Hoe zinvol is een landelijk vuurwerkverbod voor de grensstreek? 'Mensen rijden in een kwartiertje naar Bunde'

De roep tot een landelijk vuurwerkverbod is langzamerhand net zo’n traditie geworden als het afsteken van vuurwerk zelf. Ook begin 2025 zwelt de discussie aan na de dood van de 14-jarige Jack uit Rotterdam. Hij stak oudejaarsdag een zware vuurpijl af die alleen door professionals gebruikt mag worden en die meteen ontplofte. De tiener was op slag dood.

De schok wordt in heel het land gevoeld, ook in burgemeesterskamers. „Dit is het allerverschrikkelijkste wat je kan overkomen”, zegt burgervader Jaap Kuin van Pekela. De dood van de jongen had volgens burgemeester Eric van Oosterhout van Emmen voorkomen kunnen worden. „Iedereen kan onder een auto terecht komen, maar vuurwerk is een relatief vermijdbare oorzaak van ellende en ongevallen.”

In heel Nederland werd vorig jaar voor 118 miljoen euro aan vuurwerk gekocht. In Rotterdam geldt al sinds 2000 een lokaal afsteekverbod voor consumentenvuurwerk, maar dat haalt schijnbaar niets uit. De Rotterdamse burgemeester Carola Schouten pleit daarom voor een landelijk verbod en krijgt bijval van haar collega’s uit Amsterdam, Den Haag, Utrecht, Leiden en ook uit Emmen en Groningen.

Waarnemend burgemeester Mirjam van ‘t Veld van Groningen zegt een „uitgesproken voorstander” van zo’n verbod te zijn. „En niet alleen vanwege de slachtoffers die elk jaar weer te betreuren zijn.” De schade aan spullen en risico’s voor hulpverleners wegen voor haar ook zwaar. Hoewel Van ‘t Veld niet de illusie heeft dat een landelijk vuurwerkverbod meteen alle problemen oplost, denkt ze wel dat het „een grote stap is op weg naar een veiligere, respectvolle en duurzame” jaarwisseling.

Ook Van Oosterhout is voorstander van een landelijk verbod. „Het is een mythe dat gevaarlijk vuurwerk afsteken een eeuwenoude traditie is”, zegt hij. „Oudjaarsnacht is verworden tot een lange risicowedstrijd en een militaire operatie voor de politie en medische sector. Iedere burgemeester zit hoofdschuddend op zijn stoel tijdens oud en nieuw.”

In Oost-Groningen gaan de handen minder rap op elkaar voor het pleidooi uit de steden. De burgemeesters van Pekela, Oldambt, Westerwolde en Stadskanaal beleven de jaarwisseling net zo onrustig als Van Oosterhout, maar vrezen dat een vuurwerkverbod niets uithaalt als het niet Europees geregeld wordt. „Laat ik voorop stellen dat het aantal slachtoffers onacceptabel is”, stelt Pekelder Jaap Kuin. „Maar het is een kwartiertje van Pekela naar Bunde in Duitsland. Vuurwerk dat hier verboden is, mag daar wel. Mensen halen het alsnog en dan?”

Burgemeester Cora-Yfke Sikkema (Oldambt) deelt die mening. „Wij hebben maar een paar keer per jaar een file op de A7 en oudejaarsdag is daar één van als mensen over de grens bij de Aldi vuurwerk kopen.”

Ze krijgen bijval van collega Klaas Sloots uit Stadskanaal. Het is volgens hem dweilen met de kraan open als Nederland een verbod instelt, terwijl in Duitsland alles wel mag. „Als je begint met verboden, moet er enig uitzicht zijn op handhaving”, zegt Sloots. „Anders is het symboolpolitiek. Ik begrijp de intentie vanuit Rotterdam en Amsterdam en ben het met ze eens, maar hier tegen de Duitse grens aan is het niet zo simpel.”

Kuin denkt dat een vuurwerkverbod, ook al is het landelijk, in zijn gemeente bovendien niet te handhaven is. Daarvoor is er te weinig politie beschikbaar. „Het is onacceptabel dat mensen overlijden, maar ik ben een reëel mens: we moeten alleen regels stellen die we kunnen handhaven. Dit werkt alleen als het Europees geregeld wordt.”

Emmenaar Van Oosterhout noemt het wijzen naar Europa door het kabinet en naburige collega’s geen onlogisch-, maar wel een gelegenheidsargument. „We moeten de boel niet omdraaien. Ook premier Schoof wijst naar Europa, alsof de EU nu plots wel van belang is voor hem. Natuurlijk zal het zware vuurwerk in de grensstreek minder snel uitdoven, maar dan wordt het in het westen eerst wat rustiger en komt het stapsgewijs de onze, en dus de goede, kant op.”

Van Oosterhout vergelijkt een vuurwerkverbod met de openbare ban voor verstokte rokers. „Daarvan zeiden we ook dat het nooit zou werken, maar als je nu een sigaret opsteekt in een restaurant krijg je nog net geen klap voor je kop.”

Wat betreft de Drentse en Groningse burgemeesters blijft het knallen van carbid ongemoeid bij eventuele landelijke vuurwerkwetgeving. Een verbod daarvan is volgens Ard van der Tuuk (Westerkwartier) niet aan de orde en Jaap Velema (Westerwolde) noemt het „een mooi alternatief” voor knalvuurwerk.

Ook Renze Bergsma van Coevorden en zijn buurman Van Oosterhout zijn verknocht aan de jaarlijkse doffe knallen over het Drentse platteland. „Dat gaat gewoon goed, in Emmen op 175 plekken dit jaar. Dan hebben we het wél over een echt sociaal samenzijn met snert en een borrel. Dat is echt een traditie om te koesteren.”