We eten dagelijks zo'n 14 klontjes suiker te veel. Met deze tips helpt suikerprof Marthe uit Groningen je afkicken

‘Verslaafd aan suikers’ heeft Marthe Walvoort in haar bio op X (vroeger Twitter) staan. Bij haar slaat dat voor een groot deel op het onderzoek dat de adjunct-hoogleraar chemische glycobiologie doet naar de verschillende suikers die voorkomen bij mensen en bacteriën. Maar ze doelt er ook mee op de verslaving van de samenleving aan suiker en aan de manier waarop de voedingsindustrie ons continu dextrose, fructose of een ander synoniem voor suiker probeert te voeren.

,,Tot een tijdje geleden gaf ik mijn kinderen wel eens pakjes rozijntjes als tussendoortje”, zegt Walvoort. ,,Dat geldt immers als ‘gezonde snack’. Maar toen besefte ik ineens: rozijnen zijn niks anders dan gedroogde druiven. Die dingen zitten bomvol suiker. Veertig druiven in een keer is echt veel te veel voor een kind.” En voor een volwassene trouwens ook.

Even voor de duidelijkheid, zegt Walvoort: suiker is niet slecht. Het geeft ons lichaam energie. ,,Zo lang je genoeg beweegt, is suiker nemen geen probleem.” Daar zit hem meteen een deel van het probleem: er wordt niet genoeg bewogen, met obesitas tot gevolg. ,,Zoals bekend springen delen van Oost-Groningen en Zuidoost-Drenthe eruit, wat overgewicht betreft.”

Dat bijna iedereen te veel suiker neemt, wordt grotendeels geaccepteerd. Een beetje zoals het roken vroeger, zegt Walvoort. Dat gebeurde ook overal: in de trein, in de horeca en op het werk. Walvoort ziet het als haar missie om voorlichting te geven over de ongezonde kant van suikers.

,,Omdat ik zie dat veel mensen er mee worstelen”, zegt Walvoort. ,,Met iets meer bewustwording kan een heel verschil worden gemaakt.” Wat het extra lastig maakt, is de voedingsindustrie. Aan meer dan helft van de producten in de supermarkt worden suikers toegevoegd, al is dat vaak heel moeilijk te herkennen. Het wordt overal bij gedaan, van sauzen tot vlees. In melk zit het (van nature) ook, lactose is immers suiker.

,,Het is schrijnend hoe de voedingsindustrie ons koopgedrag beïnvloedt”, zegt Walvoort. ,,Wie suikervrij wil, bijvoorbeeld voor ketchup, betaalt een hogere prijs. Het zou andersom moeten zijn.”

Het idee dat alles met groente en fruit gezond is, is een mythe die wat Walvoort betreft niet vaak genoeg kan worden doorgeprikt. Appelsap, bijvoorbeeld, is een suikerbom. Smoothies raadt ze af, omdat er weliswaar vitamines inzitten, maar ook veel suiker en amper vezels.

,,De verleiding om ongezonde keuzes te maken is ook groot. Vroeger was er veel minder bewerkt voedsel en nu word je op straat doodgegooid met snacks. Ik maak me zorgen over de opkomst van ketens als AH To Go en hoe dat het eetgedrag van pubers beïnvloedt.”

Het leidt er toe dat een volwassene dagelijks gemiddeld 14 suikerklontjes te veel aan toegevoegde suikers binnenkrijgt, en kinderen wel 18. Als je de calorieën die in suiker zitten niet verbrandt, en je beperkte suikeropslag in je spieren vol zit, dan bouw je vet op.

Naast overgewicht neemt ook de kans op diabetes toe bij te veel suikerinname. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) stelt dat 10 procent (en het liefst 5) van de dagelijkse calorieën afkomstig zou mogen zijn van suiker. Alles daarboven is ongezond.

Maar hoe doe je dat nou? Ten eerste door de etiketten te leren lezen, want suikers hebben tientallen verschillende namen (zie kader). Streng zijn voor je kinderen, als die vragen om snoep of koek, helpt volgens Walvoort ook. ,,En train je smaakpapillen”, adviseert de suikerprof.

,,Ons lichaam denkt: zoet is goed! Zo zitten we in elkaar. Denk maar aan moedermelk, dat ook mierzoet is en bomvol melksuiker zit. Maar train je lichaam in minder zoete smaken en je hebt snel resultaat”, zegt Walvoort. ,,Doe minder siroop in de limonade. Drink je suiker in je koffie, dan kun je binnen een week leren om het zwart te drinken, als je maar volhoudt. Daarna wil je wellicht niet meer terug.”

Maak het je omgeving ook makkelijker. Trakteer bij een verjaardag niet alleen op taart, maar zet er ook fruit naast, om te kiezen. Je kunt ook taarten en cakes bakken met ingrediënten die suiker vervangen, zoals appelmoes. Walvoort is bezig met een lesprogramma voor de basisschool, waarin ze samen met kinderen experimenteert om lekkere dingen zonder kristalsuiker te bakken.

Ook de voedingsindustrie moet haar verantwoordelijkheid nemen, vindt ze. ,,Dat snoep en koek suiker bevatten, dat snapt iedereen. Maar het idee dat iets zoet moet zijn omdat de consument het anders niet lust, klopt niet. Hartig moet gewoon weer hartig worden, zonder dat er allemaal verborgen suiker in zit. Net als yoghurtdrankjes en -toetjes en noem maar op”, zegt Walvoort. ,,Ik ben echt niet tegen suiker eten, als het maar verstandig en verantwoord is.”