Google waarschuwt dat we onze positie als innovatief AI-land verliezen: ’Nederland speelt nauwelijks een rol’

Investeringen blijven achter, regelgeving remt innovatie en een tekort aan technisch talent belemmert groei. Dat concludeert Google op basis van onderzoek dat is uitgevoerd door Implement Consulting Group. „We moeten onze terughoudendheid aan de kant zetten, anders is onze positie als innovatief land verleden tijd”, zegt vicepresident Google Benelux Martijn Bertisen.

De Deense onderzoekers trokken vorig jaar een soortgelijke conclusie, maar in de tussentijd is er nauwelijks vooruitgang geboekt. Terwijl andere landen volop investeren en hun AI-bedrijven uitgroeien tot internationale spelers, blijft Nederland aarzelen.

AI wordt hier wel steeds vaker gebruikt maar bedrijven krijgen volgens de onderzoekers niet de steun die nodig is om echt te groeien. In 2024 ging slechts 2,3 procent van het Europese investeringsgeld voor AI naar Nederland, terwijl onze economie een veel groter aandeel in Europa heeft. In landen als Frankrijk, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk kregen AI-bedrijven veel meer geld om te groeien. Europa investeert als geheel minder in AI dan de Verenigde Staten omdat daar meer durfkapitaal beschikbaar is.

„Dit onderzoek bevestigt nogmaals wat we al langer zien: Nederland speelt nauwelijks een rol op het gebied van AI en Nederlandse start-ups hebben veel moeite om geld op te halen”, zegt speciaal gezant van Techleap Constantijn van Oranje in een toelichting. „AI is de fundamentele motor van innovatie en we moeten daar bovenop zitten om Nederlandse start-ups succesvoller te maken. Daarvoor is een verbeterde samenwerking nodig tussen start-ups, bedrijven, media, industrie en beleidsmakers.”

Naast het gebrek aan investeringen zit ook de wetgeving in de weg. Veel AI-bedrijven lopen vast in een doolhof van Europese regels, die vaak onduidelijk en duur zijn om na te leven. Door de versnipperde regelgeving in Europa is het bovendien lastig om grensoverschrijdend te investeren, waardoor AI-startups minder snel kunnen opschalen. Tegelijkertijd blijven er te weinig mensen beschikbaar die de technologie echt begrijpen. Het aantal studenten dat afstudeert in vakgebieden zoals informatica en techniek is lager dan in veel andere Europese landen. Voor een op de vijf bedrijven is het tekort aan technisch talent het grootste obstakel voor groei.

Volgens Google is de Nederlandse houding een risico: „We zijn in Nederland van het ’eerst zien, dan geloven’. Dat heeft ons vaak goed gediend, maar met AI dreigt het een zwak punt te worden”, zegt Bertisen. „Als digitaal voorloper moeten we nu niet aarzelen.”

Toch heeft Nederland nog steeds een sterke uitgangspositie. Onze digitale infrastructuur is een van de beste ter wereld en de technologiesector heeft de potentie om een AI-hub te worden. Maar zonder actie gaan die kansen verloren. Als Nederland AI-bedrijven dezelfde steun zou geven als de landen die nu vooroplopen, zou dat volgens de onderzoekers jaarlijks €8,1 miljard extra economische groei opleveren en 53.000 nieuwe banen creëren.