Groningen raakt in greep van Operatie Spoorzone. ‘Hoofdstation is geen eindpunt meer’

Het Hoofdstation van Groningen, en de omgeving daarvan, raken langzaam in de greep van de grote ombouw die na jarenlange werkzaamheden op 13 juli zijn beslag krijgt.

Het treinverkeer gaat vanaf 10 mei op de schop en in de omgeving merk je er al van alles van. Fietspaden langs het spoor zijn afgesloten en donderdag wordt de toegang tot het station beperkt voor reizigers: de Blauwe Voetgangersbrug, die de komende maanden helemaal verdwijnt, gaat alvast aan de zuidkant dicht.

Op steeds meer plekken in en rond het stationsgebied zien reizigers en voorbijgangers hoe de bouwers zich voorbereiden op de lang verwachte ombouw. Her en der zijn extra bouwketen geplaatst, bouwmaterialen aangevoerd, kabels uitgelegd en bouwplaatsen opgeruimd om ruimte te scheppen.

Stationsbouwer Strukton begon in 2020 met de werkzaamheden en is in juli nog lang niet klaar met het station. Maar het zet de komende maanden wel vast de kroon op de werkzaamheden. Dankzij de nieuwe spoor lay-out rijden de treinen uit Zuidhorn, Delfzijl en Eemshaven straks door het station naar Winschoten, Veendam en Scheemda.

De provincie besloot daartoe in 2013 om het regionale spoor aantrekkelijker te maken. Vanaf het Hoofdstation rijden de treinen vanaf zondag 13 juli weer alle kanten uit, vanaf een andere plek. Reizigers en machinisten moeten daar ook op een andere manier naartoe: via een voetgangerstunnel.

Voor die tijd maken zij vier tot negen weken plaats voor de bouwers. Die breken bestaande sporen en perrons af, leggen nieuwe aan met alle benodigde technische infrastructuur. Om het nieuwe station zo snel mogelijk te bouwen en op de bestaande spoorlijnen aan te sluiten, werken de bouwers 64 dagen dag-en-nacht door. De winkels op het station blijven volgens NS grotendeels open.

Voor de werkzaamheden en gevolgen is de naam Operatie Groningen Spoorzone bedacht. Die lijkt op de namen van de grote verkeersstremmingen op de zuidelijke ringweg van de afgelopen jaren (Operatie Julianaplein en Operatie Ring Zuid).

Het klinkt best ingewikkeld wat er allemaal bij komt kijken. Toch vallen de gevolgen voor treinreizigers in de praktijk best mee, verwacht Angelo Deiana (58) uit Kiel-Windeweer.

Hij is al jaren steward bij Arriva en heeft de nodige ervaring met buitendienststellingen, zoals spoormensen dit soort georganiseerde stremmingen noemen.

„Je ziet dat reizigers altijd volgens een vast patroon reageren”, weet Deiana. „De eerste dag is iedereen in de war en zoekende. Of ze weten dan nog van niks. Vanaf dag drie zijn de meeste mensen aan de situatie gewend. Daarna komt bijna iedereen automatisch op juiste plek terecht als het goed is georganiseerd.”

Hoe duidelijker de informatie is, des te makkelijker hebben reizigers en de mensen van Arriva het. Borden, vaandels en een vaste informatieplek (een schaftkeet) helpen hen bij hun tijdelijke werk op het stationsplein.

Deiana: „Over de borden en de routes naar de bussen is goed nagedacht. Maar je kunt nog zoveel informatie opschrijven, onze fysieke aanwezigheid blijft minstens zo belangrijk. Niet alleen voor wie echt de weg kwijt is. Heel veel mensen hebben behoefte aan een vraagbaak. Ze willen van iemand horen dat ze op de goede plek staan of naar de juiste bus lopen. Die rol vervullen we graag.”

Moeten ze vaak ingrijpen? „Nee hoor. Meestal komt het vanzelf goed, een enkele keer helpen we mensen alsnog op de goede weg. Hopelijk is het goed weer. Dan blijven mensen vrolijk, ook als hun fiets niet mee kan in de bus of als ze onverwacht wat langer onderweg zijn dan gedacht.”

Veel stewards verheugen zich volgens Deiana op de ombouw en dat geldt zeker voor hemzelf.

„Ik vind het een eer om Groningen als standplaats te hebben, zeker nu. Veel mensen beschouwden het station altijd al als het mooiste van Nederland. De eerste trein arriveerde in 1866 en het –huidige, derde– gebouw uit 1896 is prachtig gerestaureerd. Dat wordt nu de hoofdingang en het middelpunt van een hypermoderne stationsomgeving, met tunnels en roltrappen. Ons servicepunt komt daar ook vlakbij, samen met dat van NS. Onder gerestaureerde perronkappen. Hoe mooi kan het zijn.”

Hij is een van de 25 stewards van Arriva in Groningen. De stewards geven informatie en controleren vervoerbewijzen in de treinen. Daarnaast heeft Arriva ook medewerkers Service & Veiligheid. Zij richten zich op het bewaken van de sociale veiligheid.

Voor hen verandert er vanwege de doorkoppeling van de sporen ook van alles. „De stootblokken verdwijnen. Na 159 jaar fungeert Groningen niet meer alleen als een kopstation. Als je met Arriva in Groningen aankomt, rijdt de trein straks door. Het is geen eindpunt meer. Dat heeft denk ik ook wel gevolgen voor onze werkroosters. Ik ben benieuwd. Prachtig om zulke veranderingen mee te maken.”