Het Prins Bernardhoeveterrein in Zuidlaren. Rechts de tijdelijke winkel van Abert Heijn. Foto: Willem Braam
Na jarenlang praten liggen er voor het eerst plannen voor het Prins Bernhardhoeve-terrein in Zuidlaren. Toch klinkt er gemor in het dorp: twee geplande supermarkten is te veel, de insteek te commercieel. Hoe moet het verder volgens de inwoners?
„Waar is het busje?”, vragen voorbijgangers. Helaas, het elektrische Volkswagenbusje waarmee de verslaggevers van DVHN deze zomer door Groningen en Drenthe rijden, staat nog op de parkeerplaats in Groningen. Met een lege accu, want de bijgeleverde tankpas bleek niet voor stroom te zijn, maar voor reguliere benzine. Vandaar dat de blauwe Volvo van de verslaggever deze dag dienst doet als reportagewagen. Voorzien van kleurige magneetstickers met de tekst DVHN Zomertour.
Immens terrein
We staan op de Brink in Zuidlaren,pal tegenover het braakliggende terrein van het voormalige beurscomplex Prins Bernhardhoeve (PBH). Over de invulling van het immense terrein in het dorpshart is nogal wat te doen in Zuidlaren. Voor de voorzijde van het terrein ligt een plan voor twee supermarkten, 54 appartementen, een cultureel centrum en gezondheidscentrum. Aan de achterzijde moet de wijk Laarhove verrijzen, met ruim tweehonderd woningen voor groot- en kleinverdieners.
Prins Bernhardhoeve
Het beurscomplex is in 1954 geopend. Dat was mede te danken aan de Zuidlaardermarkt. Kort na de Tweede Wereldoorlog kwam er een landbouwtentoonstelling, gelijktijdig met een van de grootste paarden- en veemarkten in Europa. Aanvankelijk in een grote tent, later werd hiervoor de Prins Bernhardhoeve gebouwd. In 2016 sloot het beurscomplex de deuren en werd gesloopt. Sindsdien praat de gemeente Tynaarlo over wat er met het braakliggende terrein moet gebeuren.
Het dorp mag meedenken over het plan en inwoners hebben er zo hun ideeën over. Vooral over de voorzijde van het terrein. ,,Waarom twee supermarkten? Eén is genoeg”, zegt Piet Bennink (86), het historisch geweten van Zuidlaren. ,,Wist je dat hier in 1620 een enorm stuk bos is gekapt. Allemaal ekkels, eikenbomen.” Bennink ziet graag een gecombineerde voorziening van bibliotheek, theater en dorpshuis op het terrein. ,,En een ondergrondse parkeergarage voor de supermarkten. Al dat blik is geen gezicht.”
Piet Bennink was de eerste bezoeker aan de Zomertour in Zuidlaren. Foto: DVHN
Posters in het dorp
Het steekt een groep Zuidlaarders dat de gemeente de jongste plannen met de middenstanders van Verenigd Ondernemend Zuidlaren (VOZ) heeft gemaakt. Een van hen is Jannes Huttinga: ,,De klankbordgroep van burgers is niet gehoord. Er hangen posters in het dorp waarin de ondernemersvereniging oproept de vaart in de plannen te houden. Heb je dat nodig om je zin door te drukken? Het terrein van de Bernhardhoeve is een unieke plek tussen groen. Daar zet je twee supermarkten neer met parkeerplaatsen vol auto’s. Een parkeergarage zou 10 miljoen euro zijn. Te duur, aldus de gemeente. Waarom? Laat die Jumbo en Albert Heijn daaraan meebetalen.”
Die twee supermarkten azen op een plekje op het PBH-terrein. Albert Heijn en Jumbo, de twee bestaande supermarkten in het centrum van Zuidlaren willen er beide naar toe. Maar of ze daar daadwerkelijk terecht kunnen is nog de vraag: Nederlandse gemeenten mogen niet kiezen aan wie ze een locatie gunnen, sinds een uitspraak van de Hoge Raad. Dat zogeheten Didam-arrest bepaalt dat er een openbare inschrijving moet plaatsvinden. De gemeenteraad vergaderde recent achter gesloten deuren over de kwestie, in de hoop een geitenpaadje te vinden en toch te kunnen sturen in het supermarktaanbod.
Over Zuidlaren
Zuidlaren ligt op de Hondsrug, ongeveer tussen de steden Groningen en Assen in. Het groene dorp staat bekend om de zeven brinken. Sinds 1998 is Zuidlaren onderdeel van de gemeente Tynaarlo. Jaarlijks wordt op derde dinsdag in oktober de Zuidlaardermarkt gehouden, een van de grootste paardenmarkten van Europa, waar meer dan duizend paarden worden aangevoerd. Daarbij eet men traditioneel gezien een plak Zuidlaarderbol, een witbrood met krenten en rozijnen. Zuidlaren is in de rest van Nederland vooral bekend van het negentiende-eeuwse kinderlied ‘Berend Botje’.
Dicht bij de afronding
Volgens VOZ-voorzitter René Kuipers is een klein deel van Zuidlaarders tegen de plannen. ,,Wij zijn voor, net als het overgrote deel van de Zuidlaarders en de politiek. Het nieuwe cultuurcentrum wordt groter, er komt één horecapand in plaats van twee en die ruimte wordt aan het cultuurcentrum toegevoegd. We praten al jaren over plannen aan de voorzijde van het Bernhardhoeveterrein en zijn nog nooit zo dichtbij een afronding geweest als nu. Daarom willen we de vaart er in houden en hebben vijftien billboards in Zuidlaren en buurdorpen geplaatst. We willen vooruit.”
‘Centrumplannen? Geen idee’
Isa van der Veen (16) en Nadine Kokmeijer (17) zitten bij de bushalte op de Brink. Weten ze wat er staat te gebeuren met het centrum van Zuidlaren? „Geen idee”, antwoorden ze in koor. „Ik ben hier wel opgegroeid, maar heb geen hele warme band met het dorp”, zegt Nadine. De meiden zijn op zoek naar een stageplek. „Bij een bloemist in de buurt. We beginnen na de zomer allebei op mbo Terra in Groningen.”
De perikelen over het PBH-terrein zijn aan ze voorbijgegaan, veel te zoeken hebben ze naar eigen zeggen ook niet in het dorp. „De meeste activiteiten die worden georganiseerd zijn voor kinderen of voor vijftigers. Voor ons zit er niet echt iets tussen.” Ja, de Zuidlaardernacht natuurlijk, ondanks dat ze daar eigenlijk nog te jong voor zijn. „Ik ga wel eens met de ID-kaart van mijn oudere zus”, bekent Isa.
In het dorp ontbreekt een een plek voor jongeren tussen de vijftien en twintig om elkaar te ontmoeten, denkt Nadine. „Gewoon een tentje om mensen te leren kennen, wat te drinken. Het hoeft niet heel groots.” Of er ook voordelen zitten aan het wonen in Zuidlaren als tiener? Ze denkt even na. „Er is een snelle busverbinding naar Groningen.”
Kinderen tussen de auto’s
Met een soepele draai stuurt hovenier Henk Dertien (70) zijn tractor met aanhanger de brink op. Op klompen komt hij aangeklost, de grote handen in de zakken. In Midlaren is hem iets opgevallen. „Een stuk van het fietspad is daar een voetpad geworden. Fietsers worden de weg opgestuurd.” Met plantenbakken aan weerszijden van de weg hoopt de gemeente automobilisten te bewegen langzamer te rijden. „Maar dat gebeurt niet hè”, zegt Dertien. „Ze slalommen eromheen.”
Piet Bennink, verslaggever Abel de Kam en Henk Dertien op klompen op de Brink in Zuidlaren. Foto DVHN
Zijn grootste zorg is dat groepen jongeren, die samen naar school in Groningen fietsen, daar tussen de auto’s moeten rijden. „Die kinderen worden gewoon gebruikt als schild om automobilisten langzamer te laten rijden.” Een telefoontje met een ambtenaar van de gemeente had niet het gewenste effect. „Hij werd kwaad en gooide de hoorn erop. Misschien was ik een beetje bijdehand. Ik hoop dat de weggebruikers oppassen.”
DVHN Zomertour
Verslaggevers van Dagblad van het Noorden gaan in de maanden juli en augustus op pad voor de DVHN Zomertour. Al dan niet op uitnodiging verschijnen ze op plekken waar bijzondere, ontroerende of grappige verhalen zijn op te tekenen. Heeft u suggesties? Mail dan naar groningen@dvhn.nl of drenthe@dvhn.nl.