Van links naar rechts: Merel Jonkheid, Jan Wigboldus, Jimmy Dijk en Jan Hein Mastenbroek.
Groningse bestuurders eisen vrijdagmiddag minimaal 30 miljard euro van het Rijk naar aanleiding van het enquêterapport naar de gaswinning in Groningen. Dit vinden Groningers van de miljardeneis.
Wat Jan Hein Mastenbroek betreft is de eis van 30 miljard een goede eerste stap. ,,Maar ik snap niet dat bestuurders weer die eerste stap moesten zetten”, zegt het oud-lid van de Provinciale Staten (SP), die eerder al kritisch reageerde op het bliksembezoek van bestuurders aan Den Haag na de presentatie van het eindrapport.
,,Begin nou eens bij wat Groningers willen, schrijf dat op en reken uit wat daarvoor nodig is. Ik vind dit geen goede volgorde van zaken. René Paas zegt dat maatschappelijke organisaties betrokken zijn bij deze eisen, maar volgens mij is dat helemaal niet zo.’’
Hij vervolgt: ,,In het enquêterapport stond dat het niet goed is dat bestuurders steeds handelen zonder bewoners te betrekken. Nu gebeurt dat dus alwéér niet. Tja.’’
Mastenbroek kan niet inschatten of 30 miljard genoeg is voor Groningen. ,,Het is natuurlijk ontzettend veel geld, maar ook een beetje een loos getal. Wat gaan we daar mee doen en hoe gaan we dat doen? Is dit eisenpakket nu wat nodig is, wat Groningers het liefste willen? Dat vraag ik me af.’’
‘Een getal als 30 miljard is niet bizar groot’
Ook Jan Wigboldus, voorzitter van het Groninger Gasberaad, weet niet goed waar het financiële deel van de eis vandaan komt. ,,Daar zijn wij niet bij betrokken geweest. We zijn als Gasberaad wel gevraagd wat wij van hun ideeën vonden en of daar wat ons betreft nog hiaten in zaten, of ze dingen waren vergeten. We hebben een aantal zaken aangevuld en dat hebben zij toen overgenomen’’, zegt Wigboldus. ,,Dat is onze bijdrage geweest.’’
Hij vindt het goed dat het Gasberaad gevraagd is mee te kijken in het proces. ,,Ze hebben in elk geval hun best gedaan. Een poging gedaan om bewoners te betrekken. In de onderwerpen kunnen wij ons in grote lijnen vinden. Ik denk dat bijna alle zaken hiermee benoemd worden, zoals leefbaarheid en cohesie, net als een ongelimiteerd budget voor schadeafhandeling. Als je naar het hele lijstje kijkt, is het een vrij complete wensenlijst. daar is weinig op aan te merken. Maar hoe ze aan de bedragen komen, daar heb ik geen enkel benul van.’’
Toch vindt Wigboldus nog wel iets van het getal ‘30 miljard’. ,,Dat is ongeveer 8 of 9 procent van de uiteindelijke opbrengsten van jarenlange gaswinning. Daarmee wil ik aangeven dat een getal van 30 miljard in elk geval niet bizar groot is. Ze zullen het in Den haag vast veel geld vinden, maar dit geld kun je wegzetten over vijf tot tien jaar.’’
Wigboldus noemt het positief dat de regio hiermee een eerste aanzet heeft gegeven voor het oplossen van de problemen. ,,Uiteindelijk is het doel dat Groningen er beter uitkomt. Dat is essentieel. Met deze eerste aanzet is een deel van de puzzel nu gelegd. Alles moet netjes worden hersteld en goed worden achtergelaten, dat zie ik terug in dit eisenpakket.’’
‘Bewoners zijn onvoldoende betrokken, een gemiste kans’
,,Wij zijn geïnformeerd door de regio over hun plannen. Het deel over schadeherstel en versterking ziet er goed uit. Wij vinden ook dat daar onbeperkt budget voor moet komen vanuit Den Haag, dus daar zijn we het over eens’’, zegt Merel Jonkheid, secretaris van de Groninger Bodem Beweging.
,,We moeten wel oppassen dat het uiteindelijk niet alleen over die 30 miljard gaat, maar vooral over hoe de nog altijd voortdurende problemen door toedoen van de gaswinning adequaat worden aangepakt. Hier ligt wat ons betreft de belangrijkste taak, ook voor de regio’’, zegt Jonkheid.
Volgens Jonkheid is de Groninger Bodem Beweging wel meerdere keren ingelicht over de plannen. ,,Maar in de reactie van de regio staat expliciet dat ze met de maatschappelijke organisaties hebben gepraat. Dat klopt niet helemaal. We zijn alleen ingelicht, we hebben niet echt met ze gepraat over de inhoud.’’
,,Voor mijn gevoel zijn bewoners hier tot nu toe nog onvoldoende bij betrokken. Ergens snap ik wel dat er haast bij is, want Den Haag is natuurlijk bezig met een kabinetsreactie en daarin moet een claim worden meegenomen. Maar het is ook een gemiste kans. Omdat het om volksvertegenwoordigers gaat mag je verwachten dat ze ook met inwoners praten over wat voor claim ze neerleggen’’, zegt Jonkheid.
‘Inwoners meteen betrekken had het verhaal sterker gemaakt’
Jimmy Dijk, fractievoorzitter van de SP in Groningen, vraagt zich eveneens af waar het getal van 30 miljard precies vandaan komt. Daarnaast vindt hij ook dat bewoners wederom te weinig betrokken zijn. ,,Ik geloof in de goede bedoelingen van de bestuurders, maar ook toen Paas, Schuiling en Remkes naar Den Haag gingen hoorde je al: lopen ze niet te veel op de zaken vooruit?”
,,Zorg er nou juist voor dat je bewoners er meer en beter bij betrekt, dat had het verhaal een stuk sterker gemaakt. Het vertrouwen van bewoners is ongeveer nul in de Rijksoverheid, en vele malen groter in maatschappelijke organisaties. Dan is het zonde dat deze plannen niet samen met hen zijn gemaakt.’’
Volgens Dijk wekt dat vertrouwen en zorgt het voor eenheid. ,,Het is cruciaal dat we als regio de eenheid bewaren. Dat lukt nu vrij aardig. Maar als je die eenheid wil vasthouden, moet je bewoners en maatschappelijke organisaties ook echt, écht betrekken bij het maken van dit soort plannen.’’
Het belangrijkste punt is wat Dijk betreft het aansprakelijkheidsvraagstuk. ,,Ik hoor of lees daar veel te weinig over. De NAM mag niets meer te zeggen hebben over schadeherstel en moeten alleen nog maar betalen. Dat moet glashelder worden.”
