Burgerinitiatief eist einde aan gebruik van landbouwgif bij Drentse natuurgebieden. Maar teler Joling uit Dwingeloo kan zijn lelies niet meer verkopen als hij geen bestrijdingsmiddelen meer mag gebruiken
Een veld vol lelies. Bij de teelt wordt veel gif gebruikt. Foto: Shutterstock
Bij de lelieteelt op twee percelen in de omgeving van Geeuwenbrug mogen geen bestrijdingsmiddelen meer worden gebruikt. Dat eiste de vereniging Meten = Weten donderdag voor de bestuursrechter. De provincie Drenthe moet daarop toezien.
De lelies worden geteeld door de maatschap Joling, een bekende bollenkwekerij in de gemeente Westerveld. Het bedrijf verbouwt sinds 1990 lelies. Daarnaast worden ook tulpen, pioenrozen, aardbeienplanten, graan, maïs en suikerbieten verbouwd.
Meten = Weten, dat in 2018 ontstond als burgerinitiatief uit zorg over het forse gebruik van landbouwgif in grote delen van Drenthe, telt inmiddels bijna 800 leden. De organisatie doet onderzoek naar bestrijdingsmiddelen en voert procedures tegen het gebruik ervan. Bij de lelieteelt worden veel chemische middelen gebruikt en volgens Meten = Weten zitten daar flinke risico’s aan voor de omwonenden en de natuur.
Wel of niet effecten?
Henk Baptist van Meten = Weten zegt te streven naar een principiële uitspraak over het gebruik van bestrijdingsmiddelen in directe omgeving van Natura 2000-gebieden. ,,Dat is onderhevig aan bepalingen van de Europese habitatrichtlijn. Van tevoren moet vaststaan dat er geen duidelijke effecten zijn, We weten dat er bij de lelieteelt veel bestrijdingsmiddelen worden gebruikt. Door deze rechtbank is eerder al vastgesteld dat de teelt van lelies kans geeft op significante effecten. Maar de provincie Drenthe wil niet handhaven. Nu vragen we een verbod op gebruik van bestrijdingsmiddelen.’’
Volgens hem ontbreekt in Nederland de kennis om de effecten van het gebruik van bestrijdingsmiddelen op natuurgebieden in te kunnen schatten.
Lelieteler Albert Joling van het bedrijf zegt dat half mei is begonnen met het uitplanten van de bollen op de twee percelen. Daar hebben in het verleden ook al lelies gestaan. ,,Wekelijks is er een bespuiting tegen luis en schimmel. Dat gaat door tot circa 15 augustus, 1 september. In die periode wordt er gespoten.’’
Als hij moet stoppen met spuiten, gaat de kwaliteit van de lelies fors achteruit en kan hij ze niet meer verkopen.
Provincie wil nog niet ingrijpen
Hoewel beide percelen op minder dan 250 meter van Natura 2000-gebieden liggen - in één geval slechts op enkele meters afstand - wil de provincie Drenthe nog niet ingrijpen, aldus een ambtenaar. Wel zegt hij dat er brieven zijn geschreven aan de grondeigenaar en de teler. En er loopt een ‘voortoets’, op basis waarvan de provincie eventueel wel optreedt.
,,Maar significante effecten zijn niet uit te sluiten? Als het maar op zo’n vijf meter van een Natura 2000-gebied is? Als iets gevolgen kan hebben, zit je in een gebodsbepaling,’’ aldus de kritische bestuursrechter van de rechtbank in Groningen. Ze zegt de bestrijdingsmiddelen niet precies te kennen, de spuitschema’s zijn opgevraagd door de provincie maar nog niet beschikbaar.
De uitspraak, die binnen twee weken wordt gedaan, kan volgens Baptist grote gevolgen hebben voor het gebruik van bestrijdingsmiddelen in de omgeving van Natura 2000-gebieden. Daarvan zijn er 162 in Nederland.
