Slag om het straatwerk in volkswijk van Emmen. ‘Angelslo heeft nieuwe rolmodellen nodig’

„Hij kwam hier binnen met het hoofd omlaag, nu staat hij iedere keer vooraan in de rij voor een activiteit. Dat is onze impact, daar zit onze trots’’, vertelt jeugdsportwerker Luuk Jans (33) tijdens zijn rondleiding door de uitvalbasis van de Angelslo Academy. „De afspraak is dat we elkaar groeten bij binnenkomst. Veel van die jongens en meiden werden nooit echt gezien, het begint met elkaar in de ogen kijken en oprecht vragen hoe het gaat.”

Ervaren straatcoach Kadir Arslan (40) van Catch eet een paar honderd meter verderop pizza in het winkelcentrum met tientallen jongeren uit de wijk. Hij is naar eigen zeggen soms hun grote broer, soms een beste vriend en soms de wijze of strenge vader. De voormalig bloemenzaak die hij met zijn stichting voor een schappelijk prijsje huurt, is sinds kort een populaire huiskamer voor jongeren van allerlei afkomsten en achtergronden. Donderdag zijn er meer dan zestig jongeren aanwezig.

De Angelslo Academy en Catch zijn er in principe voor dezelfde doelgroep: jongens en meiden uit de wijk Angelslo, zo vaak bestempeld als een plek waar het onveilig opgroeien is. Van contact, laat staan samenwerking, is echter geen sprake.

Ervaringsdeskundige Arslan en zijn team van naar eigen zeggen een tiental straatcoaches pionierde tien jaar geleden in de wijk met buurtwerk vanuit een honk in het inmiddels gesloopte wijkcentrum. Dat stopte na een geschil met de gemeente over subsidie en de laatste hield hij zich vooral bezig met jongeren aan een opleiding of werk helpen. Nu is hij terug met wat hij Catch 2.0 noemt, omdat hij de geweldexplosies in de wijk beu is.

Maar in de tussentijd is het jeugdwerk in Angelslo het terrein van de nieuwe Academy. De kunst van hun aanpak is afgekeken van de Presikhaaf University in de gelijknamige Arnhemse wijk. Projectleider Eyup Yücesan komt daar vandaan en is nu in zijn nieuwe woonplaats samen met zeven andere jeugdsport-, en cultuurwerkers het gezicht van het project. Op een inspiratiereis naar zijn oude wijk kreeg hij Emmer wethouder Dewy Keen (Wakker Emmen) enthousiast. Die sleepte steun en subsidie binnen voor het project: jaarlijks 450.000 euro.

Luuk Jans uit Roden laat zijn gevolg zien wat daarmee gebeurt, bijvoorbeeld een intieme muziekstudio waar wekelijks een producer aan de slag gaat met jonge bezoekers. Het is een manier om kinderen en tieners binnen te krijgen, talenten te laten ontdekken en verdiepende gesprekken te voeren.

Jans benadrukt dat het zogenaamde community building het kloppende hart is van de Academy. Alle leden krijgen daarbij een eigen shirt. „Dat shirtje dragen ze met trots. Het is een symbool dat je onderdeel bent van iets groters. En als iemand zich niet aan de afspraken houdt, nemen we het shirt gewoon terug. Dat werkt beter dan welke straf dan ook.’’

Het logo met drie pijlen, de inrichting van het gebouw, de activiteiten binnen en buiten, het is allemaal samen bedacht met jongeren uit de wijk. „Wij hadden zelf duizend ideeën, maar de beste plannen kwamen van hen zelf.’’

Zijn toer gaat verder door de indrukwekkende loungeruimte met heerlijke hangbanken en spelcomputers. „Achter alles wat we hier doen zit een doel. Je kunt hier niet zomaar even binnenlopen en lekker gaan gamen. Het is produceren voor consumeren. En je maakt altijd af waaraan je begint.”

Zo’n groot scherm met het populaire FIFA-voetbalspel is ook trekpleister bij Catch. Maar de jongeren die hier de controllers besturen zijn anderen dan die de weg vinden naar de Academy, stelt Arslan. „Wij er niet voor geselecteerde lieverdjes uit de wijk waar je mee kunt pronken omdat ze goed kunnen dansen of voetballen. Wat zij verderop doen is gekopieerd van wat wij in 2015 bedachten, maar de tijden zijn veranderd.”

Het steekt hem dat de subsidiekraan vol openstaat voor de ‘concurrentie’. „Geef ons die 450.000 euro per jaar en we maken niet alleen Angelslo, maar ook Emmerhout, Emmermeer en Bargeres veilig. Zonder gekheid: ik wil helemaal geen geld. Wel een eerlijke kans om te bewijzen hoe het ook kan: huur onze straatcoaches maar in, en je zult het verschil merken.”

Zijn pogingen om een voet tussen de deur te krijgen stranden vooralsnog bij de gemeente. ,,Ik hoef geen schouderklopjes, die heb ik allang gehad, net als een trap na. Wat ik vraag is een mandaat om in te grijpen bij (dreigende) incidenten in de wijk.’’

De gemeente Emmen verkiest vooralsnog inderdaad de aanpak van de Angelslo Academy boven de werkwijze van Catch.

„Wellicht zijn er overlappende activiteiten maar Angelslo Academy werkt echt vanuit een ander principe van community-building. Het is een plek waar iedereen gezien, gehoord en vooruit geholpen wordt’’, zegt een woordvoerder van de gemeente. ,,Er doen wekelijks 400 tot 600 jongeren mee aan sport en bewegen, gezonde leefstijl, huiswerkbegeleiding, talentontwikkeling en sociale- en culturele activiteiten. We maken op dit moment daarom dus geen gebruik van het aanbod van Catch.’’

De Academy bestaat deze week een jaar viert dat met een magazine voor de wijk met daarin een duizelingwekkende aantal cijfers. In totaal waren er volgens het project bijna 22.000 deelnemers aan een kleine 1200 activiteiten. Van kickboksen tot schaken, van zelf musiceren tot kletsen in meidengroepen.

Yücesan en zijn collega Jans willen van Angelslo een trotste wijk maken waar jongeren willen blijven wonen. Ze zijn daarbij zelf verslingerd geraakt aan hun werkplek „Angelslo heeft mij positief verrast. Het is geen gesloten gemeenschap’’, zegt Jans. ,,Ik gun iedereen in ieder dorp of buurt zo’n trotste en veilige plek.”

Het team laat zich niet zomaar aanleunen dat ze van de ‘softe aanpak’ zijn terwijl Angelslo nog steeds vaak over de tong gaat als onveilige plek om op te groeien. „Wij lezen online ook dat we er zogenaamd alleen voor de lieve kinderen zouden zijn, dat is echt onzin. Zowel het team als de jongeren die hier komen zijn een afspiegeling van de wijk.”

,,En let wel: we zijn geen opvoeders”, stelt Jans. “We hebben wel regels, en die zijn er om elkaar te beschermen’’, wijzend op een bord die in pontificaal in de hal hangt: ‘de heilige graal’, noemt hij het. “Iedereen kent ze en onderschrijft ze. Als iemand bijvoorbeeld grof is in zijn taal en dat zelf meteen doorheeft na een blik op dat bord, dan gaan we de goede kant op met elkaar.”

Nee, zo’n bord hangt niet bij Catch. Ondanks het populaire dagelijks open huis in het winkelcentrum, win je de wereld niet onderdak, stelt Kadir Arslan. „Daarvoor moet je  naar buiten. Op de acute crisis af. We moeten af van kopschoppers en messentrekkers en dat doe je niet alleen op de lieve manier. Als we uitsluiting, trauma’s thuis, armoede niet aanpakken, komen we geen steek verder.  Er zijn mensen die beweren dat het veiliger is geworden in de wijk. Dan zeg ik: donder op, er zijn zeker twee misdrijven per dag.”

De gemeente Emmen wijst erop dat sinds de komst van de Angelslo Academy het aantal meldingen bij de politie van jeugdoverlast in de wijk is afgenomen. Het gevoel van onveiligheid kreeg afgelopen zomer wel een knauw na een aantal gewelddadige incidenten, waarna de burgemeester extra maatregelen voor de wijk aankondigde.

Buiten meer handhaving en politietoezicht werd ook de rol van de Angelslo Academy daarbij benadrukt. De subsidie van de gemeente loopt tot 2028. De gemeente zegt goed te kijken naar harde cijfers op het gebied van schooluitval, sportdeelname en een gezonde leefstijl in de wijk. Als buiten de succesverhalen en het goede gevoel ook daar vinkjes komen te staan, dan wordt gedacht aan het kopiëren van het concept naar andere wijken van Emmen.  

De Academy zegt midden in de wijk te staan door jongeren wel degelijk op te zoeken op school en op straat en vertrouwen te winnen van buren en de buurt. „Als er iets speelt, weten we het snel”, vertelt Jans. “Heftige situaties bespreken we, maar we halen ze niet naar binnen. Dit moet een veilige plek zijn voor iedereen. Wij doen niet aan het stempel probleemjongeren.’’

Catch geeft ondertussen de slag om het straatwerk in Angelslo niet op. Arslan: „Ik ben rebels. Ik hou van strijden. Als ik het niet doe, doet niemand het. Dan laten we die gasten hier over aan de wetten van de straat.”

De verschillen tussen de twee zijn duidelijk, maar een belangrijkste overeenkomst is dat ze een nieuwe generatie Angelsoër jeugd met nieuwe rolmodellen wil. Bij de Academy kunnen jongeren zelf uitgroeien tot lokale leiders die de activiteiten organiseren. Eyup Yücesan: „Zo laten we zien dat er alternatieven zijn voor de verlokkingen het verkeerde pad.’’

In de visie van Catch begint dat met het doorbreken van uitsluiting en discriminatie. „Als een jongen om zijn achternaam niet wordt aangenomen bij een winkel hier, maar wel snel geld krijgt door op zijn fatbike wietkoerier te spelen. Hoe kan ik dan zeggen dat dit een gaaf land voor ze is? Ik weet hoe het is om met als jonge Turk in Angelslo te overleven en hoe geweldige mensen die je oprecht zien, je kunnen redden. Die persoon wil ik nu zijn”, stelt Arslan.