Grindtuinen zijn populair. Net over de grens zijn ze verboden. Boetes kunnen flink oplopen

Een tuin die bijna volledig bedekt is met straatstenen, tegels, grind of split en heel weinig groen. Geen onkruid wieden, geen snoeiwerk, een ’nette’ laag steentjes, antiworteldoek eronder en klaar. Grind- en versteende tuinen zijn bij veel mensen populair. In Nedersaksen moet de overheid er niets van hebben. Daar moeten tuinen weer groen worden ingericht.

In de stad en Landkreis (district) Leer wordt sinds twee jaar streng opgetreden. In die tijd zijn zeker 500 rechtszaken aangespannen tegen tuineigenaren die de regels overtreden. In het Emsland voldoen 253 grindtuinen niet aan de voorschriften. Ook die moeten op een natuurvriendelijke manier worden heringericht. Stenen of grind zijn niet volledig verboden, als ze maar worden gebruikt voor bijvoorbeeld een pad, terras of decoratie. Maar een tuin die bijna helemaal uit stenen of grind bestaat, zonder planten, is niet toegestaan. Het groen moet de hoofdrol spelen.

,,Tuineigenaren die de bouwvoorschriften overtreden worden aangeschreven en krijgen twee maanden de tijd om het grind, de stenen (Kies, Schotter, Splitt) te verwijderen, af te voeren en vervangen door groen’’, vertelt woordvoerder Philpp Koenen van de Landkreis Leer.

Gebeurt dit niet en blijft de herinrichting uit, dan ontvangen ze een waarschuwingsbrief van 165 euro. Bij herhaalde overtreding kunnen boetes in het uiterste geval oplopen van 10.000 tot 100.000 euro. In Leer zijn dergelijke hoge boetes nog niet opgelegd. Tuineigenaren moeten na herinrichting foto’s opsturen als bewijs.

Volgens de hoogste bestuursrechter in Nedersaksen mogen lokale bouwtoezichthouders grindtuinen laten verwijderen als ze niet voldoen aan de eisen van de bouwverordening.  Zelfs bestaande grindtuinen vallen niet onder groenruimte als de vegetatie niet overheerst. De nadelen zijn volgens de Nedersaksische overheid dat versteende tuinen nauwelijks ruimte bieden voor planten en dieren, de bodem verarmen en bijdragen aan hittestress.

Tot voor een paar jaar geleden was het niet eens zo’n thema, stelt Koenen. Sinds de Bouwverordening van de deelstaat Nedersaksen is veranderd wordt er strenger opgetreden.

,,We hebben veel voorlichting gegeven waarom we dit doen. Er zijn en worden voorlichtingsbijeenkomsten gehouden, flyers uitgedeeld en er is op internet uitgebreid uitleg gegeven. Die campagne werd niet echt een succes’’, zegt Koenen. ,,We merkten dat er zelfs meer grindtuinen werden aangelegd.’’

Er zijn duizenden tuinen. Hoe wordt er gecontroleerd? Aan de hand van luchtfoto’s en digitale kaarten kunnen grindtuinen worden herkend, legt de woordvoerder uit. ,,En we gaan eropuit. Onze controleurs gaan de wijken en straten in en voeren gerichte controles uit, vooral bij nieuwbouw. Lang niet iedereen reageert even blij als ze een brief van de overheid krijgen of als er een controleur langskomt’’, stelt Koenen.

,,De gedachte dat de overheid zich bemoeit met hoe je je tuin inricht, roept bij sommigen irritatie op. Je wilt niet weten wat onze collega’s te horen krijgen. Ook de reacties op de socials zijn niet mals. Maar goed, dit zijn de regels. Gelukkig is er ook een andere kant en is er begrip bij mensen. Es gibt auch noch nette Leute.’’ Er zijn ook nog aardige mensen.

Geweldig, noemt Mennie Oosterhuis (66) uit de Groninger wijk Vinkhuizen de Duitse maatregelen. Hij is al jaren een warm pleitbezorger van meer groen in de wijk. Oosterhuis is voorzitter van volkstuinvereniging Golden Raand en zet zich in voor het behoud van natuur in zijn buurt. Als ‘wijkklimaatambassadeur’ helpt hij bewoners hun tuinen te vergroenen, bijvoorbeeld door tegels te vervangen door planten.

„Het loopt niet echt storm”, bekent Oosterhuis terwijl we met hem door de wijk lopen en vooral versteende voortuinen zien. Soms staan die vol met fietsen, zitjes en tuinstoelen, of zijn aangelegd met kunstgras. Vinkhuizen is sterk versteend. „Ik voel me bijna een dolende ridder, een roepende in de steenwoestijn. Ik blijf hulp bieden. Het is moeilijk om bewoners mee te krijgen. Mensen in huurwoningen voelen zich vaak minder betrokken bij het onderhoud. Dat wordt toch vaak gezien als iets dat de woningstichting moet doen.’’

Oosterhuis gaat onverdroten door. „Ik ben blij met elke vierkante meter extra groen.”

Verrast is hij als we de voortuin van Rob Venderbos (28) en zijn vriendin Nienke Vos (26) zien. Stapels stenen liggen opgestapeld, klaar om afgevoerd te worden. De voortuin staat vol met groenten zoals tomaten, kool en bonen, en (zonne)bloemen. Er staat zelfs een fruitboompje. „We wonen hier nog niet zo heel lang. We besloten direct om de tegels eruit te trekken.”

Twee voorbijgangers op straat steken spontaan hun duim op. ,,Top zo’n tuin.”

,,We kregen laatst een kaartje van iemand verderop in de buurt die het ook fijn vindt, wat wij doen’’, zeg Rob. Hij is ecoloog. „Het eerste wat ik doe als ik thuiskom, is om even, zo’n tien minuten, door de tuin lopen.” Ook achter het huis zijn tegels weggehaald om plaats te maken voor (inheems) groen. „Planten die insecten aantrekken, die zaden produceren waar vogels van houden.” Op een paar vierkante meter heeft hij zijn eigen groene paradijsje gecreëerd. Een groot verschil met de tuin van zijn buurman, die bijna volledig versteend is. „Ik kom er eerlijk voor uit’’, zegt de buurman. ,,Ik heb geen zin in grasmaaien of onkruid wieden.” Op de foto hoeft hij niet, zijn naam hoeft ook niet genoemd. „Zet de tuinen maar op de foto.” Steen en groen, gescheiden door een lage afscheiding.