De provincie Groningen gaat de komende maanden de boer op om afspraken te maken over natuurherstel en stikstofreductie in de landbouw. Voor 1 juli moet daartoe voor alle zeven deelregio’s een uitgewerkt gebiedsplan op tafel liggen in Den Haag.
Groningen hoeft in vergelijking met veel natuurrijkere provincies slechts een bescheiden bijdrage te leveren in de beperking van de stikstofuitstoot die de hoofdmoot vormt van het Nationaal Programma Landelijk Gebied. Met één beschermd Natura2000-gebied, het Liefstinghsbroek bij Vlagtwedde, komt van de beoogde landelijke reductie in totaal 40 kiloton ‘maar’ 1,4 kiloton voor rekening van Groningen.
Ronde langs landbouw sterkt gedeputeerde in optimisme over aanpak
Landbouwgedeputeerde Johan Hamster noemde die opgave voor zijn provincie al eerder ,,niet onhaalbaar’’. Die overtuiging heeft hij nog steeds na een rondgang langs de landbouw- en natuurorganisaties en boerenactiegroepen als de Farmers Defence Force en Caring Farmers.
Op basis van deze inventarisatie presenteerde Hamster woensdag een startnotitie voor de ‘transitie’ van het landelijk gebied in Groningen. Daarin zijn oplossingsrichtingen op een rij gezet, niet alleen voor de stikstofaanpak maar ook voor de landelijke en Europese opgaven op gebied van natuurherstel en waterhuishouding en de strijd tegen verdroging.
Landbouw en natuur moeten er samen uitkomen per deelgebied
De komende maanden wil Hamster daarover spijkers met koppen slaan. Na een online-bijpraatsessie, komende week, gaat de provincie in gesprek met regionetwerken in elk van de zeven deelgebieden. Daarin zitten landbouw- en natuurorganisaties, gemeenten, waterschappen en soms ook dorpsverenigingen. Zij werken samen een gebiedsplan uit, dat de komende jaren de basis voor concrete maatregelen tot op individueel bedrijfsniveau.
Wat daarvoor precies nodig is verschilt volgens Hamster sterk van gebied tot gebied. Waar bijvoorbeeld Westerwolde al grote stappen heeft gezet op gebied van natuurherstel, liggen er in het Westerkwartier met zijn grote concentratie veehouderij nog forse uitdagingen in het terugdringen van de stikstofuitstoot.
Nieuwe boerenacties? ‘Wij zullen onze keuze moeten kunnen uitleggen’
Ziet de gedeputeerde voldoende draagvlak voor maatregelen, of zet hij zich al schrap voor nieuwe boerenprotesten? ,,Afhankelijk van de uitwerking zal er verschillend gereageerd worden’’, beseft hij. Maar ,,op z’n Gronings gezegd’’ is de gedeputeerde ,,niet ontevreden over de wijze waarop we nu met elkaar praten.’’
,,Uiteindelijk zullen er knopen moeten worden doorgehakt en moeten wij dat kunnen uitleggen’’, weet Hamster. Hij ziet bij de landbouw niet alleen maar weerstand. ,,Ik merk dat een heel fors deel van de sector echt wel ziet dat er een transitie nodig is. Maar boeren willen wel duidelijkheid: wat betekent dat dan precies voor de sector en mijn eigen onderneming. Die duidelijkheid, daar gaan wij de komende tijd naartoe werken.’’
Te weinig ‘piekbelasters’ in Groningen voor grote stikstofstappen
Grootschalige uitkoop van zogeheten piekbelasters is voor Groningen niet aan de orde. Vooral omdat die er er nauwelijks zíjn rondom het Liefstinghsbroek. De ‘handvol’ grote stikstofuitstoters in Groningen zitten volgens de provincie op ruime afstand van dat beschermde gebied. Sluiting verlicht daardoor nauwelijks de stikstofdruk op het Liefstinghsbroek.
Daarmee zit Groningen volgens Hamster in een totaal andere positie dan met name Overijssel. Die natuurrijke provincie moet tientallen melkveehouders uitkopen om haar stikstofdoelen te halen en weigert daarvoor nu plannen te maken als Den Haag niet over de brug komt met 5 miljard euro extra. Zo’n ultimatum is voor Groningen niet aan de orde, zegt de gedeputeerde.
Gedeputeerde wil snel zekerheid voor 185 Groningse PAS-boeren over toekomst
Daarentegen telt de provincie wel veel zogeheten PAS-melders: 185 Groningen melkveebedrijven hebben in het verleden uitgebreid met de toezegging dat hun vergunning later zou worden aangepast. Sinds de Raad van State die spelregel in 2019 naar de prullenbak verwees, zitten zij feitelijk zonder vergunning.
Die PAS-boeren moeten volgens Hamster zo snel mogelijk helderheid krijgen over hun toekomst. In dat kader gaat de provincie onder meer het gesprek aan met enkele tientallen landbouwers die hebben aangeklopt voor de verkoop van hun bedrijf. Hun grond kan mogelijk als ruilobject dienen om nieuw perspectief te bieden aan PAS-melders.
