oQuay gebruikt ‘dolfijntechnologie’ voor inspecties onder water

Kademuren, bruggen, steigers, beschoeiingen, damwanden, duikers, gemalen, sluizen en nog veel meer. Alle bouwwerken in het water moeten van tijd tot tijd worden geïnspecteerd. Dat is precies wat oQuay (spreek uit: oké) uit Assen doet, en wel op een slimmere manier dan de wereld gewend is. Met onderwaterdrones, kunstmatige intelligentie en sonartechnologie.

,,Het grote voordeel is dat we mooiere beelden maken, die meer informatie opleveren’’, zegt Peter Nieuwenhuizen. Wat dat waard is, weet de oprichter van oQuay als geen ander. Jarenlang werkte de ingenieur al in de sector toen de tekortkomingen van de traditionele inspectiemethoden hem steeds meer gingen tegenstaan. ,,Boven water lukt het altijd wel, maar onder water loop je tegen problemen aan. Troebel water bijvoorbeeld, maar ook waterwerken waar duikers niet bij, in of onder kunnen komen.’’

Hij besloot op zoek te gaan naar alternatieven en vond die in sonar-imaging. Die methode maakt gebruik van het terugkaatsen van geluid om een beeld te construeren. Vergelijkbaar met hoe dolfijnen en vleermuizen navigeren.

De oplossing lag in het compleet aanpassen van een kleiner model sonar dat al op de markt was. Nieuwenhuizen en zijn twee – inmiddels afgezwaaide – partners zetten het apparaat op een bootje en lieten het op locatie beelden schieten. Werkte best goed, maar de technicus wilde meer. ,,Met een boot kom je niet overal. Met het radiografisch bestuurbare bootje dat we later aanschaften, werd dat al beter.’’

Steeds beter, steeds uitgebreider, steeds meer uitdagingen. oQuay worstelde nog steeds met onzichtbare plekken: in buizen, onder steigers, tussen fundamenten. Reden genoeg om te investeren in een onderwaterdrone. Maar dan wel een speciaal aangepaste. ,,In de offshore worden die apparaten al een tijd gebruikt, maar die zijn te groot en zwaar voor ons doel. De meeste inshore-drones zijn dan weer te klein om onze sonar te kunnen dragen. Dus hebben we zelf een combinatie gemaakt die geschikt is voor grachten, sluizen en kanalen.’’

Het apparaat werkt ongeveer hetzelfde als een drone in de lucht. ,,We huren ook een dronepiloot om hem te besturen. Het grote voordeel is dat de drone naar plekken gestuurd kan worden waar je anders niet kunt komen. En ook naar omgevingen waar je duikers liever niet hebt, zoals onderleiders. Op de drone is ook weer een sonar gemonteerd.’’

Die duikers vormen een belangrijk onderdeel van de traditionele inspectiemethode voor kunstwerken onder water. Zij bekijken de status van bouwwerken en rapporteren hun bevindingen. ,,Dat werk wordt door onze techniek voor een flink deel overgenomen. Wij maken beelden waarop duidelijker te zien is of er iets aan de hand is.’’ Maar helemaal zonder duikers kan oQuay zeker niet. ,,We vullen elkaar juist aan. Duikers zetten we gericht in, als we een zwakke plek ontdekken die we nog gerichter willen bekijken, of als het nodig is om ook met de handen te voelen.’’

Sinds kort kan de start-up ‘panoramabeelden’ maken van bijvoorbeeld volledige kademuren. ,,Eerst hadden we – net als duikers – alleen het beeld dat onze camera direct zag. Met speciale software plakken we de images aan elkaar. Je krijgt zo een volledig beeld en kunt samenhangen zien en soms oorzaak en gevolg van schades beter ontrafelen.’’ oQuay, inmiddels loongever van drie man, levert doorgaans beeldrijke rapporten, al dan niet voorzien van advies.

De automatisering gaat intussen verder. Kunstmatige intelligentie wordt een steeds belangrijkere component in de inspectie. ,,Dat is continu in ontwikkeling. Het model van onze samenwerkingspartner GeoAI is nu zover dat het verschillende types schades kan detecteren. De menselijke expert beoordeelt vervolgens hoe erg de schade is. Dat laatste is iets wat we op termijn ook kunnen, maar daarvoor moeten we eerst bergen data verzamelen.’’ De overtreffende trap daarvan is dat de computer aan de hand van de data voorspelt wanneer het tijd wordt voor onderhoud. Een kwestie van tijd.

In drie jaar tijd groeide oQuay uit tot een dienstverlener met mooie klanten zoals provincies, gemeenten en waterschappen. Het pand in Assen heeft kantoren boven en materieel beneden: twee bussen, trailer met boot, drones en sonarapparaten. De voordelen zijn evident: betere beelden, lagere kosten per strekkende meter onderzocht terrein, vollediger overzicht. Toch staan overheden nog niet in de rij.

,,Die wereld is vrij conservatief. De mensen zijn gewend hun informatie op een bepaalde manier binnen te krijgen en houden dat graag zo. De manier van kostenberekening past niet altijd naadloos op ons aanbod. Dat gaat vaak per dag en niet per in beeld gebracht oppervlak. In dat geval zijn we zeker goedkoper. Maar we worden steeds bekender in de wereld. Ik denk dat het een kwestie is van wennen. Gelukkig kennen we in het Noorden een aantal vooruitstrevende opdrachtgevers’’

De combinatie van kunstmatige intelligentie, sonartechnologie en onderwaterdrones maakt oQuay uniek. Dat biedt kansen, misschien zelfs over de grens. ,,Dat sluit ik zeker niet uit. We richten ons eerst op Nederland. Als we hier een soort standaard worden, dan volgt de rest vanzelf. Nederland is tenslotte een gidsland als het gaat om watertechnologie.’’