Japanse duizendknoop is niet de enige probleemplant. 'Hoe langer je wacht, hoe moeilijker de bestrijding'

De Japanse duizendknoop, de theeplant, de Amerikaanse vogelkers, het zijn allemaal planten en bomen die hier niet thuishoren. Chris van Dijk, onderzoeker Plant en Milieu bij de Universiteit van Wageningen, legt uit dat deze zogeheten invasieve exoten hier ooit zijn gekomen als tuin-, vijver- of aquariumplant. Deze planten komen hier via mensen terecht, maar worden daarna bijvoorbeeld in open water gegooid of komen via tuinafval in de natuur terecht.

De bestrijding van deze invasieve planten staat hoog op de agenda. Als ze blijven rondzwerven, overwoekeren ze de planten in de Nederlandse natuur. Sommige van deze exotische soorten zijn al jaren in Nederland te vinden. Andere zijn slechts een keer gesignaleerd.

Van Dijk legt uit dat een vroege signalering bij een extreem invasieve exoot belangrijk is. „Hoe langer je wacht, hoe moeilijker de bestrijding wordt. Bij planten zoals de duizendknoop is het voorkomen van verdere verspreiding belangrijk.”

Dat deze bestrijding niet makkelijk is, merken ze bij Staatsbosbeheer. Boswachter Samuelle van Deutekom kan erover meepraten. In het natuurgebied van Schoorl, waar zij werkt, is de Amerikaanse vogelkers inmiddels geen vreemde meer. Deze plant is door bosbouwers naar Nederland gebracht en komt hier al lang voor.

De plant, bijgenaamd de bospest, verspreidt zich supersnel doordat de besjes door vogels worden gegeten en de zaden worden uitgepoept. In het natuurgebied van Schoorl groeit hij in het bos en op de heide, waar hij een grote concurrent is voor planten. Doordat de Amerikaanse vogelkers veel blad laat vallen, maakt hij de grond vruchtbaarder. Hierdoor groeien heideplanten niet meer. Doordat de exoot zoveel voorkomt, denkt Van Deutekom niet dat hij ooit helemaal zal verdwijnen.

De Europese Unie heeft een lijst gemaakt van soorten die zich ergens in Europa invasief gedragen. Deze gewassen mogen niet verhandeld, gekweekt of getransporteerd worden. Volgens Van Dijk zijn er nog geen soorten van de lijst verdwenen en is deze juist alleen maar langer geworden.

Toch is er hoop. De natuur weet de Amerikaanse vogelkers inmiddels te vinden. „In het bos wordt de Amerikaanse vogelkers door een onbekend dier aangevreten. Zo wordt hij op een natuurlijke manier onderdrukt”, vertelt boswachter Van Deutekom. In ’haar’ bos bij Schoorl zijn ze inmiddels gestopt met het bestrijden van de exoot.

De bestrijding van extreem invasieve exoten is volgens onderzoeker Van Dijk erg afhankelijk van de soort en de plek waar ze staan. Onder meer de reuzenberenklauw, waarvan de bladeren brandplekken kunnen veroorzaken, en de watercrassula, die bijvoorbeeld sloten kan overwoekeren, worden bestreden.

Je mag ze wel gewoon in de tuin houden, zolang het er niet meer worden en ze uiteindelijk niet in de natuur belanden.