'Hoge gasprijs is een bom onder hele sector', zegt komkommerkweker Hans Polman uit Erica. Van hem mag de gaskraan in Groningen snel verder open

Financieel directeur Eric Wildschut van Aldel zegt dat de aluminiumsmelter het over een andere boeg gooit om het bedrijf overeind te houden. De energievretende aluminiumproductie is eind vorig jaar gestaakt, waardoor bijna de helft van de circa vierhonderd medewerkers zijn baan verloor. Een ton aluminium levert bijna 4000 euro op, maar de productie van die hoeveelheid metaal kost een slordige 6500 euro. ,,Ik zie dat op korte termijn niet veranderen’’, verzucht Wildschut. ,,Die kans is heel klein.’’

,,We draaien nu een heel ander businessmodel en focussen ons op de gieterij. De elektrolysehal staat uit en we concentreren ons op wat we koudmetaal noemen. Dat is bijvoorbeeld aluminium, wat we elders inkopen. Dat smelten we om en daar gooien we legeringen bij en dan gieten we het naar een bepaalde kwaliteit. Daar verdienen we nu geld mee’’, zegt Wildschut.

Alleen bij een structureel lagere elektriciteitsprijs en een langdurige kostencompensatieregeling door de overheid kan Aldel de aluminiumsmelterij weer opstarten. Dat ziet Wildschut op korte termijn niet gebeuren. Een dringend beroep op Den Haag om meer steun leverde tot nu toe weinig op. De industrie in Duitsland en Frankrijk wordt wel door de overheid daar geschraagd.

,,In landen buiten de EU produceren aluminiumbedrijven lekker door en verdienen bakken met geld’’, zegt Wildschut. ,,Het is een bewuste keuze van Den Haag energie-intensieve industrie niet te steunen. Je laat nu grote industrieën vertrekken uit Nederland en Europa. Omdat die elders tegen veel lagere tarieven kunnen produceren. Onze concurrentiepositie is in het geding.’’

Dat onderschrijft FNV-bestuurder Albert Kuiper. ,,We verliezen het ook in Europa. Andere landen gaan wel om hun industrie staan. Er wordt vergeten dat vergroenen helemaal niet kan zonder industrie. Je hebt aluminium nodig voor zonnepanelen en windmolens.’’

Komkommerkweker Hans Polman uit Erica heeft slapeloze nachten door de hoge gasprijs. ,,Het wordt allemaal heel onzeker’’, zegt hij.

De kwekerij waar veertig mensen werken, gebruikt jaarlijks zo’n 5 miljoen kuub gas. Ook wordt gebruik gemaakt van restwarmte. Hoewel het bedrijf een deel van het benodigde gas al heeft ingekocht en zich zo probeert in te dekken, blijven de zorgen. ,,We krijgen gas van Eneco. Maar wat gebeurt er als dat bedrijf geen gas meer krijgt Gazprom? Waar moet Eneco het dan vandaan halen? Dan kan ons contract de prullenbak in.’’

,,De hoge gasprijzen zijn een bom onder de hele sector. Als de gaskraan dichtgaat, is het einde oefening. De leveringszekerheid is een punt van grote zorg. Je zet als kweker een teelt op en je kunt niet zo maar zeggen: vandaag stook ik niet, of ik stook maar de helft. De Nederlandse overheid doet heel relaxed. Maar de gasvoorraden zijn zorgelijk en de regering leunt op LNG. Shell zegt dat de hoeveelheid LNG die Europa wil hebben er helemaal niet is. Tegen die achtergrond is het toch van de gekke dat ze straks geen gas meer in Groningen winnen’’, vindt de kweker.

Onderzoeker Otto Raspe van Rabo Research zegt dat de ene regio harder wordt geraakt door de hoge energieprijs dan de andere, al naar gelang er energie-intensieve bedrijven opereren. Bedrijven die veel gas gebruiken, hoeven volgens hem voorlopig niet bang te zijn dat ze worden afgesloten.

,,Minister Jetten zei gisteren dat dat niet gaat gebeuren. Maar het scenario waar het Noorden het meest last van kan krijgen, is wanneer Rusland de kraan naar Duitsland en Italië ook dichtdraait. Dat zijn grootgebruikers, dan gaat de gasprijs fors omhoog. Bedrijven die veel energie nodig hebben, moeten dan fors betalen. De vraag is of ondernemingen zoals Aldel dan nog een businesscase hebben om te blijven produceren. Dat wordt heel duur. Het kan er ook toe leiden dat investeringen worden uitgesteld.’