Wie is de baas in 'onveilig' Emmen: de burgemeester of de gemeenteraad?

Als een burgemeester over veiligheidszaken en openbare orde spreekt, doet hij dat met gezag. Dat is in Emmen niet anders. De burgemeester zit als eindverantwoordelijke vaak om tafel met de politiechef en de officier van justitie en heeft zo een grote kennisvoorsprong.

Fractievoorzitters in de gemeenteraad worden over gevoelige kwesties bijgepraat achter gesloten deuren. Ook zij weten dus meer dan de meeste burgers. Openbare debatten over grote incidenten worden mede daardoor meestal niet op het scherpst van de snede gevoerd. Op de man gaat het zelden.

Zo werden de besprekingen over rol van de gemeente bij de dubbele moord in Weiteveen, femicide op een Schoonebeekse en heftig uitgaansgeweld in het centrum kalm en zakelijk besproken.

De laatste weken gaat dat anders. De betogen van Eric van Oosterhout over veiligheid worden niet zomaar voor zoete koek geslikt. Zelfs met zijn verbale lenigheid, een kwinkslag of een plaagstootje links en rechts, weet hij ‘zijn’ raad niet vanzelfsprekend achter zich te krijgen.

De voorbeelden stapelen zich op. Vooral waar het gaat om steviger ingrijpen in het stationsgebied en in het dorp Nieuw-Weerdinge tegen overlastgevende asielzoekers.

Raadsleden willen gemeentelijke handhavers op die plekken met een korte wapenstok op pad sturen. Van Oosterhout voelde er eerst weinig voor en ontraadde het plan, met ruggensteun van politie en justitie. Allemaal tot uw dienst, maar doe toch maar gewoon, pareerde de volksvertegenwoordiging.

De burgemeester kon hoog of laag springen, hij moet straks naar de minister voor een proef met het extra wapentuig. De gemeenteraad rolde even met de spierballen, en liet zien wie de baas is. En dat was dus even niet Van Oosterhout.

En de hoofdrolspelers gingen kort daarop in de herhaling bij een stekelig debat over het VVD-voorstel om het stationsgebied van Emmen uit te roepen tot veiligheidsrisicogebied. Volgens Van Oosterhout geen geweldig plan. Er waren andere maatregelen voorhanden, en door het gering aantal incidenten met wapens was het ook geen haalbare kaart, was zijn stelling. De raad pikte al die nuance niet en overrulde hem andermaal.

Na het pittige debat werd duidelijk dat het begrip voor elkaar wat deukjes had opgelopen. Van Oosterhout snapte niet waarom raadsleden zijn woorden en waarschuwingen zo lichtzinnig wogen bij het besluit, andersom snapten zij niet waarom hij zo stuurs en star deed.

Wat volgde was een spelletje wie knippert het eerst. Hij doet het niet vaak, laat staan graag, maar het was Van Oosterhout die bakzeil haalde. Hij riep 'één van de gevaarlijkste plekken van Emmen' alsnog uit tot risicogebied. Zijn criticasters liepen bijkans de polonaise door het stationsgebied.

Afgelopen donderdag volgde de drieslag. De gemeente Emmen wil een blik nieuwe boa’s opentrekken in de strijd tegen overlast. Van Oosterhout kondigde een plan aan voor rond de zomer, maar volgens de fracties brak hij daarmee een eerdere belofte om het maanden eerder te regelen.

Wederom roken de verbale vechtjassen in de raad bloed. Met name Wakker Emmen en de VVD roerden zich. En weer kregen ze hun zin. Raadsleden noemden het gedrag van de burgemeester ongepast, verweten hem bestuurlijke arrogantie en lachten hem zelfs cynisch uit. Van Oosterhout beet niet terug, maar boog mee. Hij snapte de zorgen en beloofde beterschap.

Het is opvallend dat de ervaren bestuurder juist op dit dossier zo inboet op zijn overtuigingskracht. Het kan geen metaalmoeiheid zijn. Op andere onderwerpen weet Van Oosterhout nog steeds met een woord, een gebaar en een grap de troepen achter zich te scharen.

Als er wat te sneren valt vanwege Haagse desinteresse, is hij weer helemaal in zijn element. Reken maar dat hij minister Mona Keijzer over twee weken tijdens haar bezoek alle hoeken van het station laat zien. Lof zal zijn deel zijn.

Toch is het ook zaak dat Van Oosterhout zich herpakt als hoeder van de openbare orde en veiligheid. De huidige lichting raadsleden is vinnig en vurig. De nieuwe partijen en politici die straks een gooi doen naar een zetel, zullen wat betreft veiligheid er nog een kooltje opgooien.

Van Oosterhout moet als voorzitter van die nieuwe raad boven de partijen staan met gezag, rede en gevoel voor verhoudingen. Dat komt nu eenmaal met de functie van burgemeester, maar het vergt wel onderhoud aan de politieke antenne. Emmenaren hebben baat bij een eensgezinde boodschap uit het gemeentehuis. Want veel belangrijker dan de vraag wie de baas is in de raadzaal, is de vraag wie de baas is op straat.