Radioloog Derya strijdt voor gelijke carrièrekansen voor vrouwen in UMCG. ‘Ervaring is een overschatte kwaliteit’

Ze is afdelingshoofd Radiologie en hoogleraar AI-ondersteunde radiologie. Dat zijn het soort topfuncties in het UMCG waarin de vrouwen nog altijd ruim in de minderheid zijn. Maar Derya Yakar ziet dat er bij de grootste werkgever van Noord-Nederland langzaam een kentering gaande is, met eerlijkere carrièrekansen voor vrouwen tot gevolg.

„Er zijn flink wat stappen gezet, maar we zijn er nog niet”, zegt Yakar.

Net als de andere unversitair medisch centra (umc’s) in het land moest het UMCG van ver komen. Begin 2023 zette het ziekenhuis op een rij hoe het er voor stond met de carrièrekansen voor vrouwen. Bij die meting bleek dat van alle gepromoveerde medisch specialisten 65 procent vrouw was. In Groningen was slechts 18 procent van de afdelingshoofden vrouw.

Onder hoogleraren in de Nederlandse umc’s was dit percentage 26 procent. Te vaak stokt het bij de doorstroom naar leidinggevende academische medische functies.

„Dat onderzoek was een wake-up call dat er echt iets grondig misgaat”, zegt Yakar. Samen met Marian Mourits, emeritus hoogleraar gynaecologische oncologie, besloot ze haar tanden in het probleem te zetten. Om te onderzoeken waar het misgaat en wat er aan moest gebeuren. Ze kregen alle steun van de Raad van Bestuur en de afdeling P&O. Ook daar was onvrede over de scheve verhoudingen.

„Dat was cruciaal, want in je eentje kun je zo’n cultuur niet veranderen, vergeet het maar”, zegt Yakar. „Je hebt back-up van de hele organisatie nodig.”

Zij en Mourits ontdekten dat er grofweg twee dingen misgaan. Ter eerste is er bij het selecteren van geschikte kanditaten vaak sprake van wat Yakar likeability noemt, zeg maar sympathie. „We hebben de neiging anderen leuker te vinden naarmate ze meer op ons lijken”, zegt de hoogleraar. „Degenen die op de plekken zitten waar beslist wordt over vervanging zijn vooral witte mannen van middelbare leeftijd. Vanuit het oogpunt van likeability is het logisch dat zij vaker voor een andere witte man kiezen.”

Ook op het punt van de selectiecriteria was veel aan te merken. „Er wordt steevast gevraagd om ervaring. Maar ervaring is een overschatte kwaliteit”, zegt Yakar. „Iemand kan op z’n cv zetten dat hij 30 jaar afdelingshoofd is geweest. Ja, maar misschien wel 30 jaar lang een slecht afdelingshoofd. In plaats daarvan moeten we kijken naar potentie. Welke eigenschappen heeft een kandidaat al en hoe snel is hij of zij in staat de nog ontbrekende competenties te leren? Kijk je daar beter naar, dan krijg je veel eerder een goede match met de functie.”

Yakar ontdekte daarnaast dat veel vrouwen – eerder dan mannen – ten onrechte het gevoel hebben dat ze vast niet geschikt zijn voor een leidinggevende functie. „Self limiting beliefs, wordt dat genoemd. Het idee dat je toch niet aan de eisen voldoet. Wat we daardoor nu veel meer doen is geschikte mensen actief benaderen en dan zie je dat ze ineens gaan nadenken. Zo van: hé, misschien is dat wel iets waar ik in kan groeien. Ik zie het nu ook steeds vaker dat jonge vrouwelijke collega’s zelf uitspreken dat ze afdelingshoofd willen worden. Daar word ik echt blij van.”

Om als talent verder geholpen te worden heb je een spreekwoordelijke kruiwagen nodig. Iemand van hogerop die het in je ziet zitten en die z’n nek voor je uitsteekt. Het UMCG spreekt liever van een sponsor. „Dat vragen we nu ook van iedereen op een leidinggevende plek, dat ze talent herkennen en hun best doen deze mensen omhoog te brengen. Doe je daar niet aan mee, dan is dat echt een red flag, je moet dat gewoon doen.”

Alle ingrepen in de cultuur bij elkaar maken dat er inmiddels andere keuzes worden gemaakt. „De helft van alle nieuwe afdelingshoofden is vrouw”, zegt Yakar. „Bij de managing directors, de hoofden van de verschillende clusters, hebben we inmiddels acht vrouwen en vijf mannen. Bij de nieuwe hoogleraren zijn de cijfers wat minder fraai. Al met al is dit proces nog niet klaar, zeker ook niet wat de loonkloof betreft”, zegt Yakar. „Maar zeker is wel dat je als vrouw in het UMCG steeds betere kansen krijgt.”