Vertegenwoordigers van 'rechts' in debat met Kati Piri (Pvda). Vlnr: Freek Jansen (FVD), Wybren van Haga (Groep Van Haga), Gidi Markuszower (PVV) en Joost Eerdmans (JA21). Foto: Ramon van Flymen
Of de spreidingswet die de opvang van asielzoekers eerlijker moet verdelen over het land er komt, ligt in de handen van de SP en de BBB. Al willen ook de voorstanders van de wet dat er nog flink aan gesleuteld wordt.
Dat bleek dinsdag in het eerste deel van het debat in de Tweede Kamer over de omstreden wet van staatssecretaris Eric van der Burg. Woensdag gaat de behandeling verder.
Het ging dinsdag veel over Ter Apel in het Haagse debat. Alle partijen namen het dorp als voorbeeld van wat er mis is in het asieldossier. ,,Het duidelijkste voorbeeld van oneerlijke verdeling in de asielopvang is Ter Apel’’, zei Anne-Marijke Podt van D66.
Links en rechts schermen met Ter Apel
De linkse partijen willen dat de spreidingswet er komt. Als alle gemeenten de taak krijgen om asielzoekers op te vangen, hoeft de staatssecretaris niet te bedelen om plekken, zijn niet steeds dezelfde gemeenten (vaak in het noorden van het land) aan de beurt, komt er op termijn een einde aan de inhumane noodopvanglocaties en ligt niet langer alle druk op Ter Apel.
Maar ook rechts schermt met Ter Apel. Want daar is zichtbaar hoe hoog de instroom van asielzoekers is. Juist die instroom moet worden aangepakt, vinden VVD, PVV, Ja21 en FVD. De spreidingswet is geen oplossing, maar plakt alleen pleisters. En we zien in Ter Apel waar het ‘ongebreideld’ toelaten van asielzoekers toe leidt, zo klonk het regelmatig op rechts.
Forse aanpassingen van de wet voorgesteld
CDA-er Bart van den Brink probeerde die twee zaken los te trekken in het debat. Ook het CDA wil de instroom beperken, maar vindt daarnaast dat de opvang wettelijk goed en eerlijk geregeld moet worden. Hij is vóór een spreidingswet dus, maar niet zoals de wet er nu ligt. Het CDA nam de afgelopen week het voortouw in het opstellen van een amendement dat de wet duidelijker en beter uitvoerbaar maakt - zoals gemeenten, provincies en COA dat graag willen.
Een Kamermeerderheid ondertekende het amendement maar daarmee is de wet niet in kannen en kruiken. SP, BBB en SGP steunen de aanpassingen wel, maar daarmee de wet nog niet. De SP wacht eerst het debat af voordat de partij een keuze maakt. SP’er Jasper van Dijk noemde de wet ‘broddelwerk’ en vindt forse aanpassingen nodig. Eén daarvan: laat de rijkere gemeenten nu eens meer asielzoeker opvangen dan arme gemeenten.
De ‘Blaricum-wet’ wilde Kati Piri namens PvdA/GroenLinks de wet al dopen, ook om van de negatieve titel ‘dwangwet’ af te komen. Want inderdaad, het zijn vaak de rijkere gemeenten die minder opvangen.
Verwarring over standpunt BBB
Het zijn ook de plattelandsgemeenten die vaker asielzoekers opvangen dan grote steden. Daar maakte BBB-leider Caroline van der Plas een punt van. ,,In Ter Apel en Budel zeiden ze: u vraagt, wij draaien. Grote steden en rijke gebieden hebben dankbaar gebruik gemaakt.”
Even leek zij daarmee de spreidingswet te gaan steunen, maar later stelde ze als voorwaarde voor haar steun dat de instroom omlaag zou moeten naar 15-duizend asielzoekers per jaar. Zonder allerlei internationale verdragen op te zeggen en uit de Europese Unie te stappen lijkt dat een onhaalbaar aantal en zo liet Van der Plas de rest van de Kamer in verwarring achter.
Voor een meerderheid in de Tweede Kamer is de SP cruciaal. Maar ook de Eerste Kamer zal nog moeten instemmen met de wet, en daar telt de stem van de BBB met 16 zetels zwaar. Niet voor niets deed Kati Piri (PvdA) herhaaldelijke pogingen om Van der Plas over te halen. ,,Ik ben bang dat u de mensen in Ter Apel, waar u altijd voor opkomt, hiermee juist in de steek laat.”
Het dorp dat alle volksvertegenwoordigers willen helpen
Daar was het weer. Ter Apel. Het dorp dat alle volksvertegenwoordigers zeggen te willen helpen. Maar hoe, dat is de grote vraag.
Woensdag praat de Kamer verder met staatssecretaris Van der Burg, nadat de PVV met zes (!) uur spreektijd en een spervuur aan vragen heeft geprobeerd de behandeling van de wet te saboteren.
