In ruim veertig jaar tijd stegen de prijzen niet eerder zó hard. Vooral eerste levensbehoeften zoals energie en de boodschappen worden duurder. Het is dus vrijwel onvermijdelijk dat we de inflatie in de portemonnee voelen. Experts zien dat we er alles aan doen om de prijsstijgingen een beetje binnen de perken te houden.
In januari stegen de prijzen maar liefst 6,4 procent, meldde het Centraal Bureau voor de Statistiek donderdag. Dat lag vooral aan de hogere prijzen voor energie en voeding. De gas- en elektriciteitsrekening werd in januari bijna 90 procent duurder vergeleken met vorig jaar. Voedingsmiddelen waren in januari 4,3 procent duurder dan een jaar eerder.
Boodschappen 300 euro duurder
Daarmee blijven de prijzen alleen maar verder stijgen, want ook over heel 2021 betaalden we al meer en meer aan de kassa. Marktonderzoeksbureau GfK berekende dat een gemiddeld gezin in 2021 al ruim 300 euro meer kwijt was aan boodschappen dan een jaar eerder.
„Gemiddeld geeft een gezin zo’n 7500 euro per jaar uit aan boodschappen. Met de 4 procent inflatie over 2021 is dat 300 euro meer, voor min of meer dezelfde spullen. Als je al goed oplet op wat je koopt, is dat heel veel. Er zijn huishoudens voor wie zulke stijgingen een probleem zijn”, legt GfK-onderzoeker Norman Buysse uit.
En de hogere prijzen betekenen dat we anders gaan winkelen, ziet Buysse. „Normaal gesproken doen mensen de boodschappen bij drie tot vier verschillende supermarkten per jaar, maar tijdens de lockdowns werd dat minder. Mensen kochten veel meer in één keer, en gingen maar naar dezelfde winkel. Nu verandert dat weer. We gaan weer naar verschillende supermarkten en letten meer op aanbiedingen.”
Overzicht
En voor wie dat nog niet genoeg is, ziet Renée Lamboo van online platform PorteRenee.nl over personal finance dat er voor heel wat huishoudens nog flinke winst te behalen is door goed te plannen. „De eerste stap is overzicht krijgen in wat je waar aan uitgeeft. Veel huishoudens denken bijvoorbeeld dat ze 400 euro per maand aan boodschappen uitgeven, maar dat blijkt in de praktijk veel meer te zijn.”
Stap twee is om een plan te maken. „Je kunt moord en brand roepen dat alles zo duur is geworden, en vervolgens spontaan de winkel inlopen om te kijken wat je vanavond gaat eten. Dan betaal je de hoofdprijs natuurlijk. Maak een planning voor een hele week, dat scheelt gedoe en heel veel kosten. En plan ook wanneer je tankt.”
Want ook daar vliegt het geld de portemonnee uit. Uit cijfers van het CBS blijkt dat een tankbeurt van 50 liter Euro95, vorig jaar op 31 januari 81,65 euro kostte. Dit jaar op 31 januari was een automobilist voor zo’n zelfde keer tanken 100,50 euro kwijt. Wie twee keer per maand tankt, is op jaarbasis 452,40 duurder uit. Voor dieselrijders is dat 364,80. Al wordt er volgens Patrick Roozeman, directeur van Multitankcard, nog niet minder getankt. „We zien juist dat de boel weer verder opengaat na de lockdown. Mensen gaan weer de weg op.”
Dus wordt het een kwestie van besparen. Dat is vooral een kwestie van opletten waar je tankt, tipt een woordvoerder van de ANWB. „Het maakt nogal wat uit in prijs of je langs de snelweg, of vlakbij een afrit een pomp bezoekt of bij een onbemande pomp langs een N-weg. Als je niet wil zoeken, zijn er handige apps die goedkope tankstations bij jou in de buurt aangeven.”
Ondertussen weten we ook massaal de weg naar de kringloopwinkels te vinden. „Het is ongelooflijk druk bij ons. Toen we net weer open mochten na de laatste lockdown, stonden mensen in rijen voor de deur. Het is nu iets meer genormaliseerd, maar nog altijd een stuk drukker dan voorgaande jaren,” zegt Elles Kempers, directeur van Het Goed. „Onze winkels, dertig in totaal, zijn verspreid door heel Nederland. En we zien overal hetzelfde beeld,” zegt Kempers. „Vooral tweedehands kleding is in trek. Die productgroep groeit harder dan de rest.”
Zonnepanelen
Ook wat energie betreft, wordt er al driftig bespaard. ABN Amro becijferde dat maar liefst 21 procent van de Nederlanders tijdens de lockdown kleine energiebesparende maatregelen heeft genomen. En 15 procent heeft het groter aangepakt, bijvoorbeeld door de installatie van zonnepanelen of het isoleren van vloer of dak.
Milieu Centraal, dat advies geeft over verduurzaming, ziet de belangstelling voor energiebesparing met het stijgen van de inflatie toenemen toenemen. „Al onze pagina’s over energie besparen worden sinds oktober veel meer bezocht. Normaal gesproken stijgt de belangstelling daarvoor altijd wel in de winter, maar nu is het alle ballen op energie besparen!”
En dan hoeft het niet altijd te gaan over betere isolatie of de aanschaf van een warmtepomp. „Ook met een aantal gedragsveranderingen kun je zo’n 700 euro per jaar besparen”, legt Suzanne Hoogers van Milieu Centraal uit. „Zet de thermostaat voor het naar bed gaan op 15, verwarm alleen de ruimtes waar je zelf aanwezig bent: er zijn genoeg dingen die je kunt doen waarvoor je niks aan je woning hoeft te veranderen.”
Is de torenhoge inflatie alleen maar slecht nieuws of brengen de hogere prijzen ook nog iets positiefs? Econoom Jan-Paul van de Kerke van ABN Amro stelt dat een hoge inflatie ook betekent dat schulden relatief minder zwaar wegen. Goed nieuws voor Nederlanders met bijvoorbeeld een hypotheek.
Toch waarschuwt Van de Kerke dat dat positieve effect nog niet groot is. „Dat gaat vooral op als ook de lonen sterk gaan stijgen. Want dan neemt je inkomen toe, dus gaat je schuld relatief minder zwaar wegen. Maar de lonen stijgen nog niet zo heel hard, dus dat positieve effect van de inflatie is helaas nog bescheiden.”
Geen zin om te wachten tot de baas over de brug komt met een hogere salaris? Klopt dan zelf aan. „Vragen staat vrij”, zegt Yvonne Heijns, hr-specialist bij Infacto. „Maar veel werkgevers zitten vast aan een cao. Dus een salarisverhoging moet wel binnen die cao-afspraken te verantwoorden zijn.”
En anders is overstappen naar een nieuwe baan een optie. „Dan kun je in je onderhandelingen een hoger bedrag bedingen. Maar staar je niet blind op het salaris. Vergeet ook werkplezier en secundaire arbeidsvoorwaarden niet mee te nemen in je afwegingen.”