Vooral huishoudens met bescheiden inkomen dreigen in de problemen te komen wanneer de energieprijs blijft pieken. 'Prijsstijging van gas waanzinnig probleem'

Hoewel exacte cijfers ontbreken over het aantal huishoudens dat de energierekening niet meer kan betalen, zijn energiebedrijven zich bewust van de gevolgen van de recente prijsschok voor gas. Dat is al twintig keer duurder dan een jaar geleden. Vooral huishoudens met een bescheiden inkomen dreigen in de problemen te komen wanneer de energieprijs blijft pieken.

,,We zagen begin dit jaar een toename van het aantal betalingsherinneringen dat we moesten versturen. Hoewel het nu nog te vroeg is om de balans op te maken, zijn we ons er van bewust dat dit een waanzinnig probleem kan worden’’, zegt woordvoerder Niels Stet van Eneco.

Eneco, met ruim twee miljoen klanten een van de grootste energiebedrijven in ons land, gooit mensen er niet zo maar uit wanneer ze in gebreke blijven en hun energierekening niet betalen. ,,We kijken altijd met de klant hoe we eruit kunnen komen. Er is een heel traject dat wordt doorlopen, met allerlei stappen. Ons incassobeleid is er opgericht klanten vast te houden. Wel raden we mensen altijd aan om zich in een vroeg stadium te melden wanneer ze problemen krijgen met het betalen van hun rekening’’, zegt Stet.

,,Tijdens de coronaperiode betaalden mensen overigens hun rekening keurig op tijd. Dat had er vermoedelijk mee te maken dat velen nauwelijks andere grote uitgaven hadden. Je kon niet naar de kroeg of het restaurant, dus bleef er geld over’’, zegt hij.

Ook Vattenfall, eveneens een grote speler op de energiemarkt, houdt de situatie goed in de gaten, zegt Melanie Poort. ,,Het is niet niks wat er nu gebeurt.’’ Ze heeft evenmin cijfers over het aantal wanbetalers.

Het daadwerkelijk afsluiten van energiegebruikers gebeurt in dit deel van het land door netbeheerder Enexis, die actief is in Noordoost- en Zuid-Nederland en ruim 3 miljoen klanten heeft. ,,We zien nog geen extra verzoeken om mensen af te sluiten. Het kan zijn dat dit effect pas later optreedt’’, zegt een woordvoerder.

Afsluiten is gebonden aan voorschriften. ,,Als er geen leveringscontract is, stellen wij de aansluiting buiten bedrijf. Er zijn heel strenge regels voor’’, aldus woordvoerder. ,,Eerst is er altijd schuldhulpverlening en wordt gekeken naar een betalingsregeling. Pas als mensen niet reageren, komen we in actie.’’

Afsluiten gebeurt niet alleen bij wanbetaling, maar ook bij fraude en als sprake is van een onveilige situatie. Enexis kan daardoor niet precies zeggen hoeveel huishoudens worden afgesloten omdat ze de energierekening niet meer kunnen betalen.

Klanten van kleinere energiebedrijven hoeven niet bang te zijn dat hun vaste contract wordt opengebroken en ze meer moeten betalen nu de energieprijs blijft stijgen. ,,Een leverancier mag een vast contract niet zo maar openbreken en aanpassen. Bij een variabel contract is dat wel mogelijk’’, zegt Tjitte Mastenbroek van de Autoriteit Consument & Markt.

De ACM gaat deze maand overigens kijken of energiebedrijven ook aan hun verplichtingen kunnen voldoen. Daarvoor hebben alle bedrijven gegevens moeten aanleveren. ,,Dan kunnen we beoordelen hoe ze er voor staan.’’

Afgelopen jaar viel een aantal kleine energiebedrijven om, waaronder het Groninger Allure en Fenor in Heerenveen. Ook Welkom Energie, met ruim 90.000 klanten onder wie veel in Noord-Nederland, ging kopje onder. Het liet een schuld na van 49 miljoen euro. De bedrijven konden door de gestegen energieprijzen niet meer aan hun verplichtingen voldoen. Hun klanten werden overgenomen door grotere bedrijven, die daarna wel meteen hogere tarieven in rekening brachten.

Volgens Joyce Donat van de Consumentenbond zijn mensen die nu een nieuw energiecontract moeten afsluiten omdat hun oude overeenkomst afloopt de pineut. Ze gaan veel meer betalen voor gas en licht. ,,Energiebedrijven bieden ook alleen nog variabele contracten aan. Voor veel mensen zal de schok groot zijn’’, denkt ze.

Nederlandse consumenten boffen dat de lente voor de deur staat en dat de winter zacht was. ,,De gasvoorraad van Nederland is redelijk op orde. Energiebedrijven hoeven niet veel in te kopen.’’ Grote vraag is wat er dit najaar gebeurt wanneer de prijzen nog steeds hoog zijn.

De Consumentenbond kijkt jaarlijks naar de solvabiliteit van energiebedrijven. Die is voor de meeste bedrijven redelijk. Door de faillissementsgolf van afgelopen jaar is het ‘kaf van het koren gescheiden’, aldus Donat. ,,Vorig jaar gingen vooral de easy moneymakers over de kop. De cowboys zijn nu grotendeels uit het systeem.’’