Eigenaar Ton van der Made bewondert samen met bezoeker Lasse een baardagame. Foto: Corné Sparidaens
Bezoekers keren weer terug naar attractieparken en musea in Drenthe en Groningen. Na het opkrabbeljaar 2022 tikken de meeste publiekstrekkers weer de vertrouwde aantallen van voor corona aan.
Dat blijkt uit een rondgang van Dagblad van het Noorden langs dertig pretparken, musea en bezoekerscentra in Drenthe en Groningen. Die moesten stuk voor stuk klappen opvangen van sluiting en toegangsbeperkingen tijdens de coronajaren 2020 en 2021. Voor veel toeristische trekpleisters bleek 2022 het jaar om het virus buiten de poort te krijgen, om vanaf 2023 weer op jacht te gaan naar bezoekersrecords.
Knolpower en kerstmarkt krikken cijfers op
Op drie plekken na groeide het aantal gasten vorig jaar ten opzichte van 2022. Een derde van de bevraagde parken ontving het afgelopen jaar meer bezoekers dan in 2019, het laatste reguliere openingsjaar voor het virus rondwaarde. Ongeveer de helft overtrof het bezoekersaantal van dat jaar nog niet.
De meeste ondervraagden verwachten het komende jaar de lijn omhoog door te zetten. Ze zien hun oude publiek terugkeren en proberen met speciale evenementen en aantrekkelijke entreeprijzen nieuw volk aan te trekken.
Directeur Bert van der Linde van attractiepark Drouwenerzand test de nieuwste attractie van het park: de Drifter. Foto: Laura Popken
Pretparken gericht op gezinnen met jonge kinderen en jongeren kijken daarbij de kunst af van attractieoorden zoals Drouwenerzand in Drouwen. Dat park, opgericht in 1956, wist in 2022 alle eigen records te breken. Dat kwam mede door het Knolpower weekend in samenwerking met online megaster Enzo Knol waar veel fans van de influencer op afkwamen.
Efteling van het Noorden
Een van de parken die dit soort evenementen bij collega’s met belangstelling volgde is Sprookjeshof Zuidlaren. Komend voorjaar organiseert het speel- en sprookjesparadijs voor het eerst een kinderfestival met publiekstrekkers als Juf Roos en tv-ster Fenna van Zappelin. Bij de originele plannen van Sprookjeshof halverwege de vorige eeuw werd nog gedroomd om een miljoenenpubliek te trekken naar de ‘Efteling van het Noorden’.
,,Wij hopen dat gasten zien dat het park eindelijk goed wordt aangepakt. Sprookjeshof zit weer in de lift’‘, stelt manager Dennis Schuster in een toelichting.
Wildlands in Emmen laat weten dat het winterevenement WILDnights afgelopen kerstvakantie met 42.000 bezoekers een grote boost gaf aan de bezoekersaantallen. Met 926.000 bezoekers over heel 2023 verbrak het dierenpark hun doelstelling met dik 40.000.
‘Prijsverhoging? Dat gaan we niet doen’
Wendy Bollen van het Miramar Zeemuseum in Vledder is in haar nopjes als ze het aantal van 5036 bezoekers in 2023 bekend maakt, want dat is bijna een verdubbeling van 2022. Het natuurhistorisch museum slaagde er in 2015 voor het laatst in door de magische grens van 5000 te breken.
,,En we stomen door. In 2024 willen we daar weer boven komen, en liever iets eerder dan op de laatste dag van het jaar’‘, zegt Bollen. Zij stelt dat het verleggen van de aandacht naar de jongste doelgroep het museum goed heeft gedaan. ,,Buiten de vakanties is het bezoek aanzienlijk minder. In vergelijking tot grotere musea zijn we corona goed doorgekomen. Mensen zochten toch een uitje dichter bij huis en ontdekten ons.’‘
Miramar steeds populairder bij kinderen. Foto Zeemuseum Miramar
Bij Insektenwereld Doezoo ziet directeur en eigenaar Ton van der Made de relatief lage prijs voor entreekaartjes als een kracht. Het is volgens hem een van de redenen waarom 60.000 bezoekers afgelopen jaar naar Leens reisden voor de insectendierentuin.
Doezoo wil er ook zijn voor dierenliefhebbers met een kleinere portemonnee, legt hij uit. ,,Een collega stelde voor om de prijs te verhogen naar twaalf euro vanwege de hoge energiekosten, toen zei ik direct: ‘dat gaan we niet doen, niet hoger dan 9,50’.’‘
De coronatijd was geen pretje voor het park met kleine dieren in Leens. De hoge energierekening en het voedsel van de insecten: de kosten liepen op. Maar er waren veel minder bezoekers die een kaartje kochten door de lockdowns. ,,Gelukkig hadden we nog genoeg vet op de botten en doneerden veel bezoekers geld.’‘
Om meer gaten te trekken na de coronadip plaatst Doezoo daarom acties op Facebook en haakt de dierentuin aan bij provinciale activiteiten. ,,In november deden we mee aan de microscopiedag om het jubileum van Frits Zernike te vieren en we waren de eerste om ons weer in te schrijven voor volgend jaar’‘, zegt Van der Made.
Genoeg vet op de botten
Het Hunebedcentrum in Borger kijkt met wisselend gevoel terug op het afgelopen seizoen. Dat begon met meer bezoekers in het voorjaar, maar door de hitte en daarna extreme natheid bleven de cijfers achter in vergelijking met 2019, toen de nieuwe vaste tentoonstelling werd gedoopt. ,,We zijn heel blij dat we weer op het oude niveau zitten. Het was toch afwachten in hoeverre mensen geld in hun portemonnee overhielden voor uitjes als voor veel van hen bestaanszekerheid in het gedrang komt’‘, laat archeoloog Riemke Scharff van het centrum weten.
Groningse musea verdubbelen
Een ander samenwerkingspact bedacht Museum Borg Verhildersum samen met Museum Wierdenland, het Kloostermuseum St. Bernarderdushof, Visserijmuseum Zoutkamp, Menkemaborg Uithuizen en Openluchtmuseum Het Hoogeland. De zes musea maken met een groter budget landelijke reclame om meer aandacht te krijgen voor het verhaal van het Groninger kustgebied.
Het idee was al langer in de maak, maar sinds drie jaar werken de musea echt goed samen en zijn de landelijke reclamecampagnes een feit. Het resultaat mag er zijn. In 2023 ontving Museum Borg Verhildersum 31.000 bezoekers, bijna een verdubbeling van het aantal in 2019. Ook in de jaren dat corona haar greep had op de wereld trok het museum nog veel bezoekers.
Afgelopen jaar had museum borg Verhildersum een nieuw recordaantal bezoekers. Foto: museum borg Verhildersum/ Marcel van der Werf
In 2021 kwamen bijna 26.000 bezoekers, waarvan meer dan de helft het landgoed bezocht. ,,In dat jaar was de provincie Groningen redelijk ‘veilig’, waardoor veel Nederlanders naar het Noorden trokken voor vakantie’‘, zegt Monique Spaltman, directeur van het museum.
Bij Wierdenland zagen ze een soortgelijk trend. Met een verdubbeling van de cijfers ten opzichte van 2019 kwamen bijna 16.000 mensen naar Ezinge. Alleen in de coronatijd zag het museum minder bezoekers. Toen zakte het aantal van 8.800 in 2019 naar 5.600 in 2020.
Groei ook door exposities
Maar de reclame is niet de enige reden voor het hoge bezoekersaantal, stellen beide directeuren. ,,We hebben het zeker te danken aan onze prachtige exposities zoals de Virtual Reality belevenis van Ede Staal’‘, zegt Spaltman.
In 2023 bezochten bijna 16.000 mensen museum Wierdenland in Ezinge. Foto: museum Wierdenland
Dit benadrukt ook Elise van Ditmars, directeur van Museum Wierdenland. ,,Het is een én-én-verhaal. De groei komt door de samenwerking, maar ook zeker door onze exposities.’‘ Hiernaast heeft het museum een nieuwe tentoonstelling in de winter genaamd ‘Kloeke kerken van De Ploeg’. ,,We hadden in dat seizoen een dag waarop het bezoekersaantal was verviervoudigd ten opzichte van eerdere jaren.’‘
Kinderen weer massaal in de bus, ouderen nog niet
Herinneringscentrum Kamp Westerbork ontving vorig jaar 130.000 betalende bezoekers. Dat aantal is exclusief mensen die alleen het gratis te bezoeken kampterrein opliepen. Vooral groepsreizen en schoolklassen wisten het centrum weer te vinden en zorgden met 30.000 een fors aandeel in de totaalcijfers. We zien dat de aandacht voor de gelaagde geschiedenis van deze plek als kamp Westerbork en ook Molukse woonoord Schattenberg toeneemt’‘, zegt Joost Tanasale van het Herinneringscentrum.
Scholen weten ook de route naar Wierdenland steeds beter te vinden, constateert directeur Van Ditmars. ,,Sinds vorig jaar rijden er erfgoedbussen samen met stichting Kunst & Cultuur waar scholen voor een goedkopere prijs het museum kunnen bezoeken. Afgelopen jaar ging dat om honderden, maar komend jaar komen er nog veel meer scholen en het geeft echt een boost aan het totaal aantal bezoekers.’’
Waar de bussen met schoolklassen dus weer afreizen naar een aantal toeristische plekken in het Noorden, zeggen ze daar bij het Industrieel Smalspoormuseum in buurtschap Amsterdamscheveld bij Erica nog maar weinig van te merken. Daar is de coronacrisis nog niet te boven en de 6700 bezoekers in 2023 zit ruim onder de aantallen van 2022 en 2019. Penningmeester Hein Ruijgers wijt dat aan minder bezoekersgroepen. ,,Zolang het coronaspook nog zwerft zullen vooral ouderenverenigingen geen uitstapjes durven te organiseren omdat ze niet weten wie er tegen de tijd werkelijk meekan.’’
Smalspoormuseum heeft coronaspook nog niet verslagen. Foto: Jan Anninga
Volgens Ruijgers legde de onzekere coronatijd een rem op investeringen van het spoormuseum. Toch is er ook een lichtpuntje te melden. De omzet was namelijk wel hoger dan vorig jaar. ,,De besteding per bezoeker lag een euro hoger dan in 2022.’’
Er zat weer muziek in musea
Een ander museum met een specifieke, en wellicht uitdunnende doelgroep is het Cuby Museum in Grolloo. 4300 fans van de legendarische Cuby + Blizzards bezochten vorig jaar de voormalige woonboerderij van zanger Harry Muskee.
,,Wij beseffen dat het in de toekomst steeds moeilijker wordt mensen te trekken want de generatie die Cuby & The Blizzards daadwerkelijk live heeft meegemaakt wordt kleiner’‘, stelt Fred Lubbers van het museum. Dat de band desondanks nog steeds meerdere keren ter horen is in de Top 2000 stemt hem toch hoopvol op nieuwe bezoekersaanwas. Volgens Lubbers is een jaarlijkse toestroom van 4500 bezoekers het maximale haalbare.
Een blik binnen in het Cuby Museum in Grolloo. Foto: C+B Museum
In de cijfers van het Groninger Museum is een duidelijke dip te zien in het aantal bezoekers in 2020 en 2021, doordat het museum toen gedeeltelijk dicht moest. Het jaar daarna krabbelde het aantal weer omhoog, maar door een boost van de tentoonstelling Rolling Stones – Unzipped in 2023 steeg dit cijfer pas echt. In dat jaar kwamenbijna 244.000 bezoekers en Rolling Stones-liefhebbers naar het museum.
Maar die aantallen kunnen niet tippen aan de cijfers uit het jubileumjaar 2019 waarin 324.000 bezoekers naar het Groninger Museum trokken. In dat jaar werd het 25-jarig bestaan van het felgekleurde gebouw gevierd met drie grote tentoonstellingen: Chichuly, Daan Roosegaarde en Mondo Mendini.
Drents Museum wil naar 200.000
De Groningen Store (VVV) in het Forum van Groningen, waar vanuit toeristen ook stadswandelingen of het beklimmen van de Martinitoren kunnen boeken, trok vorig jaar 43 procent meer bezoekers dan in 2022. Met 330.000 gasten uit binnen- en buitenland ligt dat aantal niet zo ver onder dat van 2019 (350.000), het openingsjaar van Stadse blikvanger Forum en het laatste jaar dat het VVV op de Grote Markt stond. In de jaren daarvoor lag het bezoekersaantal van VVV op de Grote Markt rond de 300.000.
Het Drents Museum zakte onder het aantal bezoekers van 2022, maar dat geeft een vertekend beeld stelt het museum zelf. Wegens groot onderhoud was de grote zaal drie maanden dicht en was het historisch gebouwencomplex in Assen ook lang gesloten. Met bijna 180.000 belangstellenden zit het museum weer op het oude niveau. Driekwart van alle bezoekers kwam uit de Randstad, net als voor corona. In 2024 wil het grootste museum van Drenthe zeker 200.000 verwelkomen.
In de lift
Deze vijf trekpleister boekten de meeste bezoekerswinst ten opzichte van 2019.
1. Museum Borg Verhildersum in Leens: 88% 2. Museum Wierdenland in Ezinge: 79% 3. Miramar Zeemuseum in Vledder: 42% 4. Stadsmuseum Coevorden in Coevorden: 24% 5. C+B Museum in Grolloo: 22%
