Leon en Karina uit Godlinze zijn de jarenlange strijd rond de scheuren in hun mestkelder strontzat. 'En weer een advies en een rapport, man, los het gewoon op'

Het is nu maar een klein laagje dat in de technische ruimte staat van Leon (49) en Karina (48) Klijn uit Godlinze. Elke week zuigen ze het mengsel van water en stront op dat door het dikke gewapende beton heen sijpelt en drupt. Zo’n 200 liter per keer, schat hij in. Elke maand wordt het erger. ,,Eerste schepte ik het, toen heb ik maar een pomp gekocht. Nu zuig ik het op met een waterstofzuiger. En dat al jarenlang.”

Het druppende water valt bovenop de elektronica die de melkstal voor de koeien aanstuurt. ,,Ik heb al, weet ik veel, hoeveel vaak kortsluiting gehad”, zegt hij dan. En dan bijna, alsof het een vaststaand gegeven is: ,,Er komt nog een keer brand van.”

De familie Klijn heeft aardbevingsschade. Niet alleen aan de boerderij. Maar ook aan de mestkelder en de schuur waar de 105 melkkoeien en 90 stuks jongvee van het echtpaar vertoeven. Even tilt Leon Klijn een mat op waar normaal gesproken een of meerdere stuks rundvee op staan. Een grote scheur komt tevoorschijn. ,,Doordat er mest in de scheuren komt, tast het de bewapening aan en krijg je betonrot. Het is een kwestie van tijd en er brokkelen grote stukken af. Straks vallen mijn koeien door de grond, in twee meter diepe koeienmest. Dat overleven ze niet. Daar heb ik buikpijn van ja.”

Karina vult bijna achteloos aan: ,,En dan moet je hopen dat wij of de kinderen daar niet toevallig in de buurt zijn.” Ze zegt het niet, maar de verbeelding doet genoeg. ,,Het gaat een keer goed mis.”

Dinsdagavond is er een bijeenkomst van LTO Noord met de directeur Regina Bouius van de Nationaal Coördinator Groningen (versterkingsorganisatie NCG) en de bestuursvoorzitter van het Instituut Mijnbouwschade Groningen (IMG) Bas Kortmann, verantwoordelijk voor schadeafhandeling door mijnbouwschade.

De bijeenkomst in Uithuizen is speciaal bedoeld voor boeren in het aardbevingsgebied. Volgens LTO Noord hebben de aardbevingen namelijk ,,complexe gevolgen” voor de boeren. Voor de agrariërs is volgens de vakbond ,,duidelijkheid nodig om weer toekomstperspectief te hebben”.

Leon en Karina Klijn zoeken dat perspectief. Na de aardbeving bij Huizinge in augustus 2012 begon de mestkelder van de melkveehouder Klijn te scheuren. Water en stront lekt door de kieren, maar een oplossing is er na al die jaren nog steeds niet. Ja, rapporten en adviezen. Die zijn er wel. ,,Terwijl ik denk, man, los het gewoon op.”

Zo makkelijk blijkt dat niet te zijn. Want een mestkelder opnieuw aanleggen - ‘dat kan niet anders’, zegt Klijn - betekent ook een nieuwe koeienstal. In mei 2000 werd de boerderij (woning en stallen) opgeleverd. Dat kostte toen 3,6 miljoen gulden. Enorme kosten.

En daar zit het grote pijnpunt, denkt de 49-jarige boer. Het kost de overheid te veel om het op te lossen.

Tegelijkertijd, zegt de familie Klijn: wij kiezen hier niet voor. ,,Tot Huizinge was er geen probleem. De eerste scheuren zijn nog dichtgesmeerd, maar een half jaar later stond er weer water in de kelder.” Inmiddels zeggen de schade-experts van 10BE, namens schadeloket IMG: de mestkelder is niet goed genoeg gebouwd. ,,We zouden te weinig dilatatievoegen hebben. Het is een grote bullshit. Halve aannames en hele leugens staan er in dat rapport. Denk je dat ze na dat rapport nog langs zijn geweest om te controleren? Natuurlijk niet.”

Het IMG maakte, naar aanleiding van het rapport van de parlementaire enquêtecommissie aardgaswinning Groningen, werk van de aanbevelingen om ,,milder, makkelijker en menselijker” te handelen. Hoewel het IMG naar eigen zeggen in een keurslijf zit, heeft het de politiek gevraagd om hen uit dat ingesnoerde korset te bevrijden. Enkele dagen geleden kwam IMG met het nieuws om agrariërs te voorzien van ,,één specialistisch contactpersoon binnen IMG die het mandaat heeft om alle materiële schade af te handelen, waaronder ook mestkelders”.

Maar Leon Klijn en zijn vrouw zijn sceptisch. Want ze hebben door de jaren heen al zoveel gehoord van het IMG en hun voorgangers. Nota bene de dag voor de enquêtecommissie met haar snoeiharde rapport kwam, zat het echtpaar Klijn zich te verbijten bij een hoorzitting van het IMG. ,,Daar kwamen we met een naar gevoel weg. Tot op de dag van vandaag heb ik nog niks van ze gehoord. Nog niet eens een verslag van de bijeenkomst. Hoe moeilijk kan dat zijn?”

En was het niet het IMG dat ruim een half jaar geleden een bericht uit deed gaan dat er eindelijk duidelijkheid is bij welke mestkelders ,,mogelijk schade door mijnbouw kan zijn ontstaan en welke niet”. Van de 252 aanvragen voor een vergoeding van schade aan mestkelders, vielen 142 aanvragen af. Dit op advies van een panel van deskundigen voor schade aan mestkelders. Leon Klijn vertelt verbeten als hij het over ,,dat zogenaamde deskundigenpanel” heeft. Karina vertelt dat er drie of vier man op hun erf kwamen om de scheuren te beoordelen. ,,Allemaal juristen.” Haar man vult aan: ,,Er zat geen bouwkundige bij. Die kon niet. Wat doe je hier dan? Die andere lui hadden helemaal geen verstand van constructies. Hoe is het in vredesnaam mogelijk?”

Een opmerking van een van de leden van het panel dat de koeien tijdens het schoonmaken van de kelder, stal en herstelwerkzaamheden wel even twee weken de weide in konden, maakt Klijn ziedend. ,,Hoe moet ik de koeien melken dan? Het zijn allemaal lieden die bureaukennis hebben. Gek word ik ervan.”

Het kost de familie Klijn tijd, geld, ergernis. ,,En energie”, zegt zij. Haar man voelt zich niet serieus genomen. De hele situatie vreet aan hem. Aan zijn gezin. Als wordt geopperd om naar de rechter te stappen, klinkt het twijfelend uit haar mond: ,,Dat moeten we zeker zelf betalen? Zij hebben diepe zakken.”

Zij. Dan bedoelt ze het IMG. De overheid. Wat Klijn eigenlijk wil? ,,Een eerlijke behandeling. Mijn vrouw en ik willen zelf nette burgers zijn. Naar onze medemensen, maar ook naar de koeien.” En na even nadenken: ,,Laat Bas Kortmann hier maar eens koffie komen drinken. Dan kan hij het zelf zien en horen.”

Leon Klijn heeft er allang geen vertrouwen meer in. Zijn vrouw ook niet trouwens. Buiten wappert een grote groene vlag van de Boer Burger Beweging. Niet uit protest, zegt Klijn. Maar ze zijn wel te spreken over Caroline van der Plas en haar partij. ,,Ze is van de duidelijke taal en geeft goede argumenten. Van der Plas durft ook toe te geven als ze een fout maakt. Kom daar maar eens om, in Den Haag. Zo’n Mark Rutte die al meerdere keren sorry heeft gezegd, maar waar we niks voor kopen. Die man moet zich de ogen uit de kop schamen dat hij bij de parlementaire enquête zegt dat de impact over de hoge gaswinning hem pas duidelijk werd in 2018. Ongelooflijk.”