Zijn deze zakken uit Drachten de oplossing voor de mestcrisis? 'Afvoeren is een gigantische kostenpost'

PAS Mestopslagsystemen uit Drachten maakt alles waarin mest opgeslagen kan worden. Silo’s, zakken en bassins. Een top idee, zegt directeur Jaap Veenstra lachend over de suggestie van BBB-Kamerlid Cor Pierik, die gesteund werd door Wiersma. „Nee, ik weet niet of mestzakken de oplossing zijn. Maar voor ons is het natuurlijk mooi. Handel is handel.”

Veel boeren zitten met de handen in het haar. „Hun mestput zit tot de rand toe vol”, vertelt Veenstra. Boeren mogen de mest van midden februari tot 1 september over het land uitrijden. „Maar het was veel te nat. Sommige boeren hebben de mestput van vorig jaar niet eens leeg gekregen. Dan begin je natuurlijk met 1-0 achterstand.”

Dus moeten ze de mest afvoeren. „Dat zijn gigantische kostenposten. Dat kost ongeveer dertig, veertig euro per kuub. Een boer die met duizend of tweeduizend kuub mest blijft zitten, is niet ongebruikelijk. Boeren zijn zo 40.000 tot 60.000 euro per jaar kwijt.”

Boer Arie Bijma uit Drachtstercompagnie maakt ook elk jaar die rekensom. „Die kosten zijn een groot probleem. Die zijn gigantisch gestegen. Eerst was ik 5000 tot 10.000 euro euro kwijt. Met de prijzen van nu komt het tussen de 75.000 en 85.000 euro.”

Daarom besloot Bijma anderhalf jaar geleden al om zijn mestopslag te vergroten. De mest van zijn 170 koeien kon hij al kwijt in een put van 2500 kuub. Hij kocht een mestzak van 1000 kuub. „Als buffer. Dan kan ik iets efficiënter omgaan met de mest. Het uitrijden en afvoeren wanneer het mij uitkomt.”

De mestzak van Bijma is een van de kleinere opties. „Tot 2500 kuub hoef je geen milieuvergunning aan te vragen”, legt Veenstra uit. „Dan is een melding voldoende. We maken ze op maat. In België hebben we wel mestzakken van 20.000 tot 30.000 kuub.”

Bij het Drachtster bedrijf hebben ze het druk. „Vorig jaar ook al. Door de regen konden boeren minder uitrijden. Dit jaar hebben we weer gigantisch veel aanvragen.”

Bijma legt het dilemma van veel boeren uit. „In het voorjaar wil je de mest op je eigen land hebben, maar is het ook het voordeligst om af te voeren. In de herfst heb je er niks aan om de mest over je land uit te rijden. De kans is groot dat je met de mest blijft zitten.”

Veenstra en Bijma zien de mestopslag als een tijdelijke oplossing. „Commercieel gezien zou ik natuurlijk moeten zeggen: ja”, zegt Veenstra. „Maar mest blijft mest.” Bijma: „Iedereen kan wel een grote opslag nemen in de hoop dat mest afvoeren ooit goedkoper wordt. Maar eigenlijk zou ik willen dat we zelf meer dierlijke mest mogen gebruiken.”

Als de boeren van de mest van hun eigen koeien af zijn, kopen ze kunstmest om het land vruchtbaar te houden. „Hartstikke krom natuurlijk”, zegt Veenstra. „Eerst mest afvoeren, daarvoor moeten betalen en dan kunstmest moeten kopen.” Bijma: „En die kunstmest is ook harstikke duur. Ik zou onze mest beter willen benutten.”

Piet Adema, de vorige minister van Landbouw, zag een oplossing door meer samen te werken met akkerbouwers. Maar zij hadden dit jaar geen behoefte aan drijfmest, zeggen Veenstra en Bijma. Bijma: „Het was veel te nat. Dan hebben ze liever kunstmest. Dat begrijp ik vanuit hun kant ook wel weer, maar voor ons als veehouder is het jammer. Dit kun je niet regelen op een kantoor. Als boer heb je altijd te maken met de natuur.”