Digitalisering betekent dat de zorg voor een deel naar het huis van de patiënt wordt verplaatst

Het grote voordeel van de digitalisering is dat er voldoende zorg beschikbaar blijft in de toekomst, legt Saskia Carli uit. De adviseur digitale zorg van het Wilhelmina Ziekenhuis in Assen schetst de situatie: ,,We krijgen steeds meer te maken met vergrijzing en een groeiend aantal behandelmogelijkheden. Digitalisering helpt onze zorgmedewerkers om aan de grotere zorgvraag te voldoen. Het ‘ontzorgt’ de zorgverleners en de patiënt is blij met de snelle digitale communicatiemiddelen, die zorg op maat mogelijk maakt.”

De digitalisering van de zorg vergt zowel van de patiënt als de zorgverleners aanpassingen, geeft Carli toe. ,,Je moet als patiënt wel digitaal vaardig zijn. Je ziet dat werkende patiënten tot 60 jaar goed mee kunnen komen in de digitale ontwikkelingen, maar dat ouderen meer moeite hebben. Het is niet voor iedereen gemakkelijk om met de DigiD in te loggen of met apps te werken. Deze mensen blijven alle relevante post en informatie op het thuisadres toegestuurd krijgen. Maar we willen de digitale zorg wel promoten.”

Door de digitalisering zie je een verschuiving van de werkzaamheden bij de zorgverleners, aldus Carli. ,,Er zijn niet echt nieuwe functies bijgekomen, behalve die van mij en mijn collega als adviseurs digitale zorg. De medewerkers hebben met name kennis nodig van de digitale mogelijkheden en moeten er in geschoold en getraind worden, zodat ze vragen van patiënten kunnen beantwoorden en er zelf goed mee kunnen werken. Zo zie je nu bijvoorbeeld dat zorgverleners app- en telefoondienst combineren. De apps vervangen voor een deel de telefoontjes.”

Ook binnen de zorgopleidingen en bij artsen in opleiding wordt er meer aandacht aan de digitalisering besteed. ,,Ik weet dat er binnen de opleiding mbo Verpleegkunde op het Drenthe College een nieuwe module Zorg & Technologie is. Andere onderwijsinstellingen zijn er wel mee bezig, maar hoe dat zich precies vertaalt naar het curriculum weet ik niet. Co-assistenten worden intern bij ons geattendeerd op de digitalisering. Hoe moeten ze ermee werken en wat kunnen ze ermee? Zo zal een arts in de toekomst meer beeldbellen met mensen. Dat vergt weer andere vaardigheden dan direct contact met patiënten op een fysiek spreekuur.”

Binnen het WZA vindt de digitale communicatie op drie manieren plaats: met de BeterDichtbij-app, via MijnWZA en met behulp van de Thuismeten-app. ,,Thuismeten is een actievere vorm van zorg, die vooral op de poliklinieken wordt gebruikt. We hebben op het moment 550 patiënten die actief bezig zijn met Thuismeten. Sinds de start van het Thuismeten in april 2019 hebben er in totaal 1500 patiënten aan meegedaan. We zijn begonnen met een programma voor hartfalen. Ondertussen lopen er acht Thuismeetprogramma’s en staan er vier klaar die binnenkort live gaan, waaronder hormoontherapie bij prostaatkanker en een programma voor de thuisbehandeling van chronische darmziekten.”

Bij Thuismeten kan de patiënt in zijn eigen vertrouwde omgeving bijvoorbeeld de bloeddruk, hartslag en gewicht meten en dat doorgeven met een app. Een zorgmedewerker kan meekijken of het goed gaat en kan ingrijpen als ze denken dat dat nodig is. ,,Het scheelt fysieke bezoeken aan het ziekenhuis. De patiënten worden als het ware een beetje los gelaten. We laten de lijn wat vieren en halen deze weer aan als we zien dat het minder gaat. Zo zien we mensen alleen als het nodig is en de patiënt wordt op afstand in de gaten gehouden. Het geeft ze een rustig en veilig gevoel”, zo somt Carli de voordelen op.

Met de BeterDichtbij-app kunnen patiënten snel een vraag stellen aan het zorgpersoneel. ,,We hebben zo’n 38.500 actieve gesprekken in deze app, waarin vragen over afspraken, medicijngebruik of bepaalde klachten kunnen worden gesteld. Dit zijn vragen die vroeger via de telefoon werden gesteld. Het voordeel voor de patiënten is dat ze op ieder tijdstip een appje kunnen sturen. Het geeft het personeel de ruimte om ze op een geschikt moment te beantwoorden. Dit gebeurt vrijwel dagelijks, maar we geven in de app een reactietijd van drie dagen aan”, legt Carli uit.

Inloggen op Mijn WZA – de eigen zorgomgeving van de patiënt – is een ander onderdeel van de digitale zorg. ,,Je kunt hier alle afspraken vinden, maar ook uitslagen van onderzoeken, informatiefolders die voor de patiënt van belang zijn en via Mijn WZA kunnen vragenlijsten online worden ingevuld als voorbereiding op een ziekenhuisbezoek. De lijst staat direct in het ziekenhuissysteem en hoeft niet meer overgetypt te worden, zoals dat het geval is bij op papier ingevulde vragenlijsten.

Binnen het WZA is er bewust voor gekozen om geen zogenoemde digital nurse aan te stellen, zoals in sommige ziekenhuizen wel gebeurt. ,,We vinden dat het gewoon moet zijn en dat iedereen met de digitale communicatiemiddelen moet kunnen werken. Je moet het niet bijzonder maken en apart zetten als functie, want dan bestaat de kans dat een deel van de medewerkers zich niet voor de digitalisering gaat interesseren.”

Dat de medewerkers van het WZA de positieve effecten van de digitalisering in hun dagelijkse werk merken, blijkt uit de reacties. ,,Het thuismeten is voor mij de digitale zorg dichterbij brengen. Ik kan hierdoor sneller en op verschillende manieren reageren naar de patiënt bij bepaalde situaties en de patiënt kan ook makkelijker aangeven dat contact met mij wenselijk is. Dit is fijn voor beide partijen. Ik werk hierdoor meer achter een pc dan voorheen, maar dat vind ik geen probleem”, aldus Hannie Bouwman, verpleegkundig specialist chirurgie. En mdl-oncologieverpleegkundige Annemiek Visser: ,,Door dagelijkse monitoring worden klachten van chemotherapie eerder onderkend. Hierdoor is het veiliger voor de patiënt en geruststellender voor mij. Door Thuismeten en de BeterDichtbij-app kan ik klachten en vragen van de patiënt op een tijdstip beantwoorden dat voor mij uitkomt. Hierdoor ervaar ik minder werkdruk.”