Winkels in Vries sluiten in rap tempo hun deuren. ‘Bank geeft geen lening meer, dorp is te klein’

Al vroeg op de ochtend zit de loop er goed in bij slijterij De Roemer. Met het weekend voor de deur doen de inwoners van Vries hun inkopen. Een flesje citroenbrandewijn, een jenevertje. Eigenaar Jan Willem Smeenk kent al zijn klanten bij naam, maakt een praatje, geeft advies. „Wat heb je nou weer gedaan”, roept hij uit als een vrouw op krukken binnen komt hinken. „Een nieuwe knie”, antwoordt ze zuinig. „Ik vond het links zo leuk dat ik dacht, doe rechts ook maar.”

Voor die praatjes kunnen de inwoners nog een paar maanden bij Smeenk terecht. In september trekt hij de deuren van De Roemer na bijna veertig jaar definitief achter zich dicht. Het lichaam is op, zijn pensioen komt in zicht. Een overname van de slijterij, ook wijnhandel en delicatessenwinkel, is voor nieuwe ondernemers een stevige opgave. „Alleen voor de inventaris en de voorraad ben je al een ton kwijt. Je moet je diep in de schulden steken.”

De afkalving van het winkelaanbod in Vries zet onverminderd hard door. De afgelopen vijf jaar sloten de huishoudzaak, een interieurwinkel en de handwerkwinkel. Slager Gerriet Zielstra zette zijn zaak in de zomer van 2024 in de etalage. De belangstelling valt wat tegen, zegt hij eerlijk. Een koper is nog niet gevonden. „Als je de knoop doorhakt om te stoppen, wil je snel stappen maken.” De hoop dat zijn slagerij wordt overgenomen heeft hij laten varen. „Die kans is heel klein.”

Volgens Tina Tolner van Electro World maken banken het onmogelijk voor jonge ondernemers om een winkel in Vries over te nemen. „Ze vinden het dorp te klein en geven geen lening meer. De gemeente heeft al jaren geen nieuwe woningen gebouwd, daar beginnen ze nu pas mee.” En dat is zonde, want de zaken lopen volgens Tolner prima. „Ze zijn te laat. Als het kalf verdronken is, dempen ze de put.”

Het liefste zou Tolner zoeken naar een opvolger. „Het is zonde om een goedlopende winkel te sluiten, maar vanwege de opstelling van de banken kan dat niet.” Gezien haar leeftijd zal een sluiting er daarom „wel een keer van komen.” Hetzelfde geldt voor Florence Imminga van bloemenzaak Ontluikend Groen. Op de toonbank van haar winkel heeft ze een aankondiging geplakt: vanaf nu is de bloemist op dinsdag dicht. „Dat heeft te maken met mijn gezondheid”, zegt Imminga.

Een klant in de winkel informeert bezorgd of de winkel wel openblijft. Imminga stelt haar gerust. „Ik ga alleen wat afbouwen.” Hoewel ze over aanloop niet te klagen heeft, is het ‘spannend’ dat er om haar heen zoveel zaken sluiten. „We moeten zien hoe het loopt.”

Volgens Jan Willem Smeenk van De Roemer is het vooral voor de wat oudere klanten jammer dat het winkelaanbod steeds kariger wordt. „Voor hen is de slijter ook een ontmoetingsplek. De yuppies redden zich wel, die doen hun boodschappen na het werk in Assen of Groningen.”

Hij denkt dat de ontwikkeling niet meer te stoppen is. „We gaan naar een Spaans of Frans model, met één grote supermarkt die ook een bakkerij en slager heeft. Jongeren willen geen winkel meer uitbaten.”

Wethouder Jurryt Vellinga wil de komende jaren ‘serieus veel woningen toevoegen’. „Maar je moet je afvragen of het tij te keren is”, zegt hij. „Vertragen is misschien het maximaal haalbare.” De gemeente Tynaarlo kan volgens hem maar beperkt invloed uitoefenen op het winkelaanbod. „Maar dat neemt niet we dat we ons inzetten om Vries zo mooi mogelijk te houden.” Zo wordt de Brink vergroend en hing er tijdens de feestdagen weer sfeerverlichting in het dorp.

In 2011 constateerde de gemeente al dat steeds meer winkelvoorzieningen in het dorp verloren gaan. Het winkelaanbod zou te veel verspreid zijn over Vries, en de bereikbaarheid liet te wensen over. ‘Uit onderzoek blijkt dat het moment nú is, en dat wanneer gewacht wordt met planvorming het waarschijnlijk te laat is’, schreef de toenmalige burgemeester Frank van Zuilen aan de gemeenteraad. Veertien jaar later lijkt hij gelijk te krijgen.