De koopkracht van Nederlanders kan mede door de oorlog in Oekraïne dit jaar met meer dan 3 procent terugvallen. Dit heeft het Centraal Planbureau (CPB) becijferd.
Als gevolg van het conflict gaan de energieprijzen namelijk fors omhoog. En de extra stijging van de energieprijzen komt bovenop een toch al forse inflatie in de nasleep van de coronapandemie.
Het CPB heeft verschillende scenario's opgesteld. In het zwaarste scenario zakt de koopkracht met gemiddeld 3,4 procent. Het middelste scenario dat het planbureau ook gebruikt voor zijn grote nieuwe economische raming gaat uit van 2,7 procent koopkrachtdaling. In een lichter scenario zou ook een koopkrachtafname van 0,6 procent denkbaar zijn.
,,We gaan ervan uit dat iedereen de hogere energierekening vroeger of later in zijn of haar portemonnee zal voelen", zegt CPB-directeur Pieter Hasekamp in een toelichting.
Het planbureau heeft becijferd dat de stijgende energieprijzen bij lage inkomens een veel grotere hap uit het besteedbaar inkomen nemen. Daar komt nog eens bij dat het eigenlijk ondoenlijk is de groep in een model te vangen, stipt Hasekamp aan:
„Of het een tik of een dreun is, hangt af van het aandeel van de energiekosten in het besteedbaar inkomen. Ik maak me wel echt zorgen over mensen met lagere inkomens, zeker als die in een slecht geïsoleerd huis wonen. Dat soort effecten zijn niet zichtbaar in de standaard koopkrachtplaatjes.”
Met de koopkracht-opdracht die het kabinet in het vooruitzicht staat, geeft het planbureau vast mee dat het niet wijs is om te proberen iedereen generiek te compenseren: „Het is niet voor iedereen nodig, en voor wie het nodig heeft juist ontoereikend.” Gerichte compensatie voor lagere inkomens met hoge stookkosten is wel wenselijk, maar volgens het CPB ook moeilijk uit te voeren. Het planbureau raadt aan de compensatie voor lage inkomens via de gemeentes (nu 200 euro per huishouden) op te schroeven.
Positieve noot
Het CPB tekent ook nog voor een kleine positieve noot: in alle scenario’s wordt de pijn alleen dit jaar geleden. Voor volgend jaar tekent het alweer een koopkrachtherstel van 1,5 tot 1,9 procent in, omdat het planbureau rekent op stijgende lonen en indexatie van pensioenen. En de economie blijft in de berekeningen ook doorgroeien. Dit jaar met 3,5 tot 4,2 procent en volgend jaar met 1,4 tot 2,6 procent. Ook de werkloosheidscijfers blijven redelijk stabiel op het huidige lage niveau
