Wereld ontdekt de unieke eigenschappen van Gronings bio-foam

Foam. Als je erop let, zie je pas hoeveel van dat spul overal aanwezig is. In matrassen, in meubelen, in isolatie, in verpakkingen, in apparatuur en ga zo maar door. Vrijwel uitsluitend gaat het om schuim op basis van fossiele grondstoffen, dat niet herbruikbaar is. Foamplant is het tegenovergestelde: foam op basis van bioplastics, dat honderd procent recyclebaar én biologisch afbreekbaar is.

In de Groningse fabriek staan de machines al lekker te draaien. Grote ‘slangen’ van rozekleurig schuim rollen over de baan, verderop geknipt tot duimgrote ‘cilinders’. Hier wordt het (voorlopig) belangrijkste product van de start-up gemaakt: growfoam (de naam is gedeponeerd). De tuinbouw omarmt de pluggen meer en meer; uiteenlopende gewassen groeien hierin perfect.

,,De vraag groeit ja, vooral van telers. Dat is ook de reden dat we vorig jaar hierheen zijn verhuisd. Om snel te kunnen opschalen’’, vertelt Martin Tietema. Hij is directeur en een van de oprichters. Het is de voorbeeldige weg die een technologische start-up aflegt: van lab via loods naar fabriekshal. Sinds een jaar functioneren de – vooral zelfgebouwde en aangepaste – machines in het reusachtige pand waarin drukkerij Lijnco jaren draaide.

Dat is niet gek voor drie bètajongens die in 2017 vanuit KNN Bioplastics de kans kregen om ‘iets met biopolymeren en materialen’ te doen. Moleculair bioloog Tietema: ,,Pionieren was het. We bedachten van alles en stuitten ook op foam, dat heel lastig te maken bleek, maar wel een mooi product zou zijn.’’

Growfoam® wordt sinds een paar jaar vooral gebruikt in de tuinbouw. In de plug wordt een zaadje geplant, het gewas groeit door de openingen in het foam. Dat heeft grote voordelen boven de traditionele teeltwijze, zegt Tietema. ,,Onze pluggen hebben alle goede eigenschappen van traditionele groeisubstraten als veen en kokos. Maar de teler krijgt hiermee veel meer controle over de groei en dat verhoogt de betrouwbaarheid van de teelt. Wij passen het voor onze klanten aan. Meer wateropname kunnen we regelen, betere luchtcapaciteit, langere termijn voordat het foam afbreekt. Het kan allemaal. Bovendien is het schoon en steriel, zodat de kans op ziekte en schimmels veel kleiner is dan bij organisch materiaal.’’

Zo beschouwd is het niet raar dat het hard gaat met de start-up. De wetenschappers die de basis vormen, hebben een procedé uitgevonden dat uniek is. ,,Het heeft heel veel testen en falen gekost om uiteindelijk tot een foam te komen dat de juiste eigenschappen heeft. Dus ja: dat is echt het geheim van de smid.’’ De grondstof bestaat uit bigbags vol biopolymeren. Daarna komt de truc, waarbij de korrels worden aangepast en via extrusiemallen verworden tot de schuimslangen.

De belofte is groot, de schaalbaarheid enorm. Dat Foamplant afgelopen jaren in verschillende rondes flink wat groeigeld binnenhaalde, mag daarom niet verbazen. Hard gewerkt wordt er inmiddels aan nieuwe producten op basis van het bioschuim. ,,We zijn ver met matrassen en vulling van meubelen. Met Auping hebben we al een samenwerkingsverband, uit de meubelbranche is ook interesse. Dat is een logische stap want die sectoren gebruiken het grootste percentage van het traditionele foam. Wist je dat er zoveel ‘fossiel foam’ wordt gemaakt, dat je er het IJsselmeer mee tot de rand kunt vullen? Elk jaar weer.’’

Het team van Foamplant wil daarin verandering brengen. ,,Wij durven groot te dromen. Ons foam is honderd procent recyclebaar en als dat niet lukt, altijd nog biologisch afbreekbaar. Als dat het traditionele foam meer en meer gaat vervangen, kunnen we een mega-impact maken in de wereld. En dat is wat we willen. Ik zie voor me dat we over een aantal jaren op veel plekken in de wereld fabrieken hebben staan waar we ons foam maken, en dan zoveel mogelijk op basis van ingeleverde producten. Om dat voor elkaar te krijgen, willen we dat er statiegeld op wordt ingevoerd. We moeten gewoon recyclen. Punt uit.’’

Wie Martin Tietema, Vincent van Assen en Martijn Beljaars

Wat recyclable, biologisch afbreekbaar foam

Waar Groningen

Waarom om een positieve impact op de wereld te hebben

Wanneer sinds 2017

Hoe dankzij wetenschappelijke kennis, trial & error, creativiteit en financieringen