De WINK trein Oerol van Arriva kan vanaf eind 2024 weer naar Leer rijden, maar voorlopig nog lang niet naar Bremen, zeggen Zwitserse experts. Foto: Frits Poelman
Arriva wil de noordelijke zorgen over de stoptreinen naar Zwolle wegnemen door zijn beloftes ‘langjarig’ vast te leggen met het Rijk of in de bestaande concessie.
Groningen, Friesland en Drenthe zijn bezorgd over de mogelijkheid dat Arriva de stoptreinen Groningen/ Leeuwarden - Zwolle eind 2025 overneemt van NS. Dat kan gebeuren als het kabinet deze routes uit het zogenaamde hoofdrailnet haalt.
Open toegang
Op basis van nieuwe Europese regelgeving (open toegang tot het spoor) heeft Arriva op eigen initiatief een plan ingediend voor (meer en snellere) stoptreinen. Dat plan is door de Autoriteit Consument en Markt inmiddels als realistisch bestempeld.
Geeft het Rijk toestemming, dan blijft NS boven Zwolle alleen de intercity’s rijden en krijgt Arriva de stoptreinen. De regering lijkt daar wel voor te voelen. Arriva krijgt dan geen subsidie en Nederland heeft door de onderhandse gunning van het hoofdspoor aan NS geen goede beurt gemaakt in Brussel. Het kan zo laten zien dat het wel degelijk aan nieuwe regelgeving werkt.
Bang
De provincies zijn bang dat Arriva onder de open toegangsregeling kan doen en laten wat het wil. Bij open toegang is geen toezichthouder aangewezen die een vervoerder bij wanprestaties op de vingers kan tikken.
In brieven aan het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat uitten de provincies hun bezorgdheid. Ze vrezen dat Arriva het bijltje er na een paar jaar zomaar bij neer legt, niet toekomt aan aangekondigde verbeteringen, tarieven plotsklaps verhoogt of er om andere redenen een potje van maakt.
Arriva noemt dat onzin, omdat het daarmee in één klap zijn bestaansrecht om zeep zou helpen. ,,Bij open toegang kan de overheid net zo goed kaders stellen om de gewenste kwaliteit te waarborgen. Daar willen we graag afspraken over maken en vastleggen dat we die langjarig gestand doen’’, schrijft Arriva nu.
Volgens directeur Anne Hettinga kunnen die afspraken ook in de concessie voor de noordelijke lijnen worden opgenomen. Zijn bedrijf probeerde jaren geleden al voor elkaar te krijgen dat de stoptreinen bij de provincies werden ondergebracht, maar dat bleek toen een stap te ver.
Concessie
Het treinverkeer valt nu nog onder concessies waar het Rijk (hoofdspoor) en de provincies verantwoordelijk voor zijn. Het rijk is verantwoordelijk voor de stoptreinen en intercity’s tussen Zwolle en Groningen/ Leeuwarden. Groningen en Friesland zijn dat voor de zogenaamde noordelijke lijnen (Groningen-Leeuwarden en de spoorlijnen naar Stavoren, Harlingen, Eemshaven, Delfzijl, Bas Nieuweschans/Leer en Veendam) en Drenthe en Overijssel voor de Vechtdallijnen. Daar bepaalt niet Arriva maar de provincie of er bijvoorbeeld een wc of eersteklas coupé in de trein komt.
Het bedrijf neemt een belangrijke zorg weg: voor de stoptreinen zullen de reguliere OV-tarieven gelden met alle vormen van betalen, zoals OVpay. ,,De reiziger ervaart het als regulier openbaar vervoer.’’ Op de nachttreinen van Arriva naar Schiphol, die ook zijn begonnen onder open toegang, geldt een afwijkend systeem.
Verbeteringen
Arriva zegt dat haar dienstregeling een enorme verbetering betekent ten opzichte van de stoptreinen van NS en hoopt dat het demissionaire kabinet de modernisering invoert.
Volgens Arriva zijn haar stoptreinen sneller (4 à 5 minuten vanuit Groningen, 2 à 3 vanuit Leeuwarden, maar daar komt station Heerenveen Thialf erbij) en komen er extra ritten in de ochtend, waardoor de intercity niet meer hoeft te stoppen. Ook krijgen Hoogeveen en Meppel vier treinen per uur en komen er kortere overstaptijden op de noordelijke lijnen. ,,We bouwen één groot netwerk.’’
