Ex-marinier uit Groningen mag meevechten in Oekraïne. Als hij maar aansluit bij het leger. Defensie: ‘Levensgevaarlijk’

Hoewel het reisadvies op knalrood staat, kan het kabinet geen beperkingen opleggen aan Nederlanders die naar Oekraïne afreizen. Ook niet als ze zich als burger aanmelden bij het Oekraïense leger om mee te strijden tegen de Rusland. ‘Lammert’ uit Groningen (uit veiligheidoverwegingen een pseudoniem) is een goed getrainde marinier, die in januari ontslag nam. Hij is nu dus als burger in Oekraïne. Als hij nog militair was zou hij strafbaar zijn, want dienst nemen in een buitenlands leger staat dan gelijk aan desertie.

Dienst nemen in een buitenlandse krijgsmacht is dus niet verboden, als het maar niet een land betreft waar Nederland mee in oorlog is. Met Oekraïne is dat niet het geval. De Groninger marinier moet zich aanmelden bij het Oekraïense leger en dat heeft hij gedaan. Alleen dan mag hij ingezet worden in de strijd tegen de Russen.

Hangt de Groninger dan helemaal niets boven het hoofd? Als hij in het Oekraïense leger het humanitair oorlogsrecht schendt, doordat hij oorlogsmisdaden pleegt, is dat strafbaar en kan hij worden vervolgd.

‘Lammert’ is ingedeeld bij het Vreemdelingenlegioen, dat president Zelensky drie dagen na de inval van Rusland oprichtte. Daarin zijn sinds het uitbreken van de oorlog volgens Oekraïense bronnen zo’n 20.000 rekruten uit ruim vijftig landen ondergebracht. Andere bronnen houden het op 2000 buitenlandse strijders. Hoeveel Nederlanders of Nederlandse ex-militairen daartussen zitten is niet bekend, maar het zou om tientallen gaan. In maart 2022 reisde een man uit Delfzijl af naar Oekraine. Hij was twee weken later terug, nadat het licht gewond was geraakt bij een raketaanval op militiare basis bij Lviv. Voor zover bekend zijn drie Nederlanders aan het front gesneuveld, de laatste in mei vorig jaar.

Defensie zegt niet bij te houden hoeveel ex-militairen naar Oekraïne zijn afgereisd. ,,Dat registreren we niet. Als een militair uit dienst gaat, mogen we ze van rechtswege niet volgen. Als een politieman het korps verlaat, wordt die ook niet gevolgd”, aldus een woordvoerder.

Het Vreemdelingenlegioen is onder meer ingezet bij de bloedige strijd om Bachmoet in het Oosten en bij de Oekraïnese inval in de Russische grensregio Koersk. Aan het begin van de oorlog vertrokken veel vrijwillige strijders weer, omdat ze niet wisten wat ze gingen doen. Ze liepen voornamelijk in de weg. Die fase is voorbij. Het legioen rekent nu vooral op mensen met ervaring, zoals de Groninger marinier. Dat is ook beter voor de Oekraïense troepen, want zij willen hun eigen manschappen niet in gevaar brengen bij een operatie, meldde de Belgische zender VRT onlangs.

Militairen actief in Oekraïne krijgen soldij. De hoogte van het loon is niet alleen afhankelijk van rang en ervaring, maar ook van de plek waar ze worden ingezet. Wie in de achterhoede vecht krijgt 550 dollar per maand, in gevaarlijke zones 1100 dollar en aan de frontlinie loopt dat op tot 4.800 dollar per maand, exclusief premies.