Op de voorgrond Jan Hendriks en Jan Nieboer (rechts), geheel rechts staat Lies Zondag. Foto: uit 'Tegenwind, het verdriet van de Veenkoloniën'
Een luid, langdurig applaus, een staande ovatie voor Tegenwind, het verdriet van de Veenkoloniën. De film ging zondagavond in Veendam in première
De film over de strijd tegen de komst van megawindmolens van 210 meter hoog bij Meeden en Veendam en in de Drentse Monden en Oostermoer wekt emoties op.
Woede, angst en onvrede. ,,Er wordt haarfijn in beeld gebracht hoe een overheid met mensen omgaat’’, zegt Jan Brouwer uit Veendam. ,,Een overheid die vanuit een enorme machtspositie dingen doordrukt. Dat geeft te denken. Goed dat het op tv komt, dat de rest van Nederland kan zien wat er hier gebeurt. Hoe het grootkapitaal gemeenschappen kapot maakt’’, zegt Brouwer.
Mensen zijn ook trots op de documentaire. ,,Er is met respect voor de mensen, met het gebied gefilmd’’, zegt Brouwer. ,,Daar mogen we best trots op zijn.’’
Eerder al bij de voorvertoning
,,Ons verhaal is goed in beeld gebracht, komt goed voor het voetlicht’’, zegt Stien Meijer uit Wildervank. ,,We zijn geen stel domme boeren die zich met een kluitje in het riet hebben laten sturen. Er is gemanipuleerd, gemarchandeerd. Dit hadden we niet kunnen voorkomen.’’
Siep van der Velde is een van de hoofdrolspelers in de film. Hij was eerder bij de voorvertoning in Forum in Groningen. De première in Veendam ervaart hij als zeer bijzonder. ,,Omdat het hier in Veendam is. In een omgeving waar het zich afspeelt. Met mensen in de zaal die dagelijks met de windmolens te maken hebben. Die er middenin zitten.’’
Nog geen uur duurt de film. De zeker 220 genodigden in de zaal zijn stil. Oorverdovend stil. Soms valt er een lach of wordt er instemmend gemompeld. ,,De verhalen van de mensen raken me’’, zegt Peter Hoefsmid uit Nieuw-Buinen. ,,Het emotioneert me. Dat mag je gerust weten. Dit is symptomatisch voor veel meer problemen: de toeslagenaffaire, de aanpak van de coronacrisis, de bevingsproblematiek.’’
Kippenvel...
Hij heeft zelf acties gevoerd tegen de komst van de mega-windmolens in zijn gebied. De strijd is wat hem betreft nog lang niet voorbij. ,,Ook al staan de windmolens er. Ons doel is er voor te zorgen dat ze zo min mogelijk draaien. We grijpen elk procedureel aspect aan om dat voor elkaar te krijgen.’’
,,Kippenvel, Alsof iemand me bij de strot grijpt’’, zegt Bernard Stikfort van de Dorpenalliantie Oost-Groningen een samenwerkingsverband van verschillende dorpsbelangenverenigingen. ,,Echt beklemmend. Ik zat op het puntje van mijn stoel.’’ Stikfort deelt de ervaringen van de ‘hoofdrolspelers’. ,,Dat maakt het ook emotioneel. Opmerkingen van rijksambtenaren van jaren geleden die met dedain over dit gebied spreken, komen weer boven. Dan denk ik aan mensen als mijn ouders die meer dan 60 jaar op een stee wonen. Die hier niet om gevraagd hebben Die dagelijks overlast hebben. Dat doet me zeer. We voelen ons in de steek gelaten.’’
,,Het vertrouwen in de overheid is volkomen weg’’, zegt ook Siep van der Velde. En zo klinkt het vaak. Representant van de overheid is oud-gedeputeerde William Moorlag (PvdA). Moorlag die zich zondagavond in het hol van de leeuw begaf, krijgt er in de film ongenadig van langs. Hij wordt beticht van corruptie en leugenachtigheid; een konkelaar.
Ook nog op tv
,,Ik kan iedereen recht in de ogen kijken’’, zegt Moorlag die geen moment heeft getwijfeld om naar de première te komen. ,,Voor een deel raakt de kritiek me. Maar ik voel me niet schuldig. Had ik het anders gedaan.? Dat denk ik niet. We voerden beleid uit. Wat jammer is dat de verdeling van de lusten en de lasten zo oneerlijk is verlopen. Maar nogmaals: ik kan iedereen recht in de ogen kijken.‘’