De stikstofdoelen voor Groningen zijn haalbaar, denkt gedeputeerde Johan Hamster, maar dan moet Den Haag wel scherper aangeven met welke boodschap hij de boer op kan. Foto: Archief ANP
Groningen wil duidelijker kaders van Den Haag voor de stikstofreductie in de landbouw. Om boeren mee te krijgen in de noodzakelijke veranderingen moet de provincie zekerheid hebben over de beschikbare tijd, beleidsruimte en geld.
Dat schrijft het provinciebestuur in een reactie op de stikstofplannen van ministers Christianne van der Wal en Henk Staghouwer. De provincies hebben een jaar de tijd om samen met de landbouwsector een route uit te stippelen om de stikstofuitstoot binnen acht jaar met de helft terug te dringen.
‘Om boeren mee te krijgen in deze transitie moet het perspectief echt scherper’
Voor Groningen komt dat neer op een reductie van bijna 1,5 kiloton stikstof per 2030. Dat doel is op zich haalbaar, denkt landbouwgedeputeerde Johan Hamster. Maar dan moet hij wel duidelijker van het kabinet horen hoeveel ruimte hij heeft voor een koersplan dat de uitstoot terugdringt en toch individuele boeren toekomst biedt.
,,Het perspectief moet echt scherper zijn om de agrarische sector te kunnen verleiden tot deze transitie’’, vindt Hamster. Voordat hij direct na de zomer de boer op gaat om concrete plannen uit te werken, wil de gedeputeerde van de ministers weten met welke boodschap hij op pad moet.
In een brief aan Van der Wal en Staghouwer zet Hamster daarvoor tien randvoorwaarden op een rij. Niet alleen de stikstofdoelen moeten helder zijn, ook wil de gedeputeerde weten welke extra last daar nog bovenop komt door het beleid dat nog in de pijplijn zit op gebied van klimaat, mest, water en biodiversiteit.
‘We moeten tegen boeren kunnen zeggen: zo kunnen jullie normale boterham blijven verdienen’
,,Wij willen één keer het gebied in’’, verklaart Hamster. ,,,We gaan niet nu op pad voor stikstof, een halfjaar later voor klimaatdoelen en daarna nog eens voor water.’’ De gedeputeerde wil de sector één pakket kunnen bieden. ,,Wij moeten tegen boeren kunnen zeggen: als jullie deze beweging maken dan betekent dat jullie voor de komende generatie een normale bedrijfsvoering houden en een normale boterham verdienen.’’
Ook de zogeheten PAS-melders moeten weten waar ze aan toe zijn: boeren die een nieuwe vergunning hadden gevraagd op grond van de regels die in 2019 door de Raad van State naar de prullenbak zijn verwezen en sindsdien in onzekerheid zitten over hun bedrijf.
‘Rijk moet echt meer verantwoordelijkheid nemen dan nu gebeurt’
Als het kabinet die duidelijkheid niet geeft, komt zijn komende missie ‘onder druk te staan’, voorziet Hamster. De huidige onzekerheid is de voornaamste reden voor alle onrust en boerenprotest. ,,Daarin moet het Rijk echt meer verantwoordelijkheid nemen dan nu gebeurt, bijvoorbeeld door ook andere sectoren dan de landbouw aan te spreken.’’
Hamster komt na zijn voor de jaarwisseling met een eerste concept-koersplan terug bij Provinciale Staten. Daarna maakt hij een tweede ronde langs de sector zodat hij voor volgend jaar zomer een definitief voorstel klaar heeft voor het kabinet.
,,Een aantal gebieden, in het noorden van de provincie maar ook bijvoorbeeld in het Oldambt, zijn kansrijk om op de lange termijn goed perspectief te hebben.’’ De grootste opgave ligt rond het enige Natura2000-gebied in de provincie: het Liefstinghbroek bij Vlagtwedde.
‘We komen een heel eind met de eigen plannen die er al liggen’
De gedeputeerde kan nu nog niet goed overzien hoe het stikstofdoel voor de provincie doorwerken voor individuele regio’s. ,,Maar wij denken dat de doelen op zich voor de hele provincie haalbaar zijn, mits we de ruimte krijgen om het te doen op onze eigen Groningse manier.’’
Samen met Drenthe en Friesland heeft de provincie al een noordelijk stikstofbod bij het kabinet neergelegd. Met een subsidie van 180 miljoen kan de uitstoot door de melkveehouderij in vijf jaar tijd 20 procent omlaag met een bescheiden bijdrage voor de boer voor relatief simpele maatregelen op bedrijfsniveau.
,,Daarmee komen we al een heel eind’’, stelt Hamster. ,,Maar om het totale doel te halen moeten we wel een helder boodschap richting de boer hebben, ook over de optelsom van alle opdrachten. Dan kunnen we pas zeggen welke restopgave er nog blijft liggen voor andere regio’s. Dat gesprek, of die zoektocht gaan we komend halfjaar aan.’’
