door isolatie gaat de energierekening immers omlaag. De komende driekwart jaar gaan Rijk, provincie en gemeenten het plan verder uitwerken. Als woningeigenaren naast isolatie verder willen verduurzamen, bijvoorbeeld met een warmtepomp, moeten ze gebruikmaken van bestaande subsidies.
Verschillen beperken
Het kabinet komt nog met een uitgebreide reactie op het adviesrapport van commissie-Van Geel. De verduurzamingsplannen van maatregel 29 moeten in elk geval helpen om de verschillen in het versterkingsgebied tussen buren in dezelfde straat of wijk zoveel mogelijk te beperken. Volgens het kabinet is de isolatieaanpak voor de vier bewonersgroepen daarin een belangrijke eerste stap.
De precieze uitwerking van maatregel 28 volgt nog. Er wordt een proef op touw gezet voor zo’n 300 bewoners met lichte versterking - oftewel groep 2 - om de isolatiemaatregelen meteen met hun versterking te combineren. Die proef moet duidelijk maken of deze gekoppelde aanpak aanslaat en verder kan worden uitgerold naar andere woningen.
Geen uitgebreide reactie Van Geel
Een uitgebreide reactie op het adviesrapport van commissie-Van Geel bleef tijdens de presentatie uit. Vijlbrief legde kort de link met het nieuwe isolatieplan. ,,Van Geel adviseerde om niet te proberen alle verschillen uit het verleden weg te nemen, maar het in verduurzaming te zoeken. Dit is een eerste stap om iets met het advies te doen.’’
Hugo de Jonge en Hans Vijlbrief presenteren het verduurzamingspakket. Foto: Peter Wassing
Gedeputeerde Top begon tijdens de presentatie eveneens over het adviesrapport. ,,Dit is niet hét antwoord op Commissie-Van Geel’’, temperde zij de verwachtingen. ,,Hiermee gaan we niet alle ontstane verschillen oplossen. Maar dit pakket is voor alle Groningers een enorme kans. Alles valt of staat met hoe we het de komende maanden gaan uitwerken.’’
Top deelde nog een plaagstootje uit aan Vijlbrief. De demissionair staatssecretaris gaat het jaartal 2028 als deadline voor de versterking analyseren, nu steeds meer betrokkenen hardop twijfelen aan de haalbaarheid van die deadline. ,,Een verstandig besluit’’, zei Top terwijl ze opzij naar Vijlbrief keek.
Reactie demissionair minister De Jonge
Demissionair minister Hugo de Jonge noemt het isolatieplan een ‘gigantisch grote stap’ in een reactie tegen DVHN. ,,Het is gewoon schrijnend dat juist in de provincie die Nederland tientallen jaren heeft warmgehouden de energiearmoede het grootst is. Daar moeten we van af. De Groningers moeten er zelf weer warmpjes bij zitten. Ik denk dat dit voorstel daarbij helpt.’’
Het maximum van 40.000 euro lijkt een obstakel voor eigenaren van grote karakteristieke woningen in het bevingsgebied. Zij zullen meer geld nodig hebben om hun huis te isoleren. ,,Het resterende bedrag zul je dan inderdaad zelf moeten financieren. Dat doen we expres, want het bedrag voor iedereen samen is 1,65 miljard. Je wil niet dat een paar ton weglekt naar één woning. Maar die 40.000 euro is voor verreweg de meeste woningen echt wel genoeg, hoor.’’
Bewoners die vóór 25 april hun woning al hebben geïsoleerd, hebben helaas pech. Het kabinet moest ergens een begindatum prikken, legt De Jonge uit. Dat is bewust de dag van de kabinetsreactie geworden. ,,Voor die tijd wist nog niemand dat zo’n isolatieplan zou komen. Maar we wilden ook mensen in aanmerking laten komen die sindsdien dachten: ‘ik begin vast’. Vandaar deze datum in het verleden, maar niet zo ver terug dat het niet uit te leggen valt.’’
De Jonge reflecteert desgevraagd op het advies van Van Geel. ,,Door keuzes in het verleden zijn allerlei verschillen ontstaan. Die kunnen we niet meer repareren, maar met deze maatregel voorkomen we op zijn minst nieuwe onrechtvaardige verschillen. Alle huizen worden nu op dezelfde manier geïsoleerd voor hetzelfde bedrag. We maken de meeste meters met een goede, snelle en grondige verduurzamingsaanpak. Is dit het laatste antwoord? Nee. Maar wél een belangrijk antwoord.’’
