Wat doe jij als iemand op straat om geld vraagt? Judith (65) uit Vries besloot niet langer weg te kijken

Toen Judith Meijer uit Vries werkzaam was op de hr-afdeling van een farmaceutisch bedrijf had ze op een gegeven moment zoveel vrije dagen dat ze het gevoel kreeg voortdurend op vakantie te moeten. Ze besloot vrijwilligerswerk te gaan doen.

Meijer woonde destijds in Groningen en zag een oproep van De Open Hof, een dagopvang voor dak- en thuisloze mensen. Er werd hulp gevraagd om in de zomer tijdelijk en onbetaald werk over te nemen. ,,Je mocht een week lang meedraaien. Dat ben ik gaan doen. Ik werd er enorm door gegrepen”, vertelt Meijer.

Dat is nu bijna 25 jaar geleden. Meijer is inmiddels met vroegpensioen. Het werken in bedrijven met de focus op aandeelhouderswaarde was haar tegen gaan staan. ,,Bij sommige bedrijven groeiden de bomen tot in de hemel, alles mocht en kon, toch waren de mensen ontevreden. Vrijwilligerswerk gaf zoveel meer voldoening.”

De meeste mensen kijken het liefst weg als ze thuis- en daklozen zien. Dankzij een aan lagerwal geraakte buurman leerde Meijer dat het ook anders kon. ,,Op straat zag ik hoe op hem werd gereageerd: een beetje bangig. Ik voelde mij nooit onveilig. Ik probeerde hem in zijn essentie te zien: als mens.”

Dat klinkt mooi, maar in de praktijk wordt meestal om geld gebedeld en is het de vraag of dat geld niet even later wordt uitgegeven aan drank of drugs. ,,Wie ben ik te bepalen wat een ander nodig heeft?”, reageert Meijer. ,,Het ergste wat je kunt doen is iemand negeren. Soms is een groet al genoeg. Laat zien dat je iemand ziet.”

Misschien is het iets wat ze thuis leerde. De ouders van Meijer hadden een drukkerij in Twente en waren betrokken bij wat in de buurt gebeurde. Iedereen hoort erbij, dat was het idee. Maar het heeft ook met nieuwsgierigheid en vertrouwen te maken.

Die opvatting kwam van pas als het bij De Open Hof spannend dreigde te worden. Ze volgde een training omgaan met agressie en geweld. ,,Echt slechte ervaringen heb ik nooit gehad. Als iemand agressief wordt, loopt die iemand vast. Vergelijk het met een te hard opgepompte fietsband. Soms moet je even aan het ventieltje draaien.”

Een harde aanpak leidt tot meer spanningen, zegt Meijer. Ze ziet het om zich heen: het aantal camera’s neemt toe, het aantal beveiligers neemt toe, net als het aantal regels en protocollen. ,,Het heeft allemaal met angst te maken. Daar wil ik niet in meegaan. Volgens mij is het beter om vanuit zelfvertrouwen en liefde te handelen.”

Via de pastor van De Open Hof werd ze gewezen op het bestaan van eenzame uitvaarten, het laatste afscheid van mensen zonder netwerk en geld, waarbij de gemeente de kosten voor haar rekening neemt. Dan nog moet iemand de begeleiding doen. Meijer volgde ook hier een training voor, uitvaartbegeleiding.

Acht eenzame uitvaarten maakte ze tot dusver mee. Meijer vertelt over de vondst van het lichaam van een 55-jarige man in Groningen, bijna drie jaar geleden. Het bleek om straatkrantverkoper Henk te gaan, die jarenlang bij een Albert Heijn-filiaal had gestaan. Een supermarktmedewerker had hem als vermist opgegeven.

De medewerker vertelde aan Meijer dat Henk zeven dagen in de week de eerste klant was geweest. ,,Hij kocht altijd een kopje koffie, een kaasbroodje en drie krasloten. Want je weet maar nooit. De medewerker vertelde dat Henk hem zekerheid had gegeven. Want hij was er altijd. In weer en wind. Henk was misschien eenzaam gestorven. Hij was ook van betekenis geweest.”

Het geeft haar voldoening om mensen als Henk alsnog een waardig afscheid te bezorgen. ,,Je zult maar zo aan je eind komen. Alleen”, zegt Meijer. ,,We hebben uitvaarten gehad waar maar drie mensen bij aanwezig waren. Heb je er dan toe gedaan? Er zijn genoeg redenen om aan te tonen dat mensen inderdaad van betekenis zijn geweest.”