Op de Abe Lenstraboulevard in Heerenveen braken na de wedstrijd tussen SC Heerenveen en FC Groningen rellen uit. Foto: Kappers Media
Een erkend hooligan die expres tegen een agent aanloopt terwijl hij in zijn vrije tijd met zijn kinderen door zijn woonplaats loopt. Een agent die geïntimideerd wordt in een café tijdens het stappen. Een winkelpand van de partner van een voetbalagent dat besmeurd wordt door hooligans van FC Groningen. Een klein groepje raddraaiers bedreigt en intimideert politieagenten en hun gezinnen.
De bedreigingen en intimidaties deden zich ‘meerdere keren voor rondom uitwedstrijden van FC Groningen, maar ook hier buiten’. Dat blijkt uit interne mails van de politie Noord-Nederland die door Dagblad van het Noorden zijn opgevraagd via de Wet open overheid (Woo).
De politie wijst specifiek naar een klein groepje binnen de Ultra’s, onderdeel van de harde kern van FC Groningen, dat hiervoor verantwoordelijk wordt gehouden. In totaal zijn er recent zeven van dergelijke incidenten voorgekomen. In twee zaken is aangifte gedaan.
Smaldeel Ultra’s verantwoordelijk
Uit de documenten komt naar voren dat een smaldeel van de Ultra’s, supporters in het fanatieke vak in de Euroborg, ‘verantwoordelijk is voor de bedreigingen en intimidatie’. De recherche onderzoekt sommige van deze bedreigingen nog.
Volgens teamchef Gerard de Jonge van de politie Groningen gaat het om ,,maximaal 150 personen” die verantwoordelijk zijn voor de ellende en onrust in en rondom de Euroborg en bij uitwedstrijden. Hij benadrukt dat veruit de meeste supporters, ook op de fanatieke Noordzijde-tribune, goedwillende mensen zijn die voor een ,,leuke middag” naar het stadion of een uitwedstrijd gaan.
Maar De Jonge laat, naar aanleiding van het vrijgeven van enkele interne documenten, ook weten dat de politieleiding zich vanwege de onveilige situatie voor zijn politie-collega’s genoodzaakt voelde (,,goed werkgeverschap”) om begin dit jaar de supportersbegeleiding te staken.
FC Groningen scherpt huisregels in stadion aan na rellen ANP
Concrete aanleiding waren vernielingen in een trein na de uitwedstrijd van FC Groningen tegen Excelsior op 8 januari van dit jaar. Op het hoofdstation van Groningen werd volgens De Jonge een van de supportersbegeleiders door een groep van zo’n vijftig raddraaiers bedreigd.
Een deel van deze in totaal 133 ‘supporters’ wordt daarnaast verantwoordelijk gehouden de trein die hen terugbracht naar Groningen te hebben vernield, de conducteur te hebben bedreigd en meerdere keren aan de noodrem te hebben getrokken.
Maar de onrust is niet iets van de laatste paar maanden. Al sinds de rellen en vechtpartijen in september 2020 in de binnenstad van Groningen tussen ‘supporters’ van de plaatselijke FC en Duitse raddraaiers van Arminia Bielefeld is er sprake van een toename van de ,,incidenten in aantal en ernst”.
Dat staat in een verslag van 16 januari van een zogeheten driehoeksoverleg tussen burgemeester Koen Schuiling, de officier van justitie en de politie. Er wordt geconstateerd dat er ‘veel spanning is onder de supporters’ en dat de ‘onrust op tribunes’ toeneemt, waarbij ‘hooligans/ultra’s zwarte gezichtsbedekkende kleding dragen, aanzetten tot geweld en bescherming vinden in de anonimiteit in de supportersgroep’.
Teamchef De Jonge zegt dat vorig jaar november zes collega’s van hem zijn ‘ingesloten’ door een deel van de FC-aanhang in de bussluis bij stadion Galgenwaard in Utrecht. In zo’n sluis worden fans van de uitploeg van de bus richting het uitvak begeleid. ,,Dat was vlak voor de winterstop, vanwege het WK in Qatar. De agenten waren in burgerkleding en zijn echt in het nauw gedreven door deze mannen. Dat is voor hen intimiderend geweest.”
Twee weken daarvoor bij de uitwedstrijd tegen FC Emmen had de voetbaleenheid die meereist met de FC-supporters te horen gekregen van een deel van de Ultra’s dat ,,ze niet meer welkom zijn in het vak”.
Aanleiding beelden bij Opsporing Verzocht?
Rond diezelfde tijd gaf de politie via het tv-programma Opsporing Verzocht beelden vrij van relschoppers van FC Groningen die zich in een klein half jaar daarvoor hadden misdragen tijdens een uitwedstrijd bij Heerenveen. Deze voetbalderby mondde na afloop uit in grootschalige vechtpartijen rondom het Abe Lenstra Stadion, waarbij ook agenten door rondvliegende stenen gewond raakten. Het online plaatsen van deze beelden zou door sommige hooligans zijn opgevat alsof de politie op hen zou jagen.
In het driehoeksverslag van 16 januari 2023 staat dat de gemeente en de politie nog ‘onvoldoende zicht hebben welke personen de grootste ordeverstoorders zijn’. Een klein half jaar later is dat heel anders, vertelt politiechef De Jonge. Inmiddels liggen er ruim 100 stadionverboden op tafel voor het deel van de hooligans die de sfeer in het stadion en bij uitwedstrijden van Groningen hebben verziekt.
Volgens teamchef De Jonge zijn er de laatste zes maanden ruim zestig stadionverboden bijgekomen. De club verwacht zo’n 120 à 130 stadionverboden te hebben aan de start van het nieuwe seizoen dat over drie weken start voor de FC.
39 raddraaiers met stadion-omgevingsverbod
De gemeente Groningen laat weten dat tot dusver 39 raddraaiers een stadion-omgevingsverbod opgelegd hebben gekregen. Deze personen zijn strafbaar als ze ook maar in de buurt van de Euroborg komen.
Politiechef De Jonge en enkele collega’s hebben wel voorgesteld om de supportersbegeleiding begin mei voorzichtig weer op te pakken ‘onder de voorwaarde dat er geen nieuwe incidenten plaatsvinden tussen Ultra’s en de politie’.
Maar de eenheidsleiding gaf toen aan ‘pas op de plaats’ te willen maken. Juist omdat FC Groningen met een ‘adequaat plan van aanpak’ moet komen. ‘Het herpakken van de begeleiding moet daar onderdeel van zijn’, schrijft plaatsvervangend politiechef Joop de Schepper: ‘Met andere woorden: we willen er wat voor terug zien!’
Inmiddels is besloten dat de supportersbegeleiding komend seizoen weer wordt hervat. De Jonge: ,,Dat is uiteindelijk ook wat wij het liefste hebben. Wij als politie zetten ons ook in voor een plezierig en gastvrij voetbalseizoen met elkaar.”
Deze week besprak de gemeenteraad van Groningen de veiligheidsanalyse van het ingehuurde bedrijf CrowdProfessionals. De onderzoekers van het bureau adviseren FC Groningen om meer maatregelen te treffen om wangedrag van supporters te voorkomen. Relschoppers die zich misdragen, dienen consequent en harder te worden aangepakt.
In het rapport klinkt harde kritiek op de beveiligers en stewards van FC Groningen die niet weerbaar genoeg zouden zijn om met de harde kern om te gaan. Opvallend is de constatering in het rapport dat een deel van de stewards en beveiligers uit wijken komen waar de supporters ook wonen. Dit wordt als ‘onverstandig’ bestempeld.
Extreem afwijkend gedrag van jonge supporters
CrowdProfessionals noemt het een ‘opvallende landelijke ontwikkeling’ dat nieuwe jongerenkernen in stadions ‘extreem afwijkend - en vaak gewelddadig - gedrag vertonen’. Deze nieuwe jongere hooligans zijn volgens de onderzoekers lastig benaderbaar en controleerbaar. Dit is volgens de onderzoekers ook een factor van belang in Groningen.
Dat komt ook naar voren uit de interne politiedocumenten: een deel van de supporters wil geen contact (meer) met voetbalbegeleiders van de politie. Zo staat in een mail van 24 maart van dit jaar dat zich ‘de afgelopen twee maanden geen incidenten hebben voorgedaan tussen de Ultra’s en de voetbaleenheid (vbe) van de politie.
Hierbij moet worden opgemerkt dat de Ultra’s bij thuiswedstrijden altijd direct na de opening van het stadion naar binnen gaan en deze groep supporters de vbe eigenlijk niet treft. Na de wedstrijd valt op dat de Ultra’s langs de vbe-collega’s lopen, geen contact (meer) leggen en niet spreken’.
Contact tussen politie en deel supporters moeizaam
FC Groningen heeft hierin geprobeerd te bemiddelen, maar tevergeefs. Een deel van de supporters zou, volgens de documenten, nog wel het gesprek met de politie willen aangaan, maar ‘een ander deel, de leiders, houdt dit tegen’. Het zou volgens deze leiders een ‘waarde zijn om niet met de politie te spreken’.
Deze situatie is tot op de dag van vandaag onveranderd, vertelt teamchef De Jonge. Hij zou juist graag in contact treden met een deel van de harde kern. ,,Het is echt mijn ambitie om het contact met ook dat deel van de supporters te verbeteren. Maar ik wil ook duidelijk stellen dat de politie ongewenst gedrag gewoon niet accepteert. De gemeente en FC Groningen omarmen dit ook. Fout is fout, grijs bestaat niet in deze.”
