Theo Schomaker stond als wethouder mede aan de wieg van het asielcentrum in Ter Apel Foto: Huisman Media
Theo Schomaker volgt nauwgezet het vrijwel dagelijkse nieuws over het asielcentrum Ter Apel. Hij is er mede verantwoordelijk voor dat die opvanglocatie er kwam.
Theo Schomaker, 79 jaar oud, is inwoner van Munnekemoer, een klein dorp nabij Ter Apel. Hij groeide daar op en woonde er ook in de jaren negentig. Namens het CDA was hij toen wethouder van de gemeente Vlagtwedde, die inmiddels is opgegaan in Westerwolde.
Compleet onderuit
Schomaker herinnert zich nog als de dag van gisteren hoe Ter Apel in economisch opzicht compleet onderuit dreigde te gaan. ,,Het NAVO-depot sloot omdat de Koude Oorlog was afgelopen, de spellenfabriek Hasbro sloot, aardappelmeelverwerker Avebe was aan het krimpen. Alles kwam bij elkaar; 30 procent van de beroepsbevolking van Ter Apel dreigde werkloos te worden.’’
Een ongekend rampscenario tekende zich af en onder die donkere wolken deden de dagelijkse gemeentebestuurders er alles aan om nieuwe banen binnen te halen. ,,Herman Euverink was burgemeester, Steven Draadjer van Gemeentebelangen en VVD’er Roel van Dijk mijn collega-wethouders. We hadden gelukkig goede contacten in Den Haag en sloegen flink aan het lobbyen. We wilden vervangende werkgelegenheid voor het NAVO-depot.’’
Staatssecretaris Schmitz
De mogelijkheid om een opvanglocatie voor uitgeprocedeerde asielzoekers te krijgen, doemde op. De opvang van vluchtelingen was nog betrekkelijk jong. Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) was in 1994 opgericht, Elizabeth Schmitz was de PvdA-staatssecretaris die in het kabinet van Wim Kok verantwoordelijk was voor het asielbeleid.
,,Op een bepaald moment was er een bijeenkomst in Zevenaar waar de staatssecretaris was’’, blikt Schomaker terug. ,,Het was op een zaterdag. Euverink was bij die bijeenkomst, ik zat thuis met andere politici te werken aan de gemeentelijke begroting. Plots ging de telefoon. Euverink zei dat we meteen een vergadering van de gemeenteraad moesten regelen. Een andere gemeente was namelijk ook in de race om de opvanglocatie te krijgen.’’
Maandagochtend
Die vergadering werd geregeld en op de maandagochtend die volgde, besloot de gemeenteraad tot het maken van een bestemmingsplan dat mogelijk maakte dat op de plek van het NAVO-depot een asielcentrum zou komen. ,,Het daarvoor benodigde geld legde de raad ook op tafel. We hebben meteen Den Haag gebeld en het gevolg was dat wij uiteindelijk de opvanglocatie kregen.’’
Dat Vertrekcentrum, zo heette dat eerste asielcentrum officieel, werd in mei 1996 geopend en leverde veel Ter Apelers werk op. ,,We kregen ook voor elkaar dat de Penitentiaire Inrichting in Ter Apel kwam. Die was en is ook goed voor honderden banen. En er bestond een kans dat we een vrouwengevangenis zouden krijgen. Maar die is er niet gekomen.’’
Ook elders uit de regio
Maar ook zonder die bajes voor vrouwen was een economische ramp voor Ter Apel afgewend. ,,Veel mensen vonden een baan op de nieuwe locaties. Niet alleen inwoners van Ter Apel, maar ook van elders in de regio.’’
Met die wetenschap bleef Schomaker tot 2002 actief in de gemeentepolitiek. ,,Toen ik stopte, heb ik me verder niet meer bemoeid met de politiek. Dat moet je niet doen, vind ik. Ik ben natuurlijk op afstand wel het asielcentrum blijven volgen.’’
Hij zag zo dat die voorziening geregeld veel stof deed opwaaien. In de afgelopen jaren omdat enkele bewoners ervan overlast veroorzaakten in Ter Apel. En momenteel omdat de locatie overvol zit. ,,Van de huidige situatie ken ik de details niet, maar je zou toch denken dat hiervoor een oplossing gevonden moet kunnen worden. En wat die overlast betreft: het is van de zotte dat mensen uit veilige landen hiernaartoe kunnen komen om rotzooi te trappen.’’
