Bij de beoogde gaswinning boven Schiermonnikoog worden vele miljoenen liters verontreinigd water geloosd in de Noordzee. Toezichthouders zijn er niet blij mee, maar zeggen er weinig tegen te kunnen doen.
Benzeen, kwik, zink, methanol: het is een greep uit de lijst met stoffen die vrijkomen bij de beoogde gaswinning in de Noordzee, 20 kilometer ten noorden van Schiermonnikoog. De drie bedrijven achter het project (ONE-Dyas, Hansa Hydrocarbons en EBN) willen dagelijks vele tienduizenden liters water dat deze stoffen bevat in zee lozen.
Productiewater wordt op zee geloosd
Het gaat om overtollig water dat met het aardgas mee omhoogkomt uit de ondergrond. In de plannen van de bedrijven, die momenteel ter inzage liggen, staat dat het dagelijks gaat om naar verwachting 60.000 liter, met uitschieters tot 210.000 liter. De bedrijven becijferen dat daarmee jaarlijks onder meer 3000 tot 10.000 kilogram benzeen en 45 tot 150 kilo zink in zee verdwijnt, plus 28.500 kilo methanol. Methanol is de enige van de stoffen die niet met het grondwater omhoogkomt, maar door ONE-Dyas wordt aangevoerd bij de gaswinning.
Het is vrij gebruikelijk dat dit zogenoemde productiewater op zee wordt geloosd. Als alternatief wordt het water weleens teruggepompt in de grond, maar dat gebeurt alleen als daar een geschikte plek voor is. Op de beoogde gaswinlocatie is die er volgens de bedrijven niet. De lozing is ook wettelijk toegestaan - al moeten de bedrijven het water eerst wel ontdoen van olie.
Toch is het volgens toezichthouder Staatstoezicht op de Mijnen (SodM), die voorafgaand aan de vergunningverlening advies uitbracht aan de minister, een onwenselijke situatie. Het SodM wijst erop dat meerdere natuurgebieden in de buurt liggen van het platform waar alle water wordt geloosd. Daarnaast loopt op slechts 1,5 kilometer afstand een oesterbankherstelproject. Het SodM betitelt de hoeveelheden te lozen water bovendien als ‘fors’.
Ook de Mijnraad spreekt zijn zorg uit over de omvang van de lozingen, maar concludeert net als het SODM dat er geen wet is die ze verbiedt. De Mijnraad wijst er nog op dat in Duitsland - het platform komt vlak bij de grens - strengere regels gelden. Ze adviseert de minister ‘de gelegenheid aan te grijpen om de milieu-eisen meer op elkaar te laten aansluiten, bij voorkeur in de richting van de strengere regelgeving in Duitsland’.
Dat laatste vindt minister Bas van ‘t Wout van Economische Zaken, die sinds deze week met ziekteverlof is, niet nodig. Wel eist hij, in reactie op de zorgen van beide toezichthouders, dat de gaswinners na drie jaar nog eens moeten kijken naar mogelijkheden om het water terug in de grond te brengen.
De bedrijven willen 10 tot 35 jaar lang aardgas winnen uit maximaal vijf velden op de Nederlands-Duitse grens. Ze worden allemaal aangeboord vanaf één platform. Van één veld is na een proefboring al zo goed als zeker dat er aardgas kan worden gewonnen, de andere vier velden moeten nog worden aangeboord. In het uiterste geval denken de bedrijven 22 miljard kuub aardgas uit de grond halen.
Woordvoerder Corine Toussaint van ONE-Dyas laat in een schriftelijke reactie weten dat de gaswinners het water willen terugpompen ‘zodra er een geschikte lege put voorhanden is’, en dan dus stoppen met de lozingen. ‘Omdat niet op voorhand te zeggen is wanneer dit zal zijn, heeft de minister opgedragen dit drie jaar na de start van de productie in ieder geval te onderzoeken.’
Ze voegt toe dat de gaswinners nog overwegen een koolstoffilter te installeren, waarmee de meeste schadelijke stoffen zouden worden gefilterd. ‘Dat is echter niet nodig om aan de wettelijke eisen te voldoen.’
Overigens is het productiewater niet het enige wat in de Noordzee wordt geloosd. Zo gaat ook 16.000 ton boorgruis de zee in die vrijkomt bij het aanboren van de velden.
Volgens de gaswinners is het alternatief - het afvoeren van het boorgruis per schip naar stortlocaties op land - milieubelastender dan het lozen in zee. Uit onderzoek zou blijken dat de vertroebeling van de zee en de laag boorgruis op de zeebodem van minimale invloed zouden zijn op de onderwaternatuur.
De plannen van de bedrijven liggen nog tot en met 3 juni ter inzage.
Een vooraankondiging van de gaswinplannen leidde twee jaar geleden nog tot protestacties op het eiland.
