Korporaal Leo (45) uit Westerkwartier zit sinds augustus in Oekraïne. ‘Hoe dichter je bij het front komt, hoe hoger het loon’

,,Ik las uw artikel Ex-marinier uit Groningen wil meevechten in Oekraïne met veel interesse. Ik wil graag laten weten dat hij niet de enige Groninger is die zich bij het Oekraïense leger heeft aangesloten. Ik kom uit Westerkwartier en ben momenteel in een stad in Zuid-Oekraïne. Ik ben een voormalig militair met dertien dienstjaren en heb me gespecialiseerd in medische logistieke ondersteuning. Daarnaast ben ik opgeleid in primary trauma life support.”

Dit mailtje stuurde Leo (45) een paar dagen nadat hij het verhaal over ex-marinier Lammert op de website van Dagblad van het Noorden had gelezen. Een tweede Groninger dus die met Oekraïne meevecht in de strijd tegen de Russen. Opmerkelijk. We nemen contact op met Leo en interviewen hem via beeldbellen. Daarbij toont hij zijn militaire paspoort, zijn veteranenkaart en zijn onderscheiding voor dertien jaar dienst.

„Op een hotelkamer in een stad in Zuid-Oekraïne, de naam zeg ik liever niet. Wacht even, er gebeurt wat buiten. Ik sta op de kade van het kanaal voor het hotel, want ze hebben vanmorgen zo’n Iraanse Shahed-drone uit het water gevist. Die zag ik gisteravond naar beneden komen boven de stad en viel in het kanaal. Nee, hij is niet ontploft. Je kijkt er niet meer van op. Ik wilde even van dichtbij zien wat er is gebeurd. Ik ben geen ramptoerist, maar je wilt er even wat meer van weten. Het gebeurt nu he, voor je neus.”

„Sinds augustus zit ik hier definitief. Ik heb bij het 7e bataljon in Boetsja bij Kyiv gezeten. Maar ze wilden me naar de aanvalsgroepen aan het front sturen. Daar had ik geen trek in, want 70 procent komt niet terug. Dat is een zelfmoordmissie. Ik heb 13 jaar bij Defensie gezeten en heb een medische achtergrond, met name in de logistiek en ben opgeleid voor primary trauma life support. Zeg maar levensreddende zorg en gewondenvervoer. Daarvoor wilde ik me ook in Oekraïne inzetten. Gewonde militairen van het front halen en naar het (veld)hospitaal brengen. Ik ben deze week net ingedeeld bij de 13 Khartiia-brigade in Charkiv. Ik zit bij een internationale eenheid met Duitsers, Zwitsers, en Noren waar Engels wordt gesproken. Ik ben nu in het ziekenhuis voor de keuring. Volgende week vertrek ik naar Charkiv.”

„Ik kwam na de vliegtuigramp met MH-17 in 2014 in Oekraïne terecht. Als chauffeur. We bleven drie weken en toen ben ik verliefd op het land geworden. We aten in een restaurant en daar ontmoette ik mijn huidige vriendin. Sinds 2017 kom ik regelmatig in Oekraïne. Dan reisde ik om de drie maanden op en neer tussen Nederland en haar woonplaats, want een visum is 90 dagen geldig. Ik ben geen Oekraïens staatsburger. Maar sinds augustus ben ik hier permanent. Ik heb mijn huurhuis in Westerkwartier opgezegd en ben hierheen gegaan. Mijn vriendin heeft een atelier en woont in een andere wijk van de stad. Ze heeft een eenkamerappartement. Dat is te klein voor ons samen, want ik heb heel wat militaire spullen meegenomen. Bovendien, Oekraïense vrouwen zijn anders dan Nederlandse vrouwen. Ze zijn heel snel hysterisch. Mijn vriendin ziet het niet zitten dat ik me heb aangemeld bij het leger. Ze vertrouwt de overheid niet, net als de meeste mensen hierzo.”

„Ja, met haar moeder. Ik heb hen opgepikt bij de Poolse grens. Na vier maanden is haar moeder teruggaan, toen de Russen rond de stad verdreven waren. Mijn vriendin is na acht maanden teruggegaan. Ze konden niet aarden in Nederland. Ik heb me aangemeld bij de Oekraïense ambassade in Den Haag en kreeg toestemming om af te reizen. Ik heb 80 kilo aan uitrusting meegenomen, zoals helm, slaapzak, schermvest en legerkleding.”

,,Ik heb met het 7e bataljon twee weken in de loopgraven gezeten aan het front, bij Zaporizja. Wat ik heb meegemaakt? We lagen onder artillerievuur en er kwamen drones over, van die kleine minidrones. Ik heb enkele gewonden gezien.”

„Mijn contract liet op zich wachten. Dat duurt hier heel lang, soms meer dan drie maanden. Je wordt aan het lijntje gehouden. Ik kreeg ook geen soldij. Na twee weken zei ik ‘dag jongens’ en ben vertrokken. Ik heb ook nog bij het Azov-bataljon gezeten. Dat had gezien mijn militaire ervaring veel belangstelling voor me. Ik ben door een rekruter benaderd. Toen die mijn papieren zag, dacht hij ‘we hebben een grote vis binnen’. Zo’n rekruter wordt betaald naar de mensen die hij binnenbrengt.”

„Ik zag SS-emblemen en een vent had een adelaar met een hakenkruis op zijn strot getatoeëerd. Ik wil daar niet mee geassocieerd worden en ben weggegaan. Bovendien kan dat nadelig zijn voor mijn toekomst. Ik werd bij een aanvalsgroep van Azov geplaatst, omdat ze daar mensen tekort hadden. Dat zag ik ook niet zitten. Ik ben niet ingezet, maar op de kazerne gebleven.”

„Ik heb me aangemeld bij de militaire instanties voor medische hulpverlening, gewondenafvoer bijvoorbeeld. Ik heb deze week een contract gekregen bij het 13 Khartiia-brigade, als medisch hulpverlener, zeg maar hospik. Dat betekent dat ik gewonden verzorg en vervoer. Hoofdzakelijk achter het front. Zo’n contract is een heel gedoe, ze houden erg van papierwerk. Gelukkig heb ik mijn documentatie goed op orde. Hier werken alle militaire instanties op zichzelf. Ze krijgen een zak met geld en kunnen dat besteden aan werving.”

„Ja, maar hier is een bureaucratisch systeem dat voor geen meter werkt. En er is ook veel corruptie. Ze zijn wel heel erg dankbaar dat buitenlanders willen meevechten, maar het is heel moeilijk om door die bureaucratie te komen. Vooral als je niet aan het front wilt vechten.”

„Nee, vanaf volgende week wel. Zij wilden mij elke keer in een aanvalsgroep plaatsen, maar daarvoor ben ik hier niet. Kijk, ik heb dertien jaar militaire ervaring en ben op uitzending geweest in Irak, Afghanistan en Mali. Niet in een gevechtseenheid, maar voor de medisch logistieke kant. Ik wilde in de verdedigingslinie komen, vanwege mijn medische ervaring. Dat is het kromme van het Oekraïense systeem, ze zeggen het één, maar doen het andere. Voordat je het weet zit je weer in een loopgraaf.”

„Op dit moment niet, maar straks wel. Ik word officier en verdien wat meer dan het basisloon van 500 dollar. Hoeveel precies weet ik nog niet. Hoe dichter je bij het front komt, hoe hoger het loon. lk leef nu nog van mijn eigen geld, uit mijn privéfonds dat ik heb opgebouwd. Het is schrapen, maar gelukkig is het leven in Oekraïne niet duur. Voor tien euro kun je uitstekend eten en zit je in een driesterrenhotel.”

„Nee, absoluut niet. Ik heb ervaring opgebouwd, maar een heleboel jongens die naar Oekraïne gaan om in het leger te dienen hebben dat niet. Ze denken dat het een excursie is, of computerspel. Ze worden binnengeloodst via Facebook, Instagram of Telegram. Ze denken dat alles goed geregeld is, maar dat is niet zo. Ze druipen allemaal af. Ik heb hier zeven Nederlanders meegemaakt. De meesten zitten alweer in Nederland.”

,,Vandaag bij de keuring stikt het van de Brazilianen en Columbianen. Die komen hier voor het geld. Die 500 dollar is voor hen een goed maandloon. De meesten hebben een militaire achtergrond, soms ook dubieus. Ik werd eerst in zo’n groep Brazilianen geplaatst, er werd vooral Portugees gesproken. Communicatie is het belangrijkste in een oorlog, dus dat werkte niet voor mij.”