Amerikaan die agent tijdens avondklok in Groningen in het gezicht stak, had relatie met medeverdachte man uit Winschoten. 'Hij moest partner redden van de Nederlandse staat'
Camerabeelden van de mogelijke daders van de steekpartij. Beeld: Politie Noord-Nederland
De Amerikaanse Eric T. (33) stak vorig jaar tijdens de avondklok in Groningen een agent in het gezicht om zijn medeverdachte uit Winschoten te beschermen. De twee hebben een relatie. Door een maas in ons rechtssysteem bestaat de kans dat T. levenslang in een tbs-kliniek gaat wegkwijnen.
Begin maart 2021. In Nederland geldt dan de veelbesproken avondklok. Maar op donderdagavond 10 maart beheerst een steekincident het nationale en internationale nieuws. Wanneer agenten in Groningen die avond rond 22.00 uur twee mannen aanspreken op het overtreden van de avondklok, wordt een van de agenten in het gezicht gestoken.
Terwijl de agent in levensgevaar verkeert, slaan de twee op de vlucht. Een heuse klopjacht volgt. Die leidt naar een woonboot, een Amerikaanse verdachte en een internationaal opsporingsbevel. Uiteindelijk worden de verdachten, een Nederlander en een Amerikaan, in Noord-Frankrijk opgepakt.
Donderdag en vrijdag behandelt de rechtbank Groningen de strafzaak tegen Eric T. uit de VS en de 22-jarige J. G. uit Winschoten. Voor beide verdachten is een dag uitgetrokken, te beginnen met de Amerikaan. Een jaar later noemt T’s advocaat Jan-Jesse Lieftink het steekincident een ongelooflijk tragische en heftige gebeurtenis voor de agenten. „Die dragen dit de rest van hun leven mee.”
De Van Houtenlaan in Groningen.
Het is inmiddels een stuk duidelijker wat op die bewuste 10 maart is voorgevallen. Bij de Amerikaan sloegen de stoppen door toen hij met zijn partner werd staande gehouden door de twee politieagenten. Eric T. stak met een mes in op een agent. Hij overleefde, maar verloor naar verluidt een oog. Zijn collega werd in haar been gestoken. Hoe het nu met hen gaat, wil de politie niet toelichten. (Onderaan het artikel staat een uitgebreide tijdlijn.)
Relatie dreigde uit elkaar te spatten
De explosie van geweld had de liefdesrelatie tussen de twee verdachten als aansteeklont. Eric T. was sinds september 2020 zonder verblijfsvergunning in Nederland en ook zijn partner, die zich naar T. toe ‘Emma’ noemde, droeg geen ID-bewijs bij zich. In dat ene moment dreigde de relatie uit elkaar te spatten vanwege T’s illegale status. Dat moest koste wat kost voorkomen worden.
Wat bracht de twee verdachten bij elkaar?
Allereerst de in Colorado geboren dertiger: Eric T. Hij is een mysterie voor de deskundigen die hem psychologisch onderzochten. Hij heeft geen contact meer met zijn familie in de VS en ging daar door het leven zonder vrienden. In Nederland kent hij alleen medeverdachte J. G. Aan onderzoekers van het Pieter Baan Centrum (PBC) vertelde de Amerikaan over zijn verleden.
Verminderd toerekeningsvatbaar
Over een moeder die op hem bleef inpraten dat hij ziek was om geld los te peuteren bij instanties en verzekeraars. Dat hij op jonge leeftijd zijn huis ontvluchtte en door een veel oudere vrouw werd opgevangen en vastgehouden. Pas maanden later wist T. te ontsnappen.
Maar niets daarvan is na te trekken. De deskundigen kunnen T. enkel op zijn woord geloven. En dat is bij iemand met wilde verhalen niet altijd gemakkelijk.
Nederlandse rechtsstaat slecht toegerust op tbs voor buitenlanders
Eenzelfde lot dreigt voor Eric T. uit de Verenigde Staten, omdat onderzoekers van het PBC voorschrijven hem tbs met dwangverpleging op te leggen.
„De Immigratie en Naturalisatiedienst heeft laten weten dat T. illegaal in Nederland verbleef en dat hem na een veroordeling mogelijk een inreisverbod zal worden opgelegd”, vertelt Jan-Jesse Lieftink, die gespecialiseerd is in tbs voor in Nederland veroordeelde buitenlanders. „Dat zou voor mijn cliënt betekenen dat hij wordt uitgezet naar de VS als hij vrijkomt en voor een hele lange periode de hele Europese Unie niet in mag. Maar dat heeft grote gevolgen voor een eventuele tbs-behandeling, omdat hij in Nederland niet kan resocialiseren.”
Nederland is een van de weinige landen ter wereld met een apart systeem voor veroordeelden met psychische problematiek. Een veroordeelde tbs’er moet als een van de laatste stappen van zijn traject op onbegeleid verlof.
In het geval van Eric T. moet hij aan het eind van zijn tbs-behandeling in Nederland onder voorwaarden terug naar de VS. Mocht dat niet goed geregeld worden, zal een kliniek hem daar niet naartoe sturen en kan hij zijn behandeling nooit afronden. „Zijn tbs dreigt dan in een impasse te belanden, waardoor levenslange opsluiting dreigt”, voorspelt de raadsman.
De Raad voor Strafrechttoepassing en Jeugdrecht (RSJ) adviseerde vorig jaar voormalig minister voor Rechtsbescherming Sander Dekker tbs-opleggingen aan vreemdelingen te beperken, om uitzichtloze situaties te voorkomen. Ook stelt de raad voor om een behandeltraject te combineren met een celstraf, om buitenlands veroordeelden vervolgens te kunnen uitzetten met een inreisverbod. „Als je praat over het maximaal beveiligen van de samenleving, is dat in dit geval naar mijn mening de beste oplossing”, meent Lieftink.
Er zou sprake kunnen zijn van pathologisch liegen, maar ook van autisme, een persoonlijkheidsstoornis of zelfs van waanbeelden. Niets wordt uitgesloten, maar ook niets vastgesteld. De onderzoekers van het PBC achtten hem in ieder geval verminderd toerekeningsvatbaar.
Op de vlucht voor de Nederlandse Staat
Over J. G. is veel minder bekend. Advocaat Geralt Pots laat weten niets vooraf over de zaak te willen zeggen. Omdat zijn rol veel kleiner is, werd hij redelijk snel op vrije voeten gesteld. Justitie verdenkt hem alleen van openlijke geweldpleging.
De twee leerden elkaar zo’n drie jaar voor de steekpartij kennen via internet. T. kwam een keer eerder voor zijn partner naar Nederland. Advocaat Lieftink: „De medeverdachte voelde zich vrouw en deed zich zo voor. Eric stelt dat hij heteroseksueel is en dat hij en ‘Emma’ voor elkaar zijn bestemd. Een symbiotische relatie, waarbij hij niet zonder haar kan en ‘zij’ niet zonder hem, meent hij.” Of J. G. zich daadwerkelijk als vrouw identificeert is onduidelijk omdat zijn advocaat niet wil reageren.
Advocaat Jan-Jesse Lieftink. Beeld: eigen foto.
Het stel was op de vlucht voor de Nederlandse Staat, vertelt Lieftink namens de Amerikaan. „Hij moest G. redden. Instellingen zouden zijn partner opgesloten houden en zijn paspoort hebben afgepakt. ‘Emma’ werd de dood ingejaagd.” De twee reisden heel Europa door.
Toen het stel die avond in Groningen werd aangehouden voor het overtreden van de avondklok, zag T. zijn leven met de Groninger instorten. „Hij zag het uitschakelen van de agenten als enige uitweg”, zegt Lieftink. „Al heeft hij zelf nooit gewild dat de agenten zo ernstig gewond zouden raken.”
T. wil dat zijn partner wordt vrijgesproken
Van geloof in een groter coronacomplot, waardoor politie en journalisten vaker te maken krijgen met geweld, was in dit geval geen sprake, meent Lieftink. Al lijkt de Amerikaan wel degelijk in iets te hebben geloofd wat later helemaal anders bleek te zitten: J. G. bleek namelijk nog gewoon thuis bij zijn ouders te wonen.
Justitie verdenkt Eric T. van poging tot doodslag op de agent die ernstig gewond raakte en van een poging tot zware mishandeling van de andere politievrouw. Waarom T. en G. in Nederland bleven, ondanks de door hen gevoelde dreiging, is nooit duidelijk geworden. „Er zitten inderdaad oneffenheden in het verhaal van mijn cliënt. Waar het hem om gaat, is dat zijn partner wordt vrijgesproken. Hij heeft geweld gebruikt, de medeverdachte niet. Ze hebben nog steeds contact. En welke straf er voor T. uitkomt, deert hemzelf niet zo. Hij lijkt er zelfs al vanuit te gaan dat hij de rest van zijn leven in de tbs zal slijten. Dat wil ik voorkomen.”
De nasleep van de steekpartij in een tijdlijn
Maandag 15 maart wordt de verdachte uit Winschoten uitgeleverd aan Nederland. Vier weken later, op 16 april, wordt Eric T. overgedragen.
